Ο Πολεμιστής με τον Γρύπα κατακτά το Γκετί με το σπαθί του

Η λαβή από το ξίφος του πολεμιστή. Με μια πρώτη ματιά, οι φωτογραφίες της έκθεσης του Πολεμιστή με τον Γρύπα στο Μουσείο Γκετί, στο Λος Αντζ...

Η λαβή από το ξίφος του πολεμιστή.

Με μια πρώτη ματιά, οι φωτογραφίες της έκθεσης του Πολεμιστή με τον Γρύπα στο Μουσείο Γκετί, στο Λος Αντζελες, η οποία παρουσιάζεται από τις 27 Ιουνίου, φανερώνουν ένα στήσιμο κλασικό. Δεν υπάρχει εδώ το «ατέρμονο κυκλικό σχήμα» των θολωτών τάφων, δηλαδή η διάταξη που είχε επιλεχθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μεσσηνίας, όταν τον Φεβρουάριο εκτέθηκαν εκεί τα πολυτελή κτερίσματα του ασύλητου τάφου του 1450 π.Χ., τον οποίο ανέσκαψαν στην Πύλο το 2015 οι αρχαιολόγοι Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ.

Στο αμερικανικό ίδρυμα, ο Πολεμιστής με τον Γρύπα, όπως και αρκετά ακόμη ευρήματα, από το ανάκτορο του Νέστορος και από μυκηναϊκά ταφικά μνημεία της μεσσηνιακής επικράτειας, ταξινομούνται σε τέσσερις ενότητες-αίθουσες. Η έκθεση μοιάζει να απευθύνεται σε ένα κοινό που έχει άλλου είδους εξοικείωση με την ελληνική προϊστορία.

Μια προσεκτικότερη παρατήρηση, ωστόσο, αποκαλύπτει και μια «σύγχρονη δραματική αισθητική», για την οποία έκανε λόγο η επιμελήτρια αρχαιοτήτων του Μουσείο Γκετί, Κλερ Λάιενς («Κ», 24.2.25), που επιμελήθηκε και την έκθεση. Τα κτερίσματα του Πολεμιστή με τον Γρύπα, λ.χ., παρουσιάζονται υπό έναν υποβλητικό φωτισμό, ενώ ο περίτεχνος σφραγιδόλιθος από αχάτη που απεικονίζει σκηνή μάχης, έχει τοποθετηθεί σε περίοπτη προθήκη, συνοδεία μιας προβολής της απεικονιζόμενης σκηνής σε μεγέθυνση.

Λεπτομέρειά του που δείχνει λιοντάρια να κατασπαράσσουν κρητικά αγρίμια.

Ο Τζακ Ντέιβις και η Σάρον Στόκερ εξηγούν στην «Κ» ότι οι μεγάλοι χώροι του Γκετί επέτρεψαν τον εμπλουτισμό της έκθεσης και με αντικείμενα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελλάδας, όπως μια χρυσή μυκηναϊκή σφραγίδα που απεικονίζει γρύπα, καθώς και αρκετές υδατογραφίες με αναπαραστάσεις τοιχογραφιών του ανακτόρου του Νέστορα, φιλοτεχνημένες από τον Πιτ ντε Γιονγκ (1887-1967). Τα εκθέματα στο Getty πλησιάζουν έτσι τα 230 (έναντι περίπου 200 στην Καλαμάτα) και περιλαμβάνουν και τη λεγόμενη «πινακίδα των τριπόδων» από το ΕΑΜ, η οποία εντοπίστηκε το 1939 από τον αρχαιολόγο Καρλ Μπλέγκεν και συνέβαλε στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β'.

«Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη έκθεση στη Βόρεια Αμερική που είναι αφιερωμένη στην Εποχή του Χαλκού της Ελλάδας. Κάθε αντικείμενο προέρχεται από την Ελλάδα· κανένα δεν ανήκει σε συλλογή μουσείου της Αμερικής ή άλλης χώρας», λένε οι Ντέιβις και Στόκερ. Οι δυο τους υπέγραψαν και ένα άρθρο για τα όπλα του Πολεμιστή με τον Γρύπα, το οποίο δημοσιεύθηκε προχθές στον τόμο «Pax Minoica Revisited» (εκδ. Harrassowitz).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξίφος του πολεμιστή, του οποίου η λαβή είχε επιχρυσωθεί με μια απαιτητική και σπάνια τεχνική, παρόμοια με κέντημα. «Είναι μοναδικό, γιατί ο χρυσός φέρει κομψά χαραγμένη εικονογραφία, που δείχνει λιοντάρια να κατασπαράσσουν κρητικά αγρίμια. Το συμφραζόμενο της ανακάλυψης του ξίφους επιτρέπει τη χρονολόγησή του στη νεοανακτορική περίοδο (περ. 1700-1450 π.Χ.), αλλά υποδηλώνει ότι το ίδιο και παρόμοια έργα κατασκευάζονταν και εκτός Κρήτης. Η εικονογραφία συνδέεται με την έννοια της δύναμης και μας έκανε να αναρωτηθούμε αν ο Πολεμιστής με τον Γρύπα ήταν ο πρώτος ή ένας από τους πρώτους που διεκδίκησαν τον τίτλο του Μυκηναίου άνακτα», υπογραμμίζουν οι Ντέιβις και Στόκερ.

Η έκθεση «The Kingdom of Pylos: Warrior-Princes of Ancient Greece» σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τους Ντέιβις – Στόκερ και με την έφορο Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας Ευαγγελία Μηλίτση-Κεχαγιά. Θα διαρκέσει έως τις 12 Ιανουαρίου 2026 και, όπως διαβάζουμε στο δελτίο Τύπου του Μουσείο Γκετί, θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από την 1η Μαρτίου έως τις 30 Ιουνίου 2026.

Πηγή: Ν. Ζώης, Καθημερινή