Η υποστήλωση του μνημείου έχει γίνει σωστά μέχρι σήμερα, είναι όμως αναγκαία η αναδιάταξή της για να μπορούν να εργαστούν οι επιστήμονες ...
 |
| Η υποστήλωση του μνημείου έχει γίνει σωστά μέχρι σήμερα, είναι όμως αναγκαία η αναδιάταξή της για να μπορούν να εργαστούν οι επιστήμονες |
Δεν φοβάται τίποτα το ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά της Αμφίπολης. Ούτε βροχοπτώσεις, ούτε παγετούς, ούτε σεισμούς. Παρότι έχει πολύ μεγάλα προβλήματα, τα οποία ξεκίνησαν από την αρχαία εποχή, με την κατασκευή του, υποστυλώθηκε τόσο σωστά, ώστε να «κρατά», ακόμα και στα σημεία όπου εμφανίστηκαν συνθήκες οριακής ισορροπίας.
Ο ίδιος άνθρωπος που το υποστύλωσε πέρυσι, ο πολιτικός μηχανικός, Δημήτρης Εγγλέζος, παρουσίασε με τους συνεργάτες του προχθές στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν ώστε το μνημείο να εξακολουθήσει να είναι σταθερό, αλλά και προσβάσιμο. Τα στηρίγματα πρέπει να αλλάξουν διότι τώρα «ένας εργάτης για να βγει από τον τελευταίο, τέταρτο θάλαμο, στην είσοδο, χρειάζεται μισή ώρα, επειδή δεν χωράει να περάσει», τόνισε ο κ. Εγγλέζος. Στην πραγματικότητα θα εφαρμοστεί ένα άλλο σύστημα, που θα επιτρέψει λιγότερα μεταλλικά και ξύλινα στοιχεία, αλλά χωρίς καμία αλλαγή στην ασφάλεια.
Προβλήματα
Όπως έδειξε ο κ. Εγγλέζος, τα προβλήματα για το ταφικό μνημείο ξεκίνησαν ευθύς αμέσως από τη δημιουργία του τύμβου. Μέσα από μοντέλα προσομοίωσης απέδειξε πως πρώτα κατασκευάστηκε ο τάφος, πιθανώς μέσα σε φυσικό όρυγμα, ίσως μικρό σπήλαιο, που διαπλατύνθηκε και μετά ανεγέρθηκε ο ταφικός θάλαμος. Σε αντίθετη περίπτωση ο θάλαμος δεν θα είχε καμία ευστάθεια και θα είχε καταρρεύσει.
Όταν ο αρχαίος κατασκευαστής επιχωμάτωσε το μνημείο ώστε να δημιουργηθεί ο τύμβος, στη μία πλευρά στοίβαξε περισσότερο χώμα από την άλλη. Και έτσι, τα προβλήματα ξεκίνησαν, με συνέπεια να γίνουν επισκευές. Με τους αιώνες, συσσωρεύτηκαν χώματα που στις μέρες μας έφτασαν σε 20 μέτρα ύψος. Η συσσώρευση έγινε κυρίως με φυσικούς τρόπους, ιδίως με γεωλογικές διεργασίες και κατολισθήσεις λόγω ισχυρών βροχοπτώσεων, και λιγότερο λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων (οχυρώσεις Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ανασκαφές κ.ά.).
Ειδικότερα για τη χρήση μηχανικών μέσων (εκσκαφέων) από την Κατερίνα Περιστέρη έγιναν πολλές ερωτήσεις. Ο κ. Εγγλέζος απάντησε ότι έπαιξαν τον μικρότερο ρόλο. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι επάνω από τον τέταρτο θάλαμο, όπου οι λίθοι του θόλου είναι σε οριακή ισορροπία και σε κάποια σημεία χωράει ακόμα και δάχτυλο στους αρμούς, δεν έγινε καμία αποχωμάτωση. Οι ισχυρές βροχοπτώσεις του περασμένου Δεκεμβρίου άφησαν ίχνη καταστροφών.
Οι προσομοιώσεις για περίπτωση σεισμού έγιναν με τον πιο αυστηρό συντελεστή, όπως επιτάσσουν οι σύγχρονες αντισεισμικές μελέτες. Με την υποστύλωση που έχει σήμερα ο τάφος, όπως και με εκείνη που θα την αντικαταστήσει, δεν θα αντιμετώπιζε προβλήματα ούτε και κατά τους σεισμούς του 6ου και 7ου μ.Χ. αιώνα, οπότε και δοκιμάστηκε σκληρά. Ένας τέτοιος σεισμός συμβαίνει κάθε 500 χρόνια είπαν οι επιστήμονες, και δεν ξέρουμε πότε μπορεί να εκδηλωθεί ξανά.
Οι θραύσεις λίθων και οι εκτεταμένες ρηγματώσεις επιβάλλουν τώρα ιδιαίτερα σωστικά μέτρα. Για να εφαρμοστούν, όμως, θα πρέπει να αλλάξει η εσωτερική πυκνή διάταξη των υποστυλώσεων, αλλά χωρίς να αλλάξει η στατική δυναμική τους. Οι Αθανάσιος Πράττος και Παναγιώτης Αντωνιάδης, με τη συνεργασία του γεωλόγου Χαρ. Γκούβα, συνέταξαν τη σχετική μελέτη για τις αλλαγές στα υποστυλώματα και την παρουσίασαν αφού πρώτα τη συζήτησαν με τον δομοστατικό μηχανικό και μέλος του ΚΑΣ, Βλ. Κουμούση. Ο κ. Κουμούσης είπε ότι προτιμότερο είναι να ληφθούν μέτρα που φαντάζουν υπερβολικά, ώστε να θωρακιστεί το μνημείο και να αντέξει στους αιώνες. Παρών ήταν και ο αρχιτέκτονας της ανασκαφής Μ. Λεφαντζής, ο οποίος διαβεβαίωσε πως η κατάσταση στο μνημείο έχει τώρα παγιωθεί και δεν σημειώνονται πλέον αστοχίες υλικών.
Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές δράσεις για την προστασία του μνημείου, μεταξύ των οποίων η τοπογραφική τεκμηρίωσή του, σε συνεργασία με το Τμήμα Τοπογραφίας του ΑΤΕΙ Αθηνών, αρχιτεκτονική μελέτη του τύμβου και του ταφικού μνημείου, από τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, ενώ έχει εγκατασταθεί καταγραφικό σύστημα και ενόργανη παρακολούθηση διατάξεων υποστύλωσης, σύστημα που λειτούργησε έως τα τέλη 2014.
Όπως έγινε γνωστό, οι δράσεις αυτές ήταν καίριες για την προστασία του μνημείου, καθώς διαπιστώθηκε ότι το σύστημα υποστύλωσης και προστασίας του ταφικού μνημείου έχει συμπεριφερθεί ικανοποιητικά, ενώ τα μέτρα περιμετρικής απομάκρυνσης των υδάτων, προκειμένου να αποτραπούν εισροές στο ταφικό μνημείο, επίσης λειτούργησαν αποτελεσματικά.
Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, πριν έρθει στο Συμβούλιο η μελέτη για τη συντήρηση των γλυπτών ευρημάτων, μέλη του ΚΑΣ θα πραγματοποιήσουν αυτοψία στο χώρο του μνημείου.
Υπενθυμίζεται ότι για την άμεση υλοποίηση εργασιών προστασίας του μνημείου έχουν διατεθεί πιστώσεις 250.000 ευρώ, τόσο στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, όσο και στις Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η κατάθεση στο υπουργείο Πολιτισμού των έως σήμερα πορισμάτων της μελέτης με την απαραίτητη τεκμηρίωση από την ανασκαφέα του μνημείου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, Κατερίνα Περιστέρη.
Οι μελέτες εγκρίθηκαν και μένει να εφαρμοστούν. Οι εργασίες στην Αμφίπολη δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει, παρά το επείγον του πράγματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια