Ίδρυση Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ερμιονίδα

Γενική άποψη της Ερμιόνης Το σχέδιο δημιουργίας Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ερμιονίδα τέθηκε σε διαδικτυακή συζήτηση που πραγματοποιήθηκε υπ...

Γενική άποψη της Ερμιόνης

Το σχέδιο δημιουργίας Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ερμιονίδα τέθηκε σε διαδικτυακή συζήτηση που πραγματοποιήθηκε υπό την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη. 

Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν η κ. Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, πρόεδρος του Ιδρύματος Μ. Β. Βαρδινογιάννη, ο Δήμαρχος Ερμιονίδας κ. Ιωάννης Γεωργόπουλος και η Έφορος Αρχαιοτήτων Αργολίδας κ. Άλκηστις Παπαδημητρίου, η οποία παρουσίασε συνοπτικά την ιστορία της Ερμιονίδος, «ακολουθώντας», όπως είπε, «πιστά τα βήματα του Παυσανία». 

Η Ερμιόνη, με μακρά και αδιάλειπτη ιστορική παρουσία, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, παρουσιάζει σημαντικά ορατά κατάλοιπα μέσα στον αστικό ιστό της. Έτσι, στόχος της δημιουργίας του μουσείου είναι η ανάδειξη των σημαντικών της μνημείων και η προβολή τους μέσα από μία διδακτική μουσειακή παρουσίαση που θα περιλαμβάνει επιλεγμένα αρχαία αντικείμενα, τα οποία έχουν βρεθεί σε ανασκαφές  που έχουν διενεργηθεί στην περιοχή, όπως  και πλούσια πληροφόρηση με χρήση ψηφιακών εφαρμογών.

Σύμφωνα με τον Δήμαρχο, από το 2018, το  προηγούμενο Δημοτικό Συμβούλιο είχε αποφασίσει να παραχωρηθεί το παλαιό Δημαρχείο στο ΥΠΠΟΑ, ώστε το  νεοκλασικό κτήριο να μετατραπεί σε Αρχαιολογικό Μουσείο. Το κτήριο, το οποίο γειτνιάζει άμεσα με τα κατάλοιπα της παλαιοχριστιανικής βασιλικής, θα αποτελέσει κέντρο  προβολής και ανάδειξης της μακραίωνης ιστορίας της πόλης αλλά και αφετηρία της αστικής πολιτιστικής διαδρομής και περιήγησης στην ευρύτερη περιοχή της Ερμιονίδας και της Αργολίδας.

Την εκπόνηση των μελετών αποκατάστασης του κτηρίου και την μετατροπή του σε Μουσείο αναλαμβάνει η κ. Μ. Βαρδινογιάννη σε συνεργασία με τον Δήμο. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας αναλαμβάνει την εκπόνηση της μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού θα προχωρήσει στην διαδικασία αποδοχής της δωρεάς του κτηρίου.

Η Παλαιοχριστιανική Βασιλική της Ερμιόνης κατά την αποτύπωση του Ε. Στίκα.

Η κ. Μ. Βαρδινογιάννη δήλωσε: «Νιώθω πραγματικά μεγάλη συγκίνηση που το όραμά μας για τη δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ερμιόνη ξεκινά να υλοποιείται, με τη συμπαράσταση της Υπουργού Πολιτισμού κυρίας Λίνας Μενδώνη.  Η Ερμιόνη είναι ένας τόπος με μεγάλη ιστορία και αρχαιολογικό πλούτο, ο οποίος θα αναδειχθεί για να εξασφαλίσει στην Ερμιόνη, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, την ιστορική συνέχεια που κάθε τόπος χρειάζεται για τη δημιουργία ενός καλύτερου αύριο.  Προσωπικά θα στηρίξω το εγχείρημα αυτό με όλες μου τις δυνάμεις. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, στον Δήμαρχο Ερμιονίδας κ. Ιωάννη Γεωργόπουλο και στη Διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας κ. Άλκηστη Παπαδημητρίου που με τόση αγάπη και σεβασμό στην ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας μας ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη σημαντική αυτή προσπάθεια».

«Το νέο Μουσείο» δήλωσε η κ. Λίνα Μενδώνη, «μπορεί να αποτελέσει όχι μόνον σημαντικό πόλο εντόπιας οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής αλλά κι έναν πρότυπο χώρο επίσκεψης και παιδείας για τους κατοίκους όλης τη ευρύτερης περιοχής. Ευχαριστώ τον Δήμαρχο για την προθυμία του να συνεργαστούμε και την κ. Μαριάννα Βαρδινογιάννη για την πρότασή της να στηρίξει την δημιουργία του  Αρχαιολογικού Μουσείου, τιμώντας  τη γενέτειρα της».

Με το πέρας της τηλεδιάσκεψης ο δήμαρχος κ.  Γεωργόπουλος έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Σήμερα, σε αυτή την άκρως εποικοδομητική συζήτηση υπό την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, τέθηκαν οι βάσεις και το πλαίσιο των εργασιών και αποφάσεων, για την εκπλήρωση της επιθυμίας της κ. Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη. Ο κάθε ένας εκ των συμμετεχόντων, ανέλαβε ανάλογα με τον θεσμό και την Υπηρεσία που εκπροσωπεί,  να προχωρήσει μία σειρά ενεργειών, ώστε το συντομότερο δυνατό να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ευχαριστώ θερμά την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, για την οργάνωση, την εξέλιξη και το αποτέλεσμα της τηλεδιάσκεψης, τη Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας κ. Α. Παπαδημητρίου, για το μεγάλο ενδιαφέρον και την πολύτιμη βοήθειά της στην προσπάθεια αυτή, και περισσότερο απ΄ όλους ευχαριστώ την πατριώτισσά μας κ. Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, για την πρωτοβουλία και την όλη συμβολή της στην δημιουργία του  Αρχαιολογικού Μουσείου Ερμιόνης».

Αναπαράσταση του υστεροκλασικού ναού της Δήμητρας Χθονίας
από τον αρχιτέκτονα Jesper Blid.

Σπουδαία ήταν στην αρχαιότητα η πόλη των Ερμιο­νέ­ων (η ση­με­ρι­νή Ερμιό­νη), την οποία είχε επισκεφθεί ο Παυσανίας (σήμερα βρίσκεται κάτω από τον σύγχρονο οικισμό). Αρχικά την αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα ως μια από τις πό­λεις, που είχε υπό την κυριαρ­χία του ο Διο­μή­δης, ενώ είναι γνωστό ότι οι Ερμιο­νείς έστει­λαν πλοία στη ναυμαχία της Σαλα­μί­νας, κα­θώς και εκστρα­τευ­τι­κό σώμα στη μάχη των Πλαταιών. Υπάρχουν «διά­φο­ρα αξιο­θέ­α­τα που θα μπο­ρού­σε να γρά­ψει κα­νείς γι’ αυτά», σημειώνει άλλωστε ο περιηγητής της αρχαιότητας που είχε φθάσει  στην Ερμιόνη με πλοίο.

Η Ερμιόνη του Παυσανία

Από τα πρώτα που αναφέρει είναι ένα ιερό του Ποσειδώνα, δύο ναούς της Αθηνάς (έναν αρχαιότερο κατεστραμμένο και έναν νεότερο στο κέντρο του ακρωτηρίου), ένα στάδιο, καθώς και άλλους ναούς αφιερωμένους στον Ήλιο, τις Χάριτες, στο Σάραπι και την Ίσιδα. Τέλος σημειώνει και περιβόλους για τελετές αφιερωμένες στη Δήμητρα.

Στη συνέχεια εντοπίζει και την αρχαία πόλη και όπως αναφέρει μέσα σ΄αυτήν υπήρχαν δύο ναοί της Αφροδίτης, ένα ιερό της Δήμητρας Θερμασίας, ένας ναός του μελαναίγιδος Διονύσου,  ιερό της Αρτέμιδος, ιερό της Εστίας, τρεις ναοί του Απόλλωνα και το νεότερο από όλα, ένα ιερό της Τύχης. Επίσης βλέπει δύο κρήνες, μία αρχαία και μία των ημερών του, την οποία εντοπίζει στο κέντρο της πόλης κοντά στο λιμάνι. Κι όπως λέει, το νερό σε αυτή την κρήνη ερχόταν από την περιοχή του Λειμώνος.

Χάλκινο κράνος κορινθιακού τύπου από την Ερμιόνη (5ος αι. π.Χ.).

Σύμφωνα με την περιγραφή του η πόλη ολόκληρη περιβαλλόταν από τείχος. Έξω από αυτό μνημονεύει την ύπαρξη του ιερού της Δήμητρας Χθονίας, έναν ναό του Κλυμένου (που είναι προσωνύμιο του θεού Άδη), έναν του Άρη και την Στοά της Ηχούς. Πίσω από αυτήν αναφέρει ότι βρίσκονταν περίβολοι του Κλυμένου, του Πλούτωνα, καθώς και η λεγόμενη Αχερουσία λίμνη. ΄Οπως πιστεύει μάλιστα στον πρώτο περίβολο βρισκόταν η είσοδος του Άδη, από όπου ο Ηρακλής έφερε στον επάνω κόσμο τον Κέρβερο.  Τέλος κοντά στην Πύλη της πόλης στην οποία  κατέληγε η οδός από τον Μάσητα, και μέσα στο τείχος είδε το ιερό της Ειλείθυιας, θεάς που προστάτευε τις επίτοκες γυναίκες.

Χάλκινο κάτοπτρο του τύπου των Καρυατίδων από την Ερμιόνη (5ος αι. π.Χ.).

Οι ανασκαφές

Αν και στην Ερμιόνη δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές οι αρχαιολόγοι εύκολα αναγνωρίζουν ίχνη από πολλά μνημεία που αναφέρει ο Παυσανίας. Έτσι στο κέντρο του ακρωτηρίου διακρίνεται κάτω από τα τεράστια πεύκα η θεμελίωση ενός δωρικού ναού των πρώιμων κλασικών χρόνων, μάλλον της Αθηνάς. Ίχνη του αρχαίου λιμανιού ήταν ορατά στις αρχές του αιώνα στη θέση που είναι ο σημερινός μόλος, καθώς και λείψανα της κεντρικής κρήνης της πόλης, λίγο νοτιότερα. Σε αυτήν θα πρέπει να κατέληγε το ρωμαϊκό υδραγωγείο που σώζεται σήμερα σε μεγάλο μήκος στη βόρεια κλιτύ του λόφου του Πρωνός με κατεύθυνση προς την πόλη.

Ο Ι. Ν. Ταξιαρχών στην Ερμιόνη που έχει ανεγερθεί πάνω στον αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας (διακρίνονται εντοιχισμένα αρχαία μέλη).

Επάνω στο λόφο και κάτω από την εκκλησία των Ταξιαρχών εξάλλο, θα πρέπει να βρισκόταν το ιερό της Δήμητρας Χθονίας, ενώ λίγο βορειότερά του, κάτω από το παλιό κοινοτικό κατάστημα, η  Στοά της Ηχούς. Το τείχος σώζεται σε πολλά σημεία και η πύλη του βρίσκεται σχεδόν στην είσοδο της σημερινής πόλης, στην ιδιοκτησία Βόντα.

Στις αρχές του 20ού αιώνα πάντως εντοπίστηκε από τον αρχαιολόγο Αλέξανδρο Φιλαδελφέα η θέση του νεκροταφείου, που ανασκάφηκε μόλις το 1991 -94. Πρόκειται συνολικά για τεράστιο αρχαιολογικό πλούτο που αναμένεται να αναδειχθεί μέσα από το μουσείο.

Πηγή: ΥΠΠΟΑ, Μ. Θερμού, MonoNews