Ο Δίας ζυγίζει τη μοίρα του Αχιλλέα και του Έκτωρα (ψυχοστασία). Χαλκογραφία του 1869 (αντίγραφο). Μπορεί ο μεξικανός σκηνοθέτης Αλε...
 |
| Ο Δίας ζυγίζει τη μοίρα του Αχιλλέα και του Έκτωρα (ψυχοστασία). Χαλκογραφία του 1869 (αντίγραφο). |
Μπορεί ο μεξικανός σκηνοθέτης Αλεχάνδρο Γκονζάλες Ιναρίτου να επιχείρησε να μας πείσει ότι η ψυχή ζυγίζει 21 γραμμάρια, όσο και το βάρος που χάνει το σώμα αμέσως μετά τον θάνατο. Οι αρχαίοι Ελληνες όμως φαίνεται πως δεν είχαν την ίδια αντίληψη. Πίστευαν πως κάθε ψυχή, ανάλογα με τις πράξεις της, αποκτά και διαφορετικό βάρος. Και για να της δώσουν τη θέση που της άξιζε στον Κάτω Κόσμο έπρεπε να τη ζυγίσουν.
Ακριβώς αυτόν τον ρόλο έχουν και οι ζυγοί ψυχοστασίας που βρέθηκαν στους ταφικούς περιβόλους των πολύχρυσων Μυκηνών, του βασιλείου του μυθικού Αγαμέμνονα τον οποίο πρώτος ύμνησε ο Ομηρος στα έπη του και αποτέλεσε το σημαντικότερο και πλουσιότερο ανακτορικό κέντρο της Υστερης Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα.
 |
| Μυκηναϊκή ζυγαριά ψυχοστασίας (περ. 1600πΧ) Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Π81). |
Λεπτεπίλεπτες και κατασκευασμένες από χρυσό είναι οι ζυγαριές του 16ου αι. π.Χ. που σήμερα εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και οι οποίες αποκλείεται να χρησιμοποιούνταν για εμπορικούς σκοπούς. Αν παρατηρήσει κάποιος στα μικρά τους δισκάκια είναι χαραγμένες πεταλούδες με χάντρες στα φτερά τους ή λουλούδια με έξι πέταλα και θεωρούνται εξαίρετα δείγματα της υψηλής τεχνικής που είχε αναπτυχθεί στην πόλη που ίδρυσε ο Περσέας και πήρε το όνομά της είτε επειδή εκεί έπεσε ο μύκης του ξίφους του είτε επειδή εκεί αποκαλύφθηκε μία πηγή με άφθονο νερό, η Περσεία πηγή, κάτω από τη ρίζα ενός μύκητος, δηλαδή ενός μανιταριού.
Η πεταλούδα όμως στην ελληνική γλώσσα λέγεται ψυχή, και συχνά μάλιστα χρησιμοποιείται για να απεικονίσει την ανθρώπινη ψυχή. Οι χρυσές ζυγαριές λοιπόν έμπαιναν όπως φαίνεται στον τάφο του επιφανούς νεκρού για να ζυγίσουν την ψυχή του.
Το θέμα είναι όμως πώς γινόταν η ψυχοστασία, καθώς η διαδικασία είναι γνωστή ήδη από τους Αιγυπτίους. Στις τοιχογραφίες των αιγυπτιακών τάφων αλλά και στο Βιβλίο των Νεκρών φέρεται αμέσως μετά τον θάνατο η ψυχή κάθε αποθανόντος να ζυγίζεται παρουσία του βασιλέως των νεκρών.
Στην κορυφή της ζυγαριάς δεσπόζει το κεφάλι της θεάς Μάατ που σχετιζόταν με την τάξη και την αλήθεια. Το φτερό - σύμβολο της θεάς καταλάμβανε τον έναν δίσκο και η καρδιά του νεκρού τον άλλο, ενώ ο θεός της σοφίας και της γραφής Θωθ σημείωνε το αποτέλεσμα που έκρινε και την ευδαιμονία της ψυχής.
Στον ελληνικό κόσμο όμως, τουλάχιστον σύμφωνα με τον Ομηρο, πιστεύεται πως οι ζυγοί ψυχοστασίας είχαν και έναν διαφορετικό ρόλο. Στη χρυσή ζυγαριά του Διός τοποθετούνταν τα είδωλα ή οι κήρες - οι θανατικές μοίρες - των ανθρώπων και το αποτέλεσμα έκρινε ποιος θα έχανε τη ζωή του κατά τη διάρκεια της μάχης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση που κρίνεται η τύχη του Αχιλλέα και του Εκτορα. Η πλάστιγγα έγειρε προς την πλευρά του Εκτορα και κατά συνέπεια ήταν εκείνος που αποφασίστηκε να πεθάνει.
n Υπάρχει και τραγωδία του Αισχύλου υπό τον τίτλο «Ψυχοστασία» στην οποία η θεά Θέτις - μητέρα του Αχιλλέα - και η Ηώς - μητέρα του Μέμνονα - ζύγιζαν τις ζωές των παιδιών τους.
n Και στη χριστιανική θρησκεία έχει περάσει η δοξασία της ψυχοστασίας σύμφωνα με την οποία ο Αρχάγγελος Μιχαήλ κρατά ζυγαριά στην οποία ζυγίζονται οι ψυχές των νεκρών, ενώ ο διάβολος καραδοκεί για το αποτέλεσμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια