Ανακαλύφθηκαν καλαμάκια ηλικίας πέντε χιλιάδων ετών

Καλλιτεχνική απεικόνιση της χρήσης των αντικειμένων που βρέθηκαν στους αρχαίους τάφους στη Ρωσία ως καλαμάκια. [C redit: Kelvin Wilson) Στα ...

Καλλιτεχνική απεικόνιση της χρήσης των αντικειμένων που βρέθηκαν στους αρχαίους τάφους στη Ρωσία ως καλαμάκια. [Credit: Kelvin Wilson)

Στα τέλη του 19ου αιώνα ανακαλύφθηκαν σε ένα αρχαιολογικό ταφικό χώρο της εποχής του Χαλκού στη νότιο Ρωσία οκτώ σωληνοειδή αντικείμενα, μήκους περίπου 1 μέτρου. Ήταν κατασκευασμένα από χρυσό και ασήμι, έφεραν περίτεχνο σκάλισμα και ανήκαν στον πολιτισμό των Maikop. Ήταν ένα πολιτισμός νομάδων στις στέπες του Πόντου-Κασπίας που αναπτύχθηκε πριν από 5,5 χιλιάδες έτη και πιστεύεται ότι κάποιοι από αυτούς τους νομάδες περίπου το 2.300 π.Χ. μετακινήθηκαν σε περιοχές του Αιγαίου και της Αδριατικής. Οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν μέχρι σήμερα ότι αυτά τα αντικείμενα ήταν σκήπτρα ή στηρίγματα για να τοποθετούνται πάνω τους υφάσματα, σκεπάσματα ή τέντες.

Όμως αρχαιολόγοι του Ινστιτούτου Ιστορίας Υλικών Πολιτισμού της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών υποστηρίζουν ότι αυτοί οι σωλήνες χρησιμοποιούνταν για να πίνουν οι κάτοχοι τους κάποιο ποτό που βρισκόταν σε πιθάρια κατά τη διάρκεια κάποιας τελετουργίας. Οι αρχαιολόγοι του ινστιτούτου πιστεύουν ότι οι συμμετέχοντες στην τελετουργία τοποθετούσαν τους σωλήνες στο πιθάρι και μοιράζονταν με αυτόν το τρόπο το ποτό που υπήρχε εκεί το οποίο ήταν ένα αρχαίο είδος μπύρας.

Σχεδιαστική αναπαράσταση του τρόπου που οι άνθρωποι της Εποχής του Χαλκού του πολιτισμού των Maikop έπιναν όλοι μαζί με την χρήση των σωλήνων.
[Credit: V. Trifinov, Antiquity Publications Ltd.]

Σχεδιαστική αναπαράσταση των σωλήνων των Maikop: 1-2) Χρυσός και ασημένιος σωλήνας, 3-4) Χρυσός και ασημένιος σωλήνας με διακόσμηση χρυσού ταύρου, 5-6) ασημένιοι σωλήνες με διακόσμηση ασημένιου ταύρου, 7-8) ασημένιοι σωλήνες. Να σημειωθεί ότι η σχεδιαστική αναπαράσταση έχει λάβει υπόψη της την υπόθεση των προηγούμενων μελετητών ότι οι άκρες δείχνουν προς τα πάνω.
[Credit: V. Trifinov, Antiquity Publications Ltd.]

Ειδώλια με κάθετη διάτρηση: 1-2) χρυσό και ασημένιο ειδώλιο ταύρου από τον πολιτισμό των Maikop, 3) ασημένιο ειδώλιο, πιθανότατα γαζέλας, από τον θησαυρό των Staromyshastovsky, 4) ειδώλιο ζώου κατασκευασμένο από πίσσα και σκεπασμένο με χρυσό του πολιτισμού των Uruk [Credit: 1-3 State Hermitage Museum, St. Petersburg, Antiquity Publications Ltd.]

«Αν η διαπίστωση μας είναι σωστή αυτά τα όμορφα αντικείμενα θα είναι τα αρχαιότερα καλαμάκια που γνωρίζουμε. Είναι επίσης πολύ εντυπωσιακό ότι σε ένα τόσο σημαντικό ταφικό μνημείο τα πιο σημαντικά ευρήματα δεν είναι κάποια όπλα ή κοσμήματα αλλά ένα σετ από καλαμάκια με τα οποία έπιναν μπύρα» αναφέρει ο Viktor Trifonov, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

«Οι λεπτοί σωλήνες δεν είναι τόσο απλοί όσο φαίνονται με την πρώτη ματιά», δήλωσε στο Live Science, ο Viktor Trifonov. «Ακόμη και τα εξαίσια ειδώλια ταύρου που είναι προσαρτημένα σε αυτά μπορούν να αποτελούν διακοσμητικό και τεχνικό στοιχείο για την εξισορρόπηση της συσκευής».

H συγκεκριμένη ιδέα ταιριάζει και με άλλες αρχαιολογικές ανακαλύψεις. Στην Εγγύς Ανατολή, οι άνθρωποι ζύμωναν το κριθάρι σε μπύρα πριν από περίπου 13.000 χρόνια, σύμφωνα με τους ερευνητές. Η μεγάλης κλίμακας ζυθοποιία ξεκίνησε στη Δυτική Ασία την 5η έως την 4η χιλιετία π.Χ., και υπάρχουν απεικονίσεις από εκείνη την εποχή που έχουν βρεθεί στο σημερινό Ιράκ και Ιράν να δείχνουν ανθρώπους που πίνουν μέσα από καλαμάκια. Άλλα ευρήματα - για παράδειγμα, οι αρχαίοι Σουμέριοι έπιναν μπύρα μέσα από μακριά καλάμια, συμπεριλαμβανομένης της βασίλισσας Puabi, η οποία θάφτηκε με μακριά καλαμάκια στο Βασιλικό Κοιμητήριο στο Ur (σημερινό Ιράκ) - δείχνουν ότι η κοινή κατανάλωση μπύρας μέσω μακριών σωλήνων ήταν μια αγαπημένη απασχόληση.

Για την έρευνα, η ομάδα έλαβε δείγμα από τα υπολείμματα που βρέθηκαν στο εσωτερικό ενός από τα αγγεία, όπου υπήρχαν κόκκοι αμύλου κριθαριού, σωματίδια δημητριακών και ένας κόκκος γύρης. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι εάν το κριθάρι είχε υποστεί ζύμωση σε μπύρα, επομένως «αυτά τα αποτελέσματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή, καθώς χρειάζονται περαιτέρω αναλύσεις», όπως σημείωνουν στη μελέτη.

a-b) Ο καθηγητής N. Veselovsky του Πανεπιστημίου του St. Petersburg έφτιαξε τα συγκεκριμένα σκίτσα το 1897 κατά την ανασκαφή του τάφου, όπου δείχνει την θέση των χρυσών και ασημένιων σωλήνων (σημειωμένα ως σκήπτρα), c) Τμήμα φωτογραφίας του 1898 που δείχνει ένα ολόκληρο και επτά σπασμένους σωλήνες, τοποθετημένα μέσα σε τέσσερα κουτιά. [Credit: Institute of the History of Material Culture, Russian Academy of  Sciences, St. Petersburg, Antiquity Publications Ltd.]

Τα τμήματα του "σκήπτρου" από τον πολιτισμό των Maikop: 1) Μία από τις οκτώ ασημένιες διάτρητες λαβές, 2) Σύνδεσμος μεταξύ δύο τμημάτων ασημένιου σωλήνα, 3-5) διάφοροι τύποι εξαρτημάτων, 6)  πιθανώς συγκολλημένη διαμήκης ραφή. [Credit: V. Trifinov, Antiquity Publications Ltd.]

Ακόμα κι έτσι, «Ο σχεδιασμός, ο αριθμός των σωλήνων, η ανάλυση υπολειμμάτων και αρκετές κρίσιμες ομοιότητες με τα Σουμεριανά καλαμάκια μας οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι σωλήνες των Maikop είναι καλαμάκια», είπε ο Trifonov. Είναι πιθανό ότι η κατανάλωση ήταν κοινή, καθώς «η τέχνη της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής από την 3η χιλιετία π.Χ. και μετά απεικονίζει πολλά μακριά καλαμάκια τοποθετημένα σε ένα κοινόχρηστο αγγείο, επιτρέποντας στους ανθρώπους να στέκονται ή να κάθονται κοντά για να πιουν μαζί», είπε.

Ο Trifonov πρόσθεσε ότι οι σωλήνες των Maikop έχουν μεταλλικά φίλτρα που «θα βοηθούσαν στο φιλτράρισμα των ακαθαρσιών που υπήρχαν στην αρχαία μπύρα».

Η έρευνα «ακούγεται αρκετά πειστική, υπό το φως άλλων παραλληλισμών, για τις αναλύσεις των υπολειμμάτων και για τη σημασία των αλκοολούχων ποτών στις περισσότερες αρχαίες και σύγχρονες κοινωνίες», δήλωσε ο Aren Maeir, αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan στο Ισραήλ, που έχει μελετήσει παρόμοια καλαμάκια από μεταγενέστερα περιβάλλοντα στο Λεβάντε της Εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου, αλλά δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.

«Θα ήθελα να είχα περισσότερες αναλύσεις των καλαμιών για πρόσθετες αναλύσεις υπολειμμάτων (διαφορετικών τύπων), αλλά ίσως δεν ήταν δυνατό», δήλωσε  ο Maeir στο Live Science.

Τα καλαμάκια των Maikop είναι περίπου 1.000 χρόνια παλαιότερα από τα επόμενα παλαιότερα σωζόμενα καλαμάκια που έχουν καταγραφεί, τα οποία βρέθηκαν στο Βασιλικό Κοιμητήριο στο Ur και χρονολογούνται πριν από 4.500 χρόνια, είπε ο Trifonov.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: Ναυτεμπορική, Live Science