Οι πλημμύρες στην αρχαία Φενεό ήταν τόσο έντονες όσο, περίπου, και οι σημερινές στην Αυστραλία. Κάλυπταν όχι απλώς μεγάλο μέρος της πόλης, ...
Οι πλημμύρες στην αρχαία Φενεό ήταν τόσο έντονες όσο, περίπου, και οι σημερινές στην Αυστραλία. Κάλυπταν όχι απλώς μεγάλο μέρος της πόλης, αλλά και σπουδαία ιερά, όπως του Ασκληπιού. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει, αφού ο ίδιος ο Ηρακλής, σύμφωνα με τον μύθο, είχε δημιουργήσει τους ηθμούς (βάραθρα) που, όπως πίστευαν οι Φενεάτες, ήταν τεχνητά; Όταν τα βάραθρα φράζονταν, ολόκληρη η πεδιάδα μετατρεπόταν σε λίμνη.
Έτσι, λοιπόν, ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας, ερχόμενος από τον Ορχομενό, κατευθύνθηκε προς την πόλη της Φενεού περνώντας από τις καταβόθρες στα ριζά του Μαυροβουνίου και προχωρώντας κατά μήκος των δυτικών κρασπέδων της κατακλυσμένης με νερά φενεατικής πεδιάδας. Δεν αναφέρει το συγκρότημα του Ασκληπιείου οδηγώντας τους αρχαιολόγους στο συμπέρασμα πως αυτά είχαν κατακλυστεί από νερά.
 |
| Πύργος 1 από το τείχος |
Αν το πρόβλημα παλιά ήταν το νερό, τώρα είναι ο χρόνος, με ό,τι συνεπάγεται το πέρασμά του: βλάστηση, επικαθίσεις χωμάτων κ.ά. Έτσι, ο χώρος, που έχει κηρυχθεί από το 1969 αρχαιολογικός και περιλαμβάνει την Ακρόπολη με τις υπώρειές της, αρχαία κρήνη, τα τείχη και το συγκρότημα Ασκληπιείου ελληνιστικών χρόνων ήταν κατά μεγάλα τμήματα αόρατος. Οι ανασκαφές της Ευαγγελίας Πρωτονοταρίου - Δεϊλάκη, μεταξύ 1958 και 1964, είχαν καλυφθεί σε μεγάλη έκταση.
Η Αρχαιολογική Υπηρεσία επανήλθε στην περιοχή το 2008, ξεκινώντας εκτεταμένους καθαρισμούς. «Η αυτοφυής βλάστηση είχε καλύψει όλη σχεδόν την έκταση στη βόρεια πλευρά της Ακροπόλεως και ιδιαίτερα στις βορειοανατολικές και βορειοδυτικές παρειές του λοφίσκου που υψώνεται το παρεκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Κίσσας, έφορος αρχαιοτήτων Κορινθίας. Έγιναν εκτεταμένες και συστηματικές αποψιλώσεις καθώς και καθαρισμοί και η αρχαία πόλη αναδύθηκε και πάλι στο φως με τα μεγαλοπρεπή της τείχη και τα κτίριά της.
Η ΛΖ' ΕΠΚΑ πρότεινε στο Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο την από κοινού διενέργεια ερευνητικού προγράμματος πενταετούς διάρκειας. Oι έρευνες για νέα ευρήματα θα γίνονται για 4-6 εβδομάδες, μεταξύ Iουλίου και Aυγούστου, για τα επόμενα πέντε χρόνια. Πρόκειται για το νέο αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα, που μόλις ενέκρινε το KAΣ, και στηρίζεται οικονομικά από την πολιτιστική χορηγία της εταιρείας Club Hotel Loutraki (που επίσης ενέκρινε το KAΣ) ύψους 20 χιλ. ευρώ τον χρόνο (συνολικό ύψος χορηγίας 100 χιλ. ευρώ για πέντε χρόνια). Aπό το ερχόμενο καλοκαίρι, Έλληνες και Aυστριακοί αρχαιολόγοι θα επιδιώξουν να αναδείξουν - στα τείχη, στην Πύλη και στο Aσκληπιείο της αρχαίας Φενεού- σημάδια από τη ζωή και την κοινωνία μιας άλλης εποχής.
Επικεφαλής της ελληνικής πλευράς θα είναι ο δρ Κίσσας και από την αυστριακή πλευρά ο δρ P. Scherrer, καθηγητής Αρχαιολογίας και επί σειρά ετών αναπληρωτής διευθυντής των ανασκαφών του Αυστριακού Ινστιτούτου στην Έφεσο. Το πενταετές πρόγραμμα συνεργασίας θα περιλαμβάνει γεωφυσικές έρευνες, μικρές δοκιμαστικές τομές και συστηματική ανασκαφική έρευνα κατά μήκος του αρχαίου Τείχους και ιδιαίτερα στην περιοχή της Πύλης. Προβλέπεται επίσης η στερέωση και αναστήλωση των τμημάτων εκείνων του Τείχους που κινδυνεύουν με κατάρρευση.
 |
| Κεφαλή της θεάς Υγείας |
Τα κινητά ευρήματα θα μεταφέρονται στο Μουσείο Φενεού, που βρίσκεται μόλις 800 μ. από τον χώρο της ανασκαφής, στο χωριό Καλύβια. Εκεί άλλωστε φυλάσσονται η κεφαλή Υγείας, που εντοπίστηκε στο Ασκληπιείο, μαρμάρινη τράπεζα προσφορών, ψηφιδωτό δάπεδο, σφόνδυλοι και κιονόκρανα κιόνων.
Το μουσείο θα μεταφερθεί σύντομα. Η τοπική κοινωνία δέχθηκε με χαρά το αίτημα της Εφορείας για παραχώρηση του Δημοτικού Σχολείου Καλυβίων με σκοπό τη δημιουργία ενός αξιόλογου Μουσείου. Υπήρχαν πολλές αντιδράσεις στο ενδεχόμενο της μεταφοράς των ευρημάτων και της φύλαξής τους σε άλλο μουσείο του Νομού. Ο κ. Κίσσας σημειώνει: «Με τη μεταστέγαση στις αρχές του 2010 του Δημοτικού Σχολείου στο νέο σχολικό συγκρότημα, θα ξεκινήσουν σύντομα οι διαδικασίες αποδοχής της παραχώρησης του κτιρίου με σκοπό την έκθεση των αρχαιοτήτων της Αρχαίας Φενεού και της ευρύτερης περιοχής». Αρωγός της προσπάθειας αυτής είναι το Club Hotel Casino Loutraki, που διαθέτει 130.000 ευρώ για τη μετατροπή του Σχολείου σε μουσείο. Η εταιρεία χρηματοδοτεί και την ανασκαφή για την ελληνική πλευρά, χορηγώντας 20.000 ευρώ ανά έτος για μία πενταετία.
Μυθολογία - Ιστορία του Φενεού
Η πόλη Φενεός, που το όνομά της πήρε από τον τοπικό ήρωα-οικιστή της, Φενεό, κατά τα αρχαία χρόνια ήταν αρκαδική πόλη, όπως αναφέρουν ο περιηγητής Παυσανίας και ο γεωγράφος Στράβωνας. Το όνομα Φενεός σήμερα είναι συνηθέστερα αρσενικού γένους, στον Παυσανία όμως είναι θηλυκού.
Σύμφωνα με τον μύθο οι καταβόθρες είναι έργα του Ηρακλή, ο οποίος έχοντας δεσμούς αίματος με την περιοχή (η προμαμή του, Λαονόμη, ήταν Φενεάτισσα), αποφάσισε να αποξηράνει το έλος, που σχηματιζόταν και να αποδώσει στους κατοίκους το εύφορο έδαφος. Κατασκεύασε λοιπόν μεγάλα κανάλια, τα οποία ακόμα και σήμερα λειτουργούν ικανοποιητικά. Ένας άλλος μύθος ισχυρίζεται ότι αυτά τα χάσματα, ήταν είσοδοι για το βασίλειο του Άδη και από εκεί κατέβηκε η Δήμητρα στον Κάτω Κόσμο για να αναζητήσει τη μονάκριβη της κόρη, Περσεφόνη. Ο συγκεκριμένος μύθος ίσως και να εξηγεί τη λατρεία της "Κιδαρίας Δήμητρας", στην ευρύτερη περιοχή, η οποία, σαν γιορτή, έμοιαζε με αυτή των Ελευσινίων.
Ένας άλλος μύθος αφορά και πάλι στον Ηρακλή. Στην περιοχή του Φενεού, λέγεται ότι έφτασε μαινόμενος ο ήρωας, μετά την αρπαγή του τρίποδα των Δελφών, προκειμένου να χτίσει δικό του Μαντείο. Ο λόγος ήταν ότι η Πυθία, μετά από εντολή του Φοίβου, αρνήθηκε να του δώσει χρησμό. Εκεί, όμως, τον πρόλαβε ο Απόλλων. Θεός και ημίθεος τσακώθηκαν έντονα και η διαφορά τους λύθηκε μόνο μετά από παρέμβαση του Δία, αφού και οι δύο πήραν αυτό που ήθελαν. Ο Ηρακλής τον πολυπόθητο χρησμό του και ο Απόλλωνας πίσω τον ιερό τρίποδα του.
Ο Ερμής θεωρείται από τους Φενεάτες "ντόπιος" θεός, μιας και γεννήθηκε στην Κυλλήνη. Μέσα στην Ακρόπολη υπήρχε ναός της Αθηνάς της Τριτωνίας. Κατά τον Παυσανία υπήρχε και άγαλμα του Ιππίου Ποσειδώνα, αφιερωμένο από τον Οδυσσέα.
Ο τραγοπόδαρος θεός Πάνας, γεννήθηκε πάνω στο όρος Κυλλήνη και τον παρομοίαζαν με μορφή πωγωνοφόρου ανθρώπου, αλλά με πόδια τράγου. Ο Αίπυτος ήταν γιος του βασιλιά της Φενεού, Ελάτου και εγγονός του Αρκάδα. Άλλοι τον φέρουν ως βασιλιά της Φενεού, μετά τον πατέρα του, και άλλοι σαν βασιλιά της Κλειτορίας. Το πιθανότερο είναι ότι κατείχε και τα δύο βασίλεια. Μια μέρα ο Αίπυτος επισκέφθηκε τον αδελφό του Στύμφαλο, που βασίλευε στην Στυμφαλία και πήγαν μαζί για κυνήγι, όπου και τον δάγκωσε ένα μικρό φίδι και πέθανε αμέσως. Επειδή δεν μπορούσαν να τον μεταφέρουν στο Φενεό, λόγω της σήψης που προκαλούσε στον πεθαμένο το δάγκωμα από το συγκεκριμένο φίδι, τον έθαψαν εκεί όπου έγινε το περιστατικό, κοντά στη θέση Τρίκρηνα. Όλα αυτά βέβαια σύμφωνα με το θρύλο και τη μαρτυρία του Παυσανία, που παραπέμπει στον Όμηρο και τα λεγόμενα για ένα τάφο, ο οποίος όμως δεν τον εντυπωσίασε, αν και υποτίθεται ότι αφορούσε βασιλιά. Σε κάποιο λόφο υπήρχε και ο τάφος του Ιφικλή αδελφού του Ηρακλή, τον οποίο και οι Φενεάτες τιμούσαν σαν ήρωα.
Πηγές: Α. Κώττη, http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11380&subid=2&pubid=51386948,
Δεν υπάρχουν σχόλια