Μια νέα έκδοση φωτίζει άγνωστους μύθους και ευρήματα από τον τόπο που γέννησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες Στη γη της βρισκόταν η αρχαιότερη παρά...
Μια νέα έκδοση φωτίζει άγνωστους μύθους και ευρήματα από τον τόπο που γέννησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες
Στη γη της βρισκόταν η αρχαιότερη παράσταση του Ηρακλή – ένα επιχρυσωμένο ξόανο που τον απεικόνιζε στην πάλη του με τον ποταμό Αχελώο. Ενας βωμός αφιερωμένος στον Δία ύψους 6-7 μ. σχηματισμένος από την τέφρα των ζώων που θυσιάζονταν στον πατέρα θεών και ανθρώπων για τρεις αιώνες και ο οποίος έκρυβε στα σωθικά του περί τα 4.000 μικρά πήλινα και χάλκινα ειδώλια ανδρών και ζώων. Από το χώμα της αναδύθηκε μια πήλινη πινακίδα στην επιφάνεια της οποίας είναι χαραγμένο ένα από παλαιότερα σωζόμενα απόσπασμα της Οδύσσειας από τον ελληνικό χώρο. Κι εκεί «ξαπόστασε» και μια Γρύπαινα – εκείνο το δαιμονικό ον με σώμα λιονταριού, κεφάλι και φτερά αετού – που σε μια μοναδική στιγμή για την αρχαία τέχνη, εμφανίζεται να θηλάζει το μωρό της.
Ευρήματα μοναδικά που το καθένα του κρύβει και μια ξεχωριστή ιστορία. Πολύτιμα, αλλά όχι τα πλέον χαρακτηριστικά κι αναγνωρίσιμα του τόπου που βρέθηκαν. Απόδειξη πως ο τόπος αυτός, εκ των σπουδαιοτέρων αρχαιολογικών χώρων παγκοσμίως, συνδεδεμένος με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, είναι συνάμα και ανεξάντλητος σε μύθους και ευρήματα. Κι αυτή ακριβώς την πτυχή του αναδεικνύει η ολοκαίνουρια έκδοση «Ολυμπία, ο χώρος, τα μουσεία και οι Ολυμπιακοί Αγώνες» που υπογράφουν η διευθύντρια της εφορείας αρχαιοτήτων Ηλείας Ερωφίλη –Ίρις Κόλλια και η επιμελήτρια της ίδιας εφορείας, Ρούλα Λεβεντούρη και κυκλοφορεί με τη φροντίδα των εκδόσεων Καπόν.
Ο εύχρηστος ως προς το μέγεθος, πλούσια εικονογραφημένος και καλογραμμένος οδηγός δεν εστιάζει μόνο στα αριστουργήματα που έχουν συνδεθεί άρρηκτα με την εικόνα της Ολυμπίας - όπως ο εμβληματικός Ερμής του Πραξιτέλη, η άερινη Νίκη του Παιωνίου ή ο μεγαλύτερος ναός της Πελοποννήσου, εκείνος του Διός στο κέντρο της Άλτεως.
Το μοναδικό κυκλικό κτίριο
Μας καθοδηγεί να προσέξουμε το μοναδικό κυκλικό κτίριο στην Ολυμπία, το Φιλιππείο, η ίδρυση του οποίου αποσκοπούσε στην προβολή της ισχύος της Μακεδονικής Δυναστείας. Το μεγαλύτερο οικοδόμημα στην Ολυμπία (75χ 81 μ.) και πρώτο πολυτελή ξενώνα για τη φιλοξενία επισήμων και αξιωματούχων κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, το Λεωνιδαίο. Και το αρχαιότερο μνημείο της Άλτεως (2500 π.Χ.) τον τύμβο με διάμετρο 27 μ., αφιερωμένο στη λατρεία κάποιας άγνωστης θεότητας, τον οποίο διαδέχθηκε το ιερό του Πέλοπα. Μας διαβάζει την χάλκινη επιγραφή από τη Λέσχη των Αθλητών, με το όνομα του τελευταίου γνωστού Ολυμπιονίκη, του Αθηναίου Ζώπυρου που κέρδισε στο παγκράτιο νέων το 385 μ.Χ. Μας ξεναγεί στον ναό της Ήρας που είχε σε μεταγενέστερους χρόνους μετατραπεί σε ένα είδος μουσείου, όπου είχαν συγκεντρωθεί τα πολυτιμότερα έργα του Ιερού. Και μαζί με τη χρυσελεφάντινη τράπεζα του Κολώνα – στην οποία εναπόθεταν τα στεφάνια των Ολυμπιονικών- και τον δίσκο του Ιφίτου όπου ήταν γραμμένο βουστροφηδόν το κείμενο της Ιερής Εκεχειρίας, ο Παυσανίας είδε και τον μαρμάρινο Ερμή με τον Διόνυσο παιδί.
Μας επισημαίνει να προσέξουμε τον μελανόμορφο σκύφο που δώρισε στον Σπύρο Λούη ο Ιωάννης Λάμπρου μετά τη νίκη του στον Μαραθώνιο Δρόμο κατά τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 1896, προϊόν πρόσφατου επαναπατρισμού από τη Γερμανία. Και ενώ μας εκθέτει ασπίδες, κράνη και θώρακες, που είχαν αφιερωθεί στον κατεξοχήν πολεμικό θεό Δία, μαθαίνουμε επί τη ευκαιρία ότι η κυκλική ασπίδα είναι επινόηση των Αργείων από τον 7ο αι. π.Χ. Μας αποκαλύπτει ότι ένα από τα πρωιμότερα έργα μνημειακής αρχαιοελληνικής πλαστικής – που χρονολογείται στα μέσα του 7ου αι. π.Χ.- δεν είναι κάποιο διάσημο άγαλμα αλλά ένα λιοντάρι από ασβεστόλιθο, που πιθανόν χρησίμευε ως υδρορροή κρήνης. Και φωτίζει ένα σπάνιο εύρημα του 5ου αι. π.Χ., έναν χάλκινο πολιορκητικό κριό, έργο σικελικού εργαστηρίου, με φθαρμένες τις άκρες των δοντιών του, που φανερώνουν ότι είχε χρησιμοποιηθεί σε μάχες και ίσως να αφιερώθηκε στο Ιερό μετά από κάποια πετυχημένη πολιορκία.
Κι αν στη γη της Ολυμπίας οι μύθοι διαγκωνίζονται διεκδικώντας την κυρίαρχη θέση στη συνείδηση του κοινού – ποιος ίδρυσε τους Αγώνες, ο Δίας για να γιορτάσει τη νίκη του επί του Κρόνου για την κυριαρχία του κόσμου, ο Ιδαίος Ηρακλής που ήρθε από την Κρήτη να προστατεύσει τον Δία από τον Κρόνο, ο Θηβαίος Ηρακλής που ήταν και ο πρώτος Ολυμπιονίκης ή ο Πέλοπας (ο ήρωας που έδωσε το όνομά του στην Πελοπόννησο) για να καθαρθεί από τον φόνο του πεθερού του Οινόμαου;- άλλο τόσο παρούσες είναι και οι προσωπικότητες που άφησαν ισχυρό το αποτύπωμά τους στην Ιστορία.
Το εργαστήριο του Φειδία
Και είναι στις προθήκες του αρχαιολογικού μουσείου του χώρου που μπορεί ο επισκέπτης να «αγγίξει» την Ιστορία: είτε παρατηρώντας το χάλκινο κορινθιακού τύπου κιονόκρανο που ανέθεσε ο αθηναίος στρατηγός Μιλτιάδης στο ιερό του Διός – όπως μαρτυρά η εγχάρακτη επιγραφή- μετά τη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. Είτε επισκεπτόμενος στον χώρο (και τα κινητά ευρήματα στο μουσείο) το εργαστήριο που ο σπουδαίος γλύπτης της αρχαιότητας, Φειδίας, φιλοτέχνησε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, το οποίο έχαιρε τέτοιου θαυμασμού ώστε θεωρούνταν δυστύχημα να πεθάνει κάποιος χωρίς να το έχει αντικρίσει. Θραύσματα ελεφαντοστού, χαλκού και γυαλιού, εργαλεία και μήτρες, είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα του εργαστηρίου που είχε τις ίδιες περίπου διαστάσεις με τον σηκό του ναού του Διός, ενώ το κύπελλο του γλύπτη – μια μελαμβαφή οινοχόη στη βάση της οποίας είναι χαραγμένη η φράση «Ανήκω στον Φειδία» - κατέχει εξέχουσα θέση.
ΙΝFO
Ερωφίλη –Ίρις Κόλλια, Ρούλα Λεβεντούρη, « Ολυμπία, ο χώρος, τα μουσεία και οι Ολυμπιακοί Αγώνες», εκδόσεις Καπόν, σελ. 152 τιμή 19 ευρώ
Δεν υπάρχουν σχόλια