Το γαλάζιο και το πράσινο καφενείο στους πρόποδες του Ψηλορείτη

Το γαλάζιο καφενείο του Αντώνη στο Αποδούλου τη δεκαετία του 1980. Η Γιάννα Βενιέρη θυμάται για λογαριασμό του Short Stories τα χρόνια των ...

Το γαλάζιο καφενείο του Αντώνη στο Αποδούλου τη δεκαετία του 1980.

Η Γιάννα Βενιέρη θυμάται για λογαριασμό του Short Stories τα χρόνια των ανασκαφών στο Αποδούλου Ρεθύμνου με την ανασκαφική ομάδα πότε να επιλέγει το καφενείο του ΠΑΣΟΚ και πότε της Νέας Δημοκρατίας.

Ηταν Σεπτέμβρης του 1985. Μόλις είχα τελειώσει το πρώτο έτος, όταν συμμετείχα για πρώτη φορά σε ανασκαφή, στο Αποδούλου Αμαρίου, ένα χωριουδάκι στις νοτιοδυτικές υπώρειες του Ψηλορείτη, στον νομό Ρεθύμνου.

Η ανασκαφή που ξεκίνησε εκείνη τη χρονιά ήταν μια συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και του Πανεπιστημίου της Νάπολης. Διευθυντές της ο Γιάννης Τζεδάκις και ο Louis Godart. Οι ανασκαφικές εργασίες στη θέση Γούρνες του Αποδούλου έφεραν στο φως έναν μινωικό οικισμό της εποχής των παλαιών ανακτόρων. Η έρευνα διήρκεσε, με μικρές διακοπές, για 18 περίπου ανασκαφικές περιόδους και τα αποτελέσματά της έχουν δημοσιευτεί από την ανασκαφική ομάδα σε διάφορα επιστημονικά άρθρα.

Στο Αποδούλου με τον Λευτέρη Πλάτωνα και την Όλγα Πολυχρονοπούλου φτάσαμε ένα σκοτεινό φθινοπωρινό βράδυ. Στο πράσινο καφενείο πρωτοσυνάντησα και την Αναστασία Τζιγκουνάκη με την τριών μηνών κόρη της, τη Μαρίκα, να κοιμάται στο καροτσάκι.

Τους υπόλοιπους της ομάδας, τους Χανιώτες αρχιτεχνίτες μας –τον Σταύρο Πολυχρονάκη και τον μπαρμπα-Μήτσο Καμίτση–, τους γνώρισα την επόμενη μέρα στο γαλάζιο καφενείο. Στη συνέχεια άρχισαν να εμφανίζονται και οι Ιταλοί φοιτητές, ο Massimo, o Carlo, o Antonio, ο Luca, o Francesco και άλλα κορίτσια και αγόρια. Μέναμε διασκορπισμένοι σε σπίτια του χωριού που δεν κατοικούνταν.

Ευτυχώς η ομάδα μας δεν έπεσε θύμα της πολιτικής πόλωσης που επικρατούσε τη δεκαετία εκείνη ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα, το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία. Στο γαλάζιο καφενείο του Αντώνη πίναμε καφέ και ρακές, στο πράσινο καφενείο του Μιχάλη, που ήταν και ο σουβλατζής του χωριού, τρώγαμε σουβλάκια και σαλάτες.

Πόσες τσικουδιές κατέβασαν κατά λάθος στις έξι το πρωί στο γαλάζιο καφενείο οι Γαλλίδες φοιτήτριες που συμμετείχαν στην ανασκαφή μέχρι η κυρία Αλεξάνδρα να καταλάβει ότι το «λίγκο νερακί παρακαλώ» δεν σήμαινε «λίγο ναι ρακί», αλλά «λίγο νεράκι».

Ο χώρος διαμονής δεν ήταν κάθε χρόνο ο ίδιος. Κάποιες χρονιές χρειάστηκε να μείνουμε σε μια αίθουσα του κοινοτικού καταστήματος. Είχαμε για κομοδίνο τις κάλπες των εκλογών και ντυνόμασταν μέσα στα μπλε παραβάν. Εκεί στεγαζόταν και το αστυνομικό τμήμα όπου έμεναν τα ΕΚΑΜ που ερευνούσαν για τις ζωοκλοπές.

Άλλες φορές έτυχε να μείνουμε στο «ιατρείο», όταν έφευγαν οι «δακοκτόνοι» που έμεναν εκεί πριν από εμάς. Μια χρονιά μείναμε και στο σχολείο του χωριού. Όταν πια αποκτήσαμε αυτοκίνητο, αρχίσαμε να μένουμε σε ενοικιαζόμενα δωμάτια στην Αγία Γαλήνη. Μεγαλώναμε και τα ράντζα δεν πρόσφεραν καλό ύπνο.

Το βραδάκι, αφού γράφαμε τα ημερολόγιά μας, ανταμώναμε στο πράσινο καφενείο του Μιχάλη για φαΐ και πιοτό και φυσικά τραγούδι, αφού τα πρώτα χρόνια που δούλευε μαζί μας ο Λευτέρης έφερνε πάντα την κιθάρα του. Τι δεν τραγουδούσαμε. Από το «Καπετάνιε χαμογέλα», αγαπημένο του Σταύρου, το «A la fiera dell’est» και ναπολιτάνικες ταραντέλες μέχρι ριζίτικα, το «Avanti popolo» και το «Bella ciao».

Με τους νέους του χωριού, όχι μόνο με εκείνους που δούλευαν στην ανασκαφή, είχαμε γίνει μια παρέα. Τα απογεύματα τα αγόρια έπαιζαν αγώνες ποδοσφαίρου Ελλάδα – Ιταλία στο γήπεδο. Το χωριό μπορεί να μην είχε κάθε μέρα νερό ή ακόμη και ρεύμα, είχε όμως γήπεδο ποδοσφαίρου.

Με τα χρόνια, η ανασκαφική ομάδα μεγάλωσε. Η ανασκαφή άρχισε να γίνεται τους καλοκαιρινούς μήνες. Μεγάλος αριθμός φοιτητών από τη Νάπολη, την Αθήνα, αλλά και από άλλα Πανεπιστήμια, βίωσε την «αποδουλιανή εμπειρία».

Το πράσινο καφενείο έκλεισε, αφού ο Μιχάλης έφτιαξε την ψησταριά του στην μια είσοδο του χωριού. Το γαλάζιο καφενείο δεν είναι πια γαλάζιο, αλλά πάντα σερβίρει καφέ, ρακί και ωραίους μεζέδες. Η ανασκαφή τελείωσε. Οι Ιταλοί έφυγαν. Οι πιο ηλικιωμένοι δεν ζουν.

Καμιά φορά επιστρέφω στον τόπο της πρώτης μου ανασκαφής και των όμορφων αναμνήσεων. Συναντώ τους φίλους από το χωριό και θυμόμαστε τις παλιές ιστορίες. Καθώς ο ήλιος δύει πίσω από το όρος Κέδρος και το τοπίο ροδίζει, νομίζω ότι ακούω την παρέα των αρχαιολόγων να τραγουδά το «πότε θα κάνει ξαστεριά, πότε θα φλεβαρίσει».

Διαβάστε κι άλλες ιστορίες στο Short Stories.

Πηγή: Γ. Βενιέρη, Short Stories