Πλήθος ρωμαϊκών θησαυρών στη Μ. Βρετανία

Οι ερασιτέχνες στην Μ. Βρετανία έχουν ανακαλύψει έναν πραγματικό θησαυρό από ρωμαϊκά αντικείμενα με την χρήση ανιχνευτών μετάλλων. Στα ...

Οι ερασιτέχνες στην Μ. Βρετανία έχουν ανακαλύψει έναν πραγματικό θησαυρό από ρωμαϊκά αντικείμενα με την χρήση ανιχνευτών μετάλλων. Στα πολύτιμα αντικείμενα συμπεριλαμβάνονται μια προτομή που απεικονίζει πιθανότατα εραστή Ρωμαίου αυτοκράτορα, μια καρφίτσα από ασήμι και χρυσό που αναπαριστά δελφίνι που αναπηδά καθώς και ένα οστέινο φαλλικό σύμβολο.

Το ευρύ φάσμα της τέχνης που έχει εντοπιστεί σε όλη τη Βρετανία, χρονολογείται από 2.000 έως 1.600 χρόνια πριν, όταν οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στο νησί.

Δείγμα της τέχνης αυτής είναι μεταξύ των άλλων 25.000 περίπου ρωμαϊκά αντικείμενα (το μεγαλύτερο μέρος τους νομίσματα) που ανακαλύφθηκαν στην Αγγλία και την Ουαλία το 2011. Έχουν τεκμηριωθεί ως μέρος του Φορητού Συστήματος Αρχαιοτήτων (Portable Antiquities Scheme (PAS)) και δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Britannia.

Στο άρθρο του περιοδικού, η Sally Worrell, σύμβουλος προϊστορικών και ρωμαϊκών ευρημάτων του PAS, και ο John Pearce, λέκτορας αρχαιολογίας στο King College του Λονδίνου, αναλύουν αντικείμενα κάνοντας μια μικρή μόνο επιλογή από ρωμαϊκά έργα τέχνης.

Στην Αγγλία και την Ουαλία, επιτρέπεται σε ερασιτέχνες να χρησιμοποιούν ανιχνευτές μετάλλων για να ανακαλύψουν αρχαία αντικείμενα και, ανάλογα με τη φύση των ευρημάτων τους, ενδεχομένως και να τα κατέχουν στην συλλογή τους. Η πρακτική αυτή είναι αμφιλεγόμενη, με τους αρχαιολόγους να ανησυχούν για τη διαταραχή πιθανών αρχαιολογικών τοποθεσιών και την απώλεια ζωτικών πληροφοριών προέλευσης. Το PAS, ένα κυβερνητικό πρόγραμμα της Βρετανίας, καταγράφει τα ευρήματα σε μια δημόσια online βάση δεδομένων. Ορισμένες πληροφορίες, όπως οι ακριβείς λεπτομέρειες των θέσεων εύρεσης, δεν εμφανίζονται για την προστασία των πιθανών αρχαιολογικών χώρων.

Δελφίνι που αναπηδά

Η καρφίτσα που αναπαριστά δελφίνι, κατασκευασμένη από ασήμι και χρυσό είναι ένα από τα πιο ασυνήθιστα παραδείγματα. Βρέθηκε στο Essex County, βορειοανατολικά του Λονδίνου, δήλωσε η Worrell σε συνέντευξή της, τονίζοντας ότι πρόκειται για σπάνιο έργο τέχνης. «Αντικείμενο που απεικονίζει τρισδιάστατο δελφίνι είναι λίγο σπάνιο», δηλώνει. «Έψαξα σε όλες τις επιστημονικές δημοσιεύσεις της χώρας και δεν μπόρεσα να βρω πραγματικά άλλο σαν αυτό».

Απεικόνιση ενός δελφινιού που αναπηδά. Είναι κατασκευασμένο από ασήμι (μάτια και στόμα) ενώ τα πτερύγια του είναι από χρυσό. Πιθανότατα να είχε χρησιμοποιηθεί ως καρφίτσα.

Η Worrell πιστεύει ότι το τεχνούργημα δημιουργήθηκε  πιθανότατα στην ηπειρωτική Ευρώπη και ήρθε στη Βρετανία κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. «Δεν μπορούμε να πούμε αν φορέθηκε από άνδρα ή γυναίκα, θα μπορούσε να είναι κι από τους δύο, αλλά νομίζω ότι πρόκειται για ένα ειδικό είδος καρφίτσας».

Η Worrell και οι συνεργάτες της περιγράφουν επίσης ένα δαχτυλίδι, το οποίο το Βρετανικό Μουσείο καθορίζει σε ανάλυση της σύστασής του σε 90-93% χρυσό. Συμπτωματικά, βρέθηκε στο Nottinghamshire, το θρυλικό μέρος του Ρομπέν των Δασών (έζησε πολύ αργότερα από τους ρωμαϊκούς χρόνους).

To χρυσό δαχτυλίδι από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Η διάμετρός του είναι μικρή και πιθανόν να φορέθηκε από παιδί ή γυναίκα. Μπορεί να είχε δοθεί και ως δακτυλίδι αρραβώνα.

Χαραγμένο με διακοσμήσεις, έχει ένα «μικρό διαμάντι σε σχήμα οβάλ» στο κέντρο του και είναι τόσο μικρό που πιθανόν να το φορούσε γυναίκα ή παιδί, σύμφωνα με την Worrell. Ίσως να είχε δοθεί και ως δακτυλίδι αρραβώνα. «Πρόκειται για ένα πολύ μικρό, αλλά πολύ ελκυστικό κομμάτι», είπε. «Θα μπορούσε να είναι ένα σύμβολο υψηλής κοινωνικής τάξης».

Πώς ένα πλούσιο, αρχαίο εύρημα σαν αυτό κατέληξε να θαφτεί στο Nottinghamshire παραμένει ακόμα ένα μυστήριο. Θα μπορούσε απλά να είχε χαθεί. Ή, σύμφωνα με την Worrell: «Μπορεί να είχαν αποθέσει ένα τέτοιο αντικείμενο, ως δώρο στους θεούς. Απλά δεν γνωρίζουμε».

Εκθαμβωτικά και δελεαστικά

Ένα άλλο νέο αντικείμενο τέχνης, αυτή τη φορά από το Northumberland, τονίζει την εργασία του πολύχρωμου σμάλτου που πραγματοποιήθηκε στο νησί πριν από 1.800 χρόνια περίπου. Σε αυτό, οι λεπτομερείς ρόδακες εμφανίζονται μέσα σε κύκλους που συρρικνώνονται σε μπλε, λευκό και κόκκινο χρώμα. Πιθανότατα να διακοσμούσαν την ιπποσκευή ενός ρωμαίου αναβάτη. «Είναι πολύ όμορφο και θα φαινόταν αρκετά εκθαμβωτικό», δήλωσε η Worrell.

Αυτό το πολύχρωμο αντικείμενο διακοσμημένο με σμάλτο
ίσως χρησιμοποιήθηκε σε ιπποσκευή ρωμαίου αναβάτη. 

Ακόμη πιο δελεαστικό, αναμφισβήτητα, ήταν μια χάλκινη προτομή που απεικονίζει ένα γυμνόστηθο νεαρό άνδρα, ίσως τον Αντίνοο, τον εραστή του αυτοκράτορα Αδριανού.

Η προτομή, που βρέθηκε κοντά στο Market Rasen στο Lincolnshire, φαίνεται να αποτελεί μέρος επίπλου, ίσως ενός μπαούλου. Οι ερευνητές δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα ότι είναι ο εραστής του Αδριανού, αλλά η κόμμωση του ταιριάζει πολύ με άλλα γνωστά αγάλματα που τον απεικονίζουν.

Η χάλκινη προτομή του γυμνόστηθου άνδρα ίσως απεικονίζει τον Αντίνοο, τον εραστή του αυτοκράτορα Αδριανού, που θεοποιήθηκε μετά το θάνατό του. Μόνο άλλα δύο παραδείγματα είναι γνωστά στη Μ. Βρετανία.

Ο Αδριανός διοίκησε από το 117 έως το 138 μ.Χ. και επικεντρώθηκε στην παγίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ενέκρινε την κατασκευή ενός συστήματος οχυρώσεων στη Βρετανία ευρέως γνωστή ως το Τείχος του Αδριανού. Η ομοφυλοφιλία δεν αντιμετωπίζονταν αρνητικά στην αρχαία Ρώμη και η σχέση του αυτοκράτορα με τον Αντίνοο, δεν ήταν ασυνήθιστη περίπτωση.

Ωστόσο, όταν ο Αντίνοος πέθανε στην Αίγυπτο το 130 μ.Χ., ενώ ο Αδριανός έκανε περιοδείες στην επαρχία, ο αυτοκράτορας το πήρε πολύ βαριά. Διέταξε την θεοποίηση του νεκρού εραστή του, και την εξάπλωση της λατρείας του Αντίνοου σε όλη την αυτοκρατορία, με τοποθέτηση αγαλμάτων και την δημιουργία μιας πόλης, στην Αίγυπτο, που πήρε το όνομά του.

Ο John Pearce δήλωσε ότι, αν η προτομή απεικονίζει τον Αντίνοο, θα ήταν μόλις το τρίτο γνωστό παράδειγμα στη Βρετανία. «Αν είναι ο Αντίνοος, είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί αποτελεί ένα από τα λίγα τεκμήρια που έχουμε για τη λατρεία του Αντίνοου πέραν της Μεσογείου».

Ερωτικές ανακαλύψεις

Λίγα ευρήματα δείχνουν την ερωτική πλευρά της ρωμαϊκής τέχνης. Τέτοιο αντικείμενο είναι μια χάλκινη λαβή μαχαιριού που βρέθηκε στο North Yorkshire και δείχνει έναν άντρα και μια γυναίκα σε ερωτική επαφή.

Χάλκινη λαβή μαχαιριού που απεικονίζει ζευγάρι σε ερωτική επαφή.

«Δεν είναι γενικά ασυνήθιστη η σεξουαλική εικονογραφία στη Ρωμαϊκή οικία», είπε ο Pearce στη συνέντευξη, σημειώνοντας ότι η Πομπηία, η γνωστή ρωμαϊκή πόλη στην Ιταλία που θάφτηκε από την ηφαιστειακή έκρηξη του Βεζούβιου, έχει ανάλογες ξεκάθαρες τοιχογραφίες.

«Μια θεωρία είναι ότι οι σκηνές που απεικονίζουν σεξουαλική δραστηριότητα έχουν αποτρεπτική δύναμη, διότι μας κάνουν να γελάμε, αποκρούοντας  έτσι το κακό μάτι», είπε. Ένα μαχαίρι με μια λαβή όπως αυτή θα μπορούσε να μεταφέρεται γύρω στο σπίτι, προστατεύοντας τον χρήστη του. «Είναι ένα είδος ασφάλειας».

Φαλλοί κατασκευασμένοι από οστά ζώων με φτερά. Τα φαλλικά σύμβολα, συμπεριλαμβανομένων των εκδόσεων με φτερά, συναντώνται πολύ συχνά σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Άλλο ένα τέτοιο στοιχείο είναι ένας φαλλός σκαλισμένος από οστά ζώων με δύο πτέρυγες πάνω σε αυτό, ένα κοινό μοτίβο των ρωμαϊκών χρόνων, σημειώνει ο Pearce.

Η χρήση του χρυσού στην καρφίτσα με φαλλικό σχήμα υποδεικνύει ότι
τι ο χρήστης του ήταν άνθρωπος υψηλού κοινωνικού κύρους.

Παρόμοιο αντικείμενο αποτελεί μια κοίλη καρφίτσα σε σχήμα φαλλού, κατασκευασμένη από χρυσό. Η χρήση του πολύτιμου μετάλλου στο φαλλό είναι «πιθανώς για να δηλώνει κυρίως την κοινωνική θέση του προσώπου που την παρήγγειλε», δηλώνει ο Pearce.

Πηγή: LiveScience