Page Nav

HIDE
HIDE_BLOG

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ:

latest

Ικέτες του Ήλιου: Όταν οι νεολιθικοί Ευρωπαίοι προσεύχονταν να σωθούν από την κλιματική κρίση

Η τελετουργική ταφή πέτρινων δίσκων στην προϊστορική Δανία συνέπεσε με ηφαιστειακή έκρηξη που πάγωσε τον πλανήτη. Πιθανότατα ήταν μια προσφο...

Ικέτες του Ήλιου: Όταν οι νεολιθικοί Ευρωπαίοι προσεύχονταν να σωθούν από την κλιματική κρίση

Η τελετουργική ταφή πέτρινων δίσκων στην προϊστορική Δανία συνέπεσε με ηφαιστειακή έκρηξη που πάγωσε τον πλανήτη. Πιθανότατα ήταν μια προσφορά στους θεούς.

Εκατοντάδες ασυνήθιστοι πέτρινοι δίσκοι που βρέθηκαν θαμμένοι σε χαντάκια σε νεολιθικό χωριό της Δανίας ήταν στην πραγματικότητα μια προσφορά στους θεούς προκειμένου να επιστρέψει ο ήλιος, υποδεικνύει νέα μελέτη. Αιτία ήταν μια ηφαιστειακή έκρηξη που γέμισε τέφρα τον ουρανό και πιθανότατα κατέστρεψε τις σοδειές, λένε οι ερευνητές.

Οι περίπου 600 λίθινοι δίσκοι που είχαν έρθει στο φως στο νησί Μπόρνχολμ της Δανίας χρονολογούνται γύρω στο 2.900 π.Χ. και αποδίδονται στον πολιτισμό των Φάνελμπικερ που κυριαρχούσε μέχρι εκείνη την εποχή στη Βόρεια Ευρώπη.

Οι δίσκοι είχαν ονομαστεί «ηλιόπετρες», καθώς πολλοί φέρουν χαραγμένα σχέδια ακτίνων που απλώνονται γύρω από έναν κεντρικό κύκλο, πιθανότατα σύμβολο του Ήλιου.

Οι πρώτες υποψίες ήρθαν όταν προηγούμενη μελέτη αποκάλυψε ίχνη ηφαιστειακής τέφρας που θάφτηκαν το 2.910 π.Χ στους πάγους της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής. Άλλες ενδείξεις ηφαιστειακής δραστηριότητας ήρθαν από αναλύσεις σε ιζήματα της Γερμανίας και δενδροχρονολογικές μετρήσεις στις ΗΠΑ, οι οποίες έδειξαν μια ασυνήθιστη περίοδο ψύχους και μειωμένου ηλιακού φωτός.


Τα χαραγμένα σχέδια σε πολλούς δίσκους πιστεύεται ότι συμβολίζουν τον ήλιο. [Credit: John Lee/Nationalmuseet, Denmark]
Τα χαραγμένα σχέδια σε πολλούς δίσκους πιστεύεται ότι συμβολίζουν τον ήλιο. [Credit: John Lee/Nationalmuseet, Denmark]

Το συμβάν, λένε οι ερευνητές, θυμίζει την έκρηξη του ηφαιστείου Οκμόκ της Αλάσκα το 43 π.Χ., η οποία σκοτείνιασε τον ουρανό, μείωσε τη θερμοκρασία κατά 7 βαθμούς, κατέστρεψε τις καλλιέργειες και προκάλεσε λιμό στις χώρες της Μεσογείου, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη.

Κάτι τέτοιο πρέπει να συνέβη και στους κατοίκους της νεολιθικής Δανίας, αν και το ηφαίστειο που προκάλεσε την καταστροφή παραμένει άγνωστο, αναφέρουν δανοί αρχαιολόγοι στην επιθεώρηση Antiquity.

«Είναι εύλογο να πιστέψουμε ότι οι κάτοικοι του Μπόρνχολμ ήθελαν να πρστατευτούν από περαιτέρω επιδείνωση του κλίματος θυσιάζοντας ηλιόπετρες –ή μπορεί να ήθελαν να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους που ο ήλιος είχε επιστρέψει» δήλωσε ο Ρούνε Ίβερσεν του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, επικεφαλής της μελέτης.

«Γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι ο ήλιος έπαιζε κεντρικό ρόλο για τις πρώιμες αγροτικές κοινωνίες που γνωρίζουμε στη Βόρεια Ευρώπη. Καλλιεργούσαν τη γη και εξαρτώνταν από τον ήλιο για να φέρει τη σοδειά» πρόσθεσε.

«Αν ο ήλιος είχε εξαφανιστεί λόγω της σκόνης στη στρατόσφαιρα για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα ήταν τρομακτικό για αυτούς».

Δυστυχώς, η κλιματική κρίση βρήκε τον πολιτισμό των Φάνελμπικερ σε μια άσχημη περίοδο –προηγούμενες γενετικές αναλύσεις σε οστά της εποχής έχουν δείξει ότι την ίδια εποχή η περιοχή μαστιζόταν από επιδημίες πανώλης, λένε οι ερευνητές.

Όχι πολύ καιρό αφότου ενταφιάστηκαν οι ηλιόπετρες, τα χαντάκια αντικαταστάθηκαν από σειρές ξύλινων φρακτών και κυκλικά κτίσματα.

Ήταν το τέλος για τον πολιτισμό των Φάνελμπικερ στην περιοχή, ένα τέλος που σύμφωνα με τους ερευνητές μπορεί να ήρθε ταχύτερα λόγω της κλιματικής κρίσης.


Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Iversen R, Nielsen PO, Sørensen LV, et al. Sun stones and the darkened sun: Neolithic miniature art from the island of Bornholm, Denmark. Antiquity. Published online 2025:1-17. doi:10.15184/aqy.2024.217


Πηγή: Β. Πρατικάκης, in.gr


Δεν υπάρχουν σχόλια