Μακροσκοπική μελέτη υφασμάτων στα εργαστήρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τις Χριστίνα Μαργαρίτη (αριστερά) και Στέλλα Σπαντιδάκη....
 |
| Μακροσκοπική μελέτη υφασμάτων στα εργαστήρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τις Χριστίνα Μαργαρίτη (αριστερά) και Στέλλα Σπαντιδάκη. |
Το αρχαιότερο δείγμα ταπισερί όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά στην Ευρώπη, βρισκόταν σε ένα από τα πλέον γνωστά ταφικά μνημεία παγκοσμίως, στον ταφικό κύκλο Β των Μυκηνών. Το εύρημα, που θα παρουσιαστεί στο συνέδριο «Ο μυκηναϊκός κόσμος», αφιερωμένο στη μνήμη της Καίτης Δημακοπούλου, ανατρέπει όσα ήταν ως τώρα γνωστά για την υφαντουργία στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, καθώς το ύφασμα που μελετήθηκε από τον τάφο Ν είναι κατά πολύ παλαιότερο από το ως τώρα θεωρούμενο ως παλαιότερο, εκείνο από το Λευκαντί (13ος-11ος αι. π.Χ.).
«Το λεπτό μάλλινο ύφασμα ήταν διακοσμημένο με σειρά μικρών σχεδίων κατασκευασμένων με την τεχνική της ταπισερί με μια επιπλέον, παχύτερη, λινή κλωστή. Πρόκειται για μια πολύ χρονοβόρα τεχνική που βασίζεται στην απλή ύφανση με περισσότερα υφάδια και που επιτρέπει τη δημιουργία οποιουδήποτε σχεδίου κατά τη διάρκεια της ύφανσης», εξηγεί στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος του Κέντρου Ερευνας και Συντήρησης Αρχαιολογικού Υφάσματος Στέλλα Σπαντιδάκη, η οποία κατά την έρευνά της έχει εντοπίσει μια ολόκληρη σειρά λιλιπούτειων σχεδίων – το μεγαλύτερο είναι πεταλόσχημο πλάτους 1 εκ. – κατασκευασμένων με λινή διακοσμητική κλωστή.
 |
| Πεταλόσχημο σχέδιο δημιουργημένο με την τεχνική της ταπισερί πάνω σε μάλλινο φόντο με λινή κλωστή, που προέρχεται από τον ταφικό κύκλο Β των Μυκηνών. Εκτιμάται ότι είναι το αρχαιότερο δείγμα ταπισερί όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. |
Ενδιαφέρον δεν έχει μόνο η τεχνική που αποτελεί, όπως υποστηρίζει η ερευνήτρια, το αρχαιότερο δείγμα ταπισερί στην Ευρώπη – το χρονολογεί κοντά στο 1800 π.Χ. –, αλλά και το γεγονός ότι δεν ακολουθείται η παράδοση που γνωρίζουμε από τα κοπτικά υφάσματα και τις μεταγενέστερες ταπισερί με σχέδια από χρωματιστές κλωστές πάνω σε ανοιχτόχρωμο ουδέτερο φόντο. Αντιθέτως, εδώ το φόντο είναι πορφυρό και τα σχέδια από λινή κλωστή σε φυσικό χρώμα.
Το εύρημα αυτό, ωστόσο, που μελετήθηκε στο πλαίσιο του διετούς ερευνητικού προγράμματος FAROS και φιλοξενήθηκε στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου με χρηματοδότηση από το ΕΛΙΔΕΚ, δεν ήταν το μοναδικό που εξέπληξε τους επιστήμονες που έθεσαν στο επίκεντρο της έρευνάς τους τα υφάσματα από τους δύο ταφικούς κύκλους των Μυκηνών.
Η πρωτοτυπία
«Μια πραγματική πρωτοτυπία των υφασμάτων από τους ταφικούς κύκλους έγκειται στην ανακάλυψη μαλλιού. Πρόκειται για μία από τις πρώτες ενδείξεις μαλλιού σε υφάσματα στην Ελλάδα, συγκρίσιμη μόνο με ευρήματα από τον Ελαιώνα της Βοιωτίας (1700 π.Χ.) και το Ακρωτήρι Σαντορίνης. Και παρότι οι τελευταίες έρευνες υποστηρίζουν πως υπάρχουν ενδείξεις για χρήση του μαλλιού προβάτου στην κλωστοϋφαντουργία στην Ελλάδα ήδη από τη μέση νεολιθική περίοδο (μέσα 6ης χιλ. π.Χ.), δεν υπάρχουν ευρήματα. Το μαλλί διατηρείται εδώ σε πολύ άσχημη κατάσταση ορυκτοποίησης, όπως συμβαίνει κατά κόρον στην Ελλάδα λόγω των κλιματολογικών συνθηκών», διευκρινίζει.
Η μελέτη στο στερεοσκόπιο – πέραν των άλλων αναλύσεων με μη καταστρεπτικές μεθόδους – που ολοκληρώθηκε πριν από λίγους μήνες επιτρέπει στους επιστήμονες να κρυφοκοιτάξουν για μια στιγμή στον κόσμο των μυκηναϊκών υφασμάτων και δείχνει ότι ο κόσμος αυτός ήταν πολύχρωμος.
Οι αναλύσεις έδειξαν πως στην περίπτωση ενός υφάσματος από τον τάφο V του ταφικού κύκλου Α, που η έρευνα χρονολογεί μεταξύ του 1771 και του 1611 π.Χ., βρέθηκε διπλή βαφή με ριζάρι (madder) και indigo. Πρόκειται για την αρχαιότερη βαφή στην Ελλάδα και για το ριζάρι και για το indigo, ενώ η διπλή βαφή αποτελεί επίσης μια τεχνική καινοτομία. «Είναι εντυπωσιακό ότι την εποχή εκείνη ήταν σε θέση να συνδυάζουν κόκκινη με μπλε βαφή για να πετύχουν ένα μοβ αποτέλεσμα. Θα ήταν ενδιαφέρον να εξερευνήσει κανείς το αρχαιοβοτανολογικό υλικό της περιοχής προκειμένου να διαπιστωθεί πρώτον αν το ριζάρι ευδοκιμούσε στην περιοχή και δεύτερον από ποια πηγή προέρχεται το indigo της βαφής αυτής», καταλήγει η Στέλλα Σπαντιδάκη.
Πηγή: Μ. Αδαμοπούλου, Τα Νέα
Δεν υπάρχουν σχόλια