Το όπλο-κόσμημα του Χοβανές Αγά Ντουζ

Οι Αρμένιοι χρυσοχόοι ήταν ξακουστοί τόσο στη Ρωσική, όσο και στην Περσική και την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Στο έργο του «Νέο φως στην αρχαιότατη Ανατολή» (New Light on the Most Ancient East), ο Αυστραλός αρχαιολόγος Βιρ Γκόρντον Τσάιλντ αναφέρει ότι οι πρόγονοι των Αρμενίων ήταν ανάμεσα στις πρώτες φυλές στον κόσμο που ξεκίνησαν να επεξεργάζονται τα μέταλλα. Είχαν ανακαλύψει το σίδηρο, κι έθεσαν τις βάσεις της Εποχής του Σιδήρου με επίκεντρο την ιστορική Αρμενία.

Το ίδιο και με τα πολύτιμα μέταλλα. Κάποια από τα αρχαιότερα χυτήρια μετάλλου στον κόσμο έχουν βρεθεί στα αρμενικά υψίπεδα. Η σχέση επομένως των Αρμενίων με τα μέταλλα κρατάει από παλιά.

Ο Μάρκο Πόλο περιγράφει και το πάθος τους για τις τέχνες ενώ ταξιδεύει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία: «Όσον αφορά τους κατοίκους του Τουρκμενιστάν, μπορεί κανείς να πει ότι χωρίζονται σε τρεις ομάδες. Οι Τουρκομάνοι είναι μωαμεθανοί, ζουν πολύ απλή ζωή και μιλούν μια ιδιαιτέρως τραχιά γλώσσα. Ζουν στις ορεινές περιοχές κι εκτρέφουν ζώα. Τα άλογά τους και τα εξαιρετικά μουλάρια τους θεωρούνται μεγάλης αξίας. Οι άλλες δύο ομάδες, οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, ζουν στις πόλεις και στα φρούρια. Εργάζονται ως έμποροι και ως τεχνίτες. Εκτός από τα αξεπέραστα σε όλο τον κόσμο χαλιά με τους πιο όμορφους χρωματικούς συνδυασμούς, παράγουν επίσης μετάξι σε όλα τα χρώματα».

Μεταλλικά εξαρτήματα 6.000 ετών που βρέθηκαν στην αρμενική γη

Κατά την εποχή της κυριαρχίας των Σελτζούκων, οι Αρμένιοι είχαν ρόλο-κλειδί στην τέχνη της χρυσοχοΐας σε όλη τη χώρα. Ο Μ.Κ. Ζουλαλιάν αναφέρει πως όλη η μεταλλοτεχνία ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια των Αρμενίων, πράγμα διόλου περίεργο αν σκεφτεί κανείς ότι η αρμενική γη ήταν πλούσια σε μεταλλεύματα χρυσού, αργύρου και χαλκού.

Σύμφωνα με τον Εβλιγιά Τσελεμπή, τον ξακουστό Τούρκο χρονογράφο και περιηγητή του 17ου αιώνα, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οι Αρμένιοι χρυσοχόοι της Τραπεζούντας θεωρούνταν από τους καλύτερους στον κόσμο.

Εκτός από χρυσά και ασημένια κοσμήματα, οι τεχνίτες διακοσμούσαν επίσης όπλα, αναβολείς, πανοπλίες, καθώς και διάφορα σκεύη για τη θεία λειτουργία.

Ανάμεσα στους Αρμένιους χρυσοχόους που έχαιραν μεγάλης εκτίμησης και διακόσμησαν αντικείμενα των Οθωμανών αυτοκρατόρων ήταν ο Αρμένιος αυτοκρατορικός αρχιτεχνίτης Χοβανές Αγά Ντουζ, ο οποίος διακόσμησε υπέροχα ένα όπλο για τον σουλτάνο Μαχμούτ Α΄.

Δεν γνωρίζουμε πολλά για τη ζωή του, αλλά το έργο του ζει μέσα από τα εξαίσια αντικείμενα που κατασκεύασε για τις αυτοκρατορικές οικογένειες της εποχής του, όπως το παραδοσιακό ξίφος με το θηκάρι, που φιλοτέχνησε για τον Μαχμούτ.

Πηγή: Pontos News