Ένα μουσείο που μυρίζει μελάνι

Σε ακόμη μία κίνηση εξωστρέφειας προχώρησε το Εθνικό Τυπογραφείο, αναβαθμίζοντας τον εκθεσιακό χώρο του και ανοίγοντας στο κοινό, με τ...

Σε ακόμη μία κίνηση εξωστρέφειας προχώρησε το Εθνικό Τυπογραφείο, αναβαθμίζοντας τον εκθεσιακό χώρο του και ανοίγοντας στο κοινό, με τη μορφή μόνιμης έκθεσης, την πλούσια ιστορική συλλογή του.

Στις αίθουσες του Μουσείου του Τυπογραφείου, επί της οδού Καποδιστρίου 34, οι επισκέπτες μπορούν να δουν όχι μόνο την ιστορία της τυπογραφίας, αλλά και τη νεότερη Ιστορία της χώρας.

Να σημειωθεί ότι το Τυπογραφείο προϋπήρχε ακόμη και της βασιλείας στην Ελλάδα.

Η πρώτη δημόσια εκτυπωτική μονάδα λειτούργησε στο Ναύπλιο το 1825, με την ονομασία «Τυπογραφία της Διοικήσεως».

Η έκθεση διαχωρίζεται σε τρεις ενότητες. Μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει η ενότητα που αφορά τον εξοπλισμό, όπου μπορεί κάποιος να παρατηρήσει την εξέλιξη των μηχανών και την προσαρμογή της τυπογραφίας στην τεχνολογική πρόοδο, στη διάρκεια των περίπου δύο αιώνων που λειτουργεί το Τυπογραφείο.

Όρθιο αυτόματο ταχυπιεστήριο τύπου Χαϊδελβέργης. Θρυλικό μοντέλο, γνωστό με την επωνυμία «Ο Πρίγκιπας των Πιεστηρίων». Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι επετειακό για τα 110 χρόνια της κατασκευαστικής του εταιρείας (1850-1960). Εγκαταστάθηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο στα μέσα της δεκαετίας του ‘60.

Μονοτυπικές και λινοτυπικές μηχανές, κάσες με κινητά στοιχεία, πρέσες και πιεστήρια, εργαλεία, κλισέ, εν ολίγοις όλες οι αλλαγές που συνόδεψαν την τέχνη της τυπογραφίας μέχρι την περίοδο των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Συνολικά 117 αντικείμενα του ιστορικού κινητού εξοπλισμού του Εθνικού Τυπογραφείου χαρακτηρίστηκαν μνημεία από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, τον Δεκέμβριο του 2016.

Δεύτερη ενότητα: βιβλιοδετημένα όλα τα ΦΕΚ από το 1833 μέχρι σήμερα (οπότε εκδόθηκε το πρώτο φύλλο τής -υπό τον τότε τίτλο- «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως»), άλλοτε φέροντας τον βασιλικό θυρεό, άλλοτε τον φοίνικα -σύμβολο της επάρατης δικτατορίας- και από το 1975, με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το εθνόσημο.

Τρίτη ενότητα και αναμφίβολα η πιο σημαντική: το ανθρώπινο δυναμικό του Τυπογραφείου.

Παλιοί ατομικοί φάκελοι, μισθολογικά βιβλία, ο καταμερισμός της εργασίας, φωτογραφίες από την εργασιακή καθημερινότητα, έντυπα από τη συνδικαλιστική δράση των εργαζομένων.

Πληκτρολόγιο (κλαβιέ) μονοτυπικής μηχανής. Κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘60. Εγκαταστάθηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο το 1965 | Μάριος Βαλασόπουλος

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις γυναίκες εργαζόμενες του Τυπογραφείου, στις οποίες δίνεται το δικαίωμα διορισμού το 1947. Αρχικά αναλαμβάνουν δουλειά πίσω από τα κλαβιέ των μονοτυπικών μηχανών και στη συνέχεια σε όλα τα στάδια παραγωγής.

Οι εργαζόμενοι στην ιστορική δημόσια υπηρεσία αποτελούν και σήμερα τον μεγάλο της πλούτο.

Την προσφορά και τον ζήλο τους όχι μόνο στην καθημερινή παραγωγική διαδικασία αλλά και στην ανάπτυξη του Οργανισμού εξήρε ο ειδικός γραμματέας του Εθνικού Τυπογραφείου, Δ. Παπαδημητρόπουλος, μιλώντας στη χθεσινή εκδήλωση για την ολοκλήρωση του έργου «Αναβάθμιση της Ιστορικής Συλλογής του Εθνικού Τυπογραφείου», το οποίο επαναφέρει στο κοινό τα ιστορικά εκθέματα.

Γιώργος Παπασαββίδης, πρώην εργαζόμενος (συνταξιούχος πλέον) του Εθνικού Τυπογραφείου. Στην φωτογραφία δείχνει στην «Εφ.Συν.» τη φόρμα εργασίας του πατέρα του, Ιωάννη Παπασαββίδη, με το όνομά του, από το μακρινό 1945. Η φόρμα ήταν ολόσωμη. Κόπηκε στη μέση και σήμερα περιλαμβάνεται στην ιστορική συλλογή του Τυπογραφείου.

Παίρνοντας τον λόγο, η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης Ολγα Γεροβασίλη τόνισε τη σημασία που έχει η ενίσχυση της εξωστρέφειας και του κύρους του Εθνικού Τυπογραφείου, πρώτα και κύρια με την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και παραγωγής του εκτυπωτικού έργου, τη βελτίωση της λειτουργίας του Μουσείου και την αύξηση των επισκεπτών, όπως και με την ανάληψη εκτυπώσεων και εκδόσεων που εξυπηρετούν κοινωφελή σκοπό.

Ανάμεσα σε άλλα, το Εθνικό Τυπογραφείο έχει προσφέρει τετράδια και μπλοκ σημειώσεων σε μη προνομιούχους μαθητές.

Αντίστοιχες κοινωνικές δράσεις ξεκίνησαν επί θητείας του κ. Παπαδημητρόπουλου, του οποίου το εγκώμιο έπλεξε χθες η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Βλαζάκη.

Σχολιάζοντας την αναβάθμιση που έχει συντελεστεί στο Τυπογραφείο σε πολλαπλά επίπεδα από το 2015, ανέφερε ότι «ίσως το πιο ηρωικό που μπορεί κάποιος να κάνει είναι να επιτελεί το καθήκον του με ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση».

Η πρόταση

Καθώς, όμως, εκκρεμεί η δημιουργία ενός μεγαλύτερου μουσείου για την ελληνική τυπογραφία, η σχετική πρόταση ήρθε από τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Χρήστο Λούκο.

Πιστοποιητικό υγιών κοινωνικών φρονημάτων από τη Διοίκηση Χωροφυλακής Ρόδου για έναν προς πρόσληψη υπάλληλο, με ημερομηνία 20 Σεπτεμβρίου 1952 | Μάριος Βαλασόπουλος

«Θα μπορούσε κάλλιστα να στεγαστεί στο έρημο σήμερα νεοκλασικό της οδού Σανταρόζα, εκεί που το Εθνικό Τυπογραφείο στεγάστηκε από το 1835 έως το 1907», πρότεινε, περιγράφοντας περαιτέρω: «Το σκέπτομαι σαν ένα κέντρο πολιτισμού πολλαπλής εμβέλειας που όχι μόνο θα αναδεικνύει την ιστορία της τυπογραφίας αλλά θα καλεί τους πολίτες να συμμετάσχουν στη συναρπαστική εμπειρία της δημιουργίας ενός εντύπου», είπε επικαλούμενος το παράδειγμα του Μουσείου Τυπογραφίας στη γαλλική Λιόν. Εκεί λειτουργεί ένα παραδοσιακό τυπογραφείο όπου οι επισκέπτες, με επιχορήγηση του δήμου, μαθαίνουν την τυπογραφική τέχνη. «Δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο είναι κι εδώ ανέφικτο. Μπορεί να φαίνεται όνειρο απατηλό, αλλά κανείς δεν αμφισβήτησε ότι πολλά όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα», κατέληξε ο κ. Λούκος.

Πηγή: Στ. Ζιαμπάκας, Εφημερίδα των Συντακτών