Δημήτρης Παντερμαλής: Ο εμβληματικός δημιουργός του Μουσείου Ακρόπολης

Ο Δημήτρης Παντερμαλής στο Μουσείο Ακρόπολης, το δεύτερο σπίτι του Ο άνθρωπος στον οποίο οφείλεται η δημιουργία και η παγκόσμια ακτινοβολία ...

Ο Δημήτρης Παντερμαλής στο Μουσείο Ακρόπολης, το δεύτερο σπίτι του

Ο άνθρωπος στον οποίο οφείλεται η δημιουργία και η παγκόσμια ακτινοβολία του Μουσείου Ακρόπολης. Ο αρχαιολόγος, που με τις ανασκαφές του ανέδειξε την ιερή πόλη των Μακεδόνων, το Δίον στους πρόποδες του Ολύμπου. Ο πανεπιστημιακός δάσκαλος, που δίδαξε στους μαθητές του την αγάπη για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την υποχρέωση της προστασίας και της ανάδειξής του. Μια προσωπικότητα με τεράστια προσφορά στην χώρα και με διεθνές κύρος ήταν ο Δημήτρης Παντερμαλής που έφυγε χθες, 14 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 82 ετών.

Η κηδεία του Δ. Παντερμαλή θα πραγματοποιηθεί στο αγαπημένο του Δίον, σήμερα 15/9/2022.

Η υγεία του κλονισμένη, είχε δοκιμαστεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια αλλά με την ηρεμία που τον διέκρινε, υπέμενε στωικά τα προβλήματα που ανέκυπταν το ένα μετά το άλλο. Δυστυχώς οι τελευταίοι μήνες ήταν οι χειρότεροι, και η ανάκαμψη δεν ήρθε.

Από τους τελευταίους των μεγάλων αρχαιολόγων, με την στέρεη γνώση της Αρχαιολογικής επιστήμης και της σημασίας της για μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπως την διδάχθηκε από τον καθηγητή του Μανόλη Ανδρόνικο, πολύτιμη σταθερά του Μουσείου Ακρόπολης, όπου η παρουσία του από τα χρόνια της ανέγερσής του ως σήμερα αποτέλεσε εγγύηση για τη λειτουργία του, ο Δημήτρης Παντερμαλής ήταν παρών σε κάθε στιγμή του, οδηγώντας το στην διεθνή προβολή του με εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής στο Μουσείο Ακρόπολης κατά την εκδήλωση για την επιστροφή του «θραύσματος Fagan»

Από την εποχή ακόμη, των ενορχηστρωμένων επιθέσεων εναντίον του μουσείου, υφιστάμενος προσωπικές διώξεις, κλήσεις σε αστυνομικά τμήματα και παραπομπές στη δικαιοσύνη (!) ως τα μεγαλειώδη του εγκαίνια, που έγιναν το 2009, παρουσία εκλεκτών προσκεκλημένων απ΄ όλο τον κόσμο, αποκαλύπτοντας το ανυπέρβλητο κάλλος της αρχαίας ελληνικής τέχνης μέσα από τα ευρήματα των μνημείων της Ακρόπολης και αναδεικνύοντας το σε κιβωτό της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας κι ένα ισχυρό, διαρκές αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών, για την οποία ο ίδιος ήταν πεπεισμένος.

Αλλά και πρόσφατα, μόλις τον Ιούνιο στα 13α γενέθλια του μουσείου ήταν παρών στην γιορτή, που έγινε στην αίθουσα των Γλυπτών του Παρθενώνα ενώ ευτύχισε να δει και την οριστική επιστροφή τμήματος του μαρμάρινου ανάγλυφου της ζωφόρου, του λεγόμενου «θραύσματος Fagan» σε τελετή, που έγινε τον περασμένο Ιανουάριο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το δεύτερο σπίτι

Η μέρα του ήταν συνυφασμένη με το μουσείο, το δεύτερο σπίτι του. Σπανίως καθόταν όμως στην καρέκλα, αφού για εκείνον γραφείο του ήταν όλοι οι χώροι του μουσείου, αλλά και η σχέση του με το προσωπικό και με τους ανθρώπους.

«Απαιτείται καθημερινός αγώνας για την λειτουργία του μουσείου», έλεγε, «γιατί δεν διαχειρίζεσαι μόνον τις αρχαιότητες αλλά και τις αρχαιότητες σε σχέση με τον κόσμο και με την κοινωνία. Η μόνη οδηγία λοιπόν, είναι να διατηρείς συνεχή διάλογο με το κοινό, να έχεις μία ειλικρινή σχέση μαζί του και να είσαι πάντα σε εγρήγορση απέναντι στις αλλαγές της κοινωνίας».

Μεσημέρι στο εστιατόριο του Μουσείου Ακρόπολης

Ο ίδιος άλλωστε δήλωνε κατηγορηματικά –και αντίθετα με την διαδεδομένη άποψη– ότι το μουσείο δεν είναι ένα απαραίτητο σχολείο: «Εγώ θεωρώ, ότι είναι ένας χώρος όπου ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να δεχθεί ερεθίσματα, τα οποία δεν είναι καταναγκαστικά. Δηλαδή, θεωρώ την ελευθερία του επισκέπτη ως βασικό στοιχείο. Εξάλλου στο μουσείο παρέχεται η δυνατότητα να αντιληφθεί ο καθένας μόνος του τα πράγματα. Να δει το άγαλμα της Αθηνάς και πίσω, στον ιερό βράχο, τον Παρθενώνα. Αλλά να δει και τη σύγχρονη πόλη, που ο ίδιος έφτιαξε σήμερα. Αυτήν, που επίσης φαίνεται από το μουσείο και που χρειάστηκε να ξεπεράσω κι ίδιος τις αναστολές μου ώστε να αποδεχθώ τη θέα της»…

Κι αν ορισμένοι τον είχαν χαρακτηρίσει κάποτε ως συγκεντρωτικό στη διοίκηση του μουσείου, εκείνος είχε να απαντήσει: «Για να διοικήσεις απαιτείται ισχυρή θέληση. Είναι καλό να μπορούν να συμβάλλουν και άλλοι, όμως τελικά την απόφαση την παίρνεις εσύ και μαζί όλες τις ευθύνες».

Ζωντανεύουν τα αγάλματα

Επιβλέποντας τη λειτουργία του, αναζητώντας λύσεις σε προβλήματα, μιλώντας με τους επισκέπτες, επίσημους –που ήταν πολλοί– και μη, ο Δημήτρης Παντερμαλής είχε ωστόσο και το προνόμιο να απολαμβάνει την ομορφιά καθημερινά.

«Τα βράδια που μένω ως αργά στο μουσείο, κάθομαι στο εσωτερικό μπαλκονάκι και κοιτάζω την αίθουσα των Αρχαϊκών γλυπτών. Ύστερα από πέντε-δέκα λεπτά, σαν να ζαλίζεσαι λίγο κι έχεις την αίσθηση, ότι τ΄ αγάλματα αρχίζουν να κινούνται…», μου είχε πει παλαιότερα.

Είναι ερωτεύσιμα τα αγάλματα; τον είχα ρωτήσει. «Ναι, σε μεγάλο βαθμό. Η γοητεία τους είναι αξεπέραστη», ήταν η απάντησή του.

Η μόνη περίοδος από την έναρξη του μουσείου, που τον έθλιψε κυριολεκτικά ήταν αυτή της πανδημίας. «Ήταν η χειρότερη εποχή για το μουσείο, να βλέπεις τις αίθουσες άδειες, εκεί που κατακλύζονταν από κόσμο και τα αγάλματα αμίλητα…», όπως έλεγε.

Ξεναγώντας τον Μπαράκ Ομπάμα κατά την επίσκεψή του στο Μουσείο Ακρόπολης

Αν και ο ίδιος έζησε κι άλλες δυσάρεστες εποχές, στην περίοδο της κατασκευής του, η οποία είχε εξελιχθεί σε τεράστια περιπέτεια. «Δεν αποφεύγω τα δύσκολα», μου είχε πει, «έτσι βρίσκομαι πάντα μπλεγμένος. Μόνο που δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα πήγαινα 130 φορές στο δικαστήριο κι ότι θα περνούσα από όλα σχεδόν τα τμήματα στην Ομόνοια, εκεί που δίνουν καταθέσεις…».

Αρκεί όμως μόνον η κατασκευή του μουσείου, όσο σπουδαίο και αν είναι, όση απήχηση κι αν έχει κι όσα βραβεία κι αν έχει πάρει για να πειστούν οι Βρετανοί να μας επιστρέψουν τα Γλυπτά που βρίσκονται στο Λονδίνο, τον είχα ρωτήσει τότε.

Ο ίδιος άλλωστε δεχόταν αναγκαστικά όλα αυτά τα χρόνια τις διόλου επιστημονικές αιτιάσεις των συναδέλφων του Βρετανικού Μουσείου, οι οποίοι προκειμένου να στηρίξουν την άρνησή τους, ακόμη και να συζητήσουν το θέμα των Γλυπτών επιχειρούσαν παραποίηση της Ιστορίας.

«Δεν πιστεύω ότι τα πολιτιστικά ιδρύματα ενεργούν με αυτόν τον τρόπο», μου είχε πει. «Είναι πιο σκληρή η πολιτική των μουσείων. Αυτό όμως που ξέρω είναι, ότι κάθε χρόνο πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι θα βλέπουν το πρόβλημα των διαμελισμένων μελών του Παρθενώνα. Ένα κεφάλι αλόγου που είναι στην Αθήνα, ενώ το σώμα του είναι στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά η ουρά του πάλι στην Αθήνα!

Το σώμα ενός πολεμιστή που είναι στην Αθήνα, αλλά τα πόδια του στο Βρετανικό. Η μία λίθος είναι στην Αθήνα, η άλλη στο Βρετανικό. Στην πιο αθώα του έκφραση αυτό είναι σουρεαλιστικό».

Ο τόπος και ο άνθρωπος

Από την έναρξη της λειτουργίας του μουσείου ωστόσο, νωρίς το μεσημέρι, τον συναντούσε κανείς στο μικρό τραπέζι στο βάθος του εστιατορίου, όπου γευμάτιζε. Μόνος συνήθως ή με μια μικρή παρέα. Και παρ΄ ότι οι γιατροί επέμεναν καιρό τώρα, για μια συγκεκριμένη διατροφή, εκείνος όλο και ξέφευγε προς τα γλυκά και τις νοστιμιές, αποκαλύπτοντας μια «άτακτη» πτυχή του χαρακτήρα του.

Με το κομψό κοστούμι του πάντα, και ως λάτρης των ωραίων πραγμάτων που ήταν και στην προσωπική του ζωή, με υπέροχες μεταξωτές γραβάτες και τιράντες, επέτρεπε στον εαυτό του κάποια κοκεταρία άλλης εποχής, που τον έκανε να νιώθει όμορφα.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής στο Δίον

Διαλείμματα γίνονταν για συγκεκριμένες υποχρεώσεις του αλλά κυρίως για να επισκεφθεί το Δίον και το σπίτι του εκεί. «Είναι ένας παράδεισος εδώ», μου είχε πει μόλις πριν από μερικές μέρες στο τηλέφωνο. «Θα μείνω όσο περισσότερο μπορώ».

Πράγματι στο Δίον πήγε το 1970 και έφυγε το 2000 αλλά συνέχιζε τη δουλειά του κάθε καλοκαίρι απολαμβάνοντας τις χαρές της εξοχής, την επικοινωνία με τους απλούς ανθρώπους και βέβαια το έργο του στον σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο, όπου ήταν το μεγάλο ιερό του Ολυμπίου Διός, τα ιερά της Δήμητρας και της Ίσιδας, θέρμες, επαύλεις, θέατρα, ένα εκπληκτικό σύνολο της αρχαίας πόλης σε έκταση 1.500 στρεμμάτων, που μετατράπηκε σε αρχαιολογικό πάρκο.

«Συνδέω πολύ τον τόπο με τον άνθρωπο», είχε πει ο ίδιος. «Τα άυλα διαχέονται είναι σαν το νερό, φεύγουν από εδώ κι από εκεί, σαν τα σύννεφα που περπατούν, αλλά ο τόπος  μένει. Τα χαρακτηριστικά του μας σφραγίζουν, είμαι εντελώς βέβαιος γι΄ αυτό, το έχουν πει και όλοι σχεδόν οι ιστορικοί, ότι η ιστορία της Ελλάδας δεν θα μπορούσε να διαμορφωθεί έτσι, αν δεν υπήρχε ο συγκεκριμένος τόπος. Με την πολυμορφία του περιβάλλοντος, που μας έχει καθορίσει, με την ανάγκη μας για αυτάρκεια και με όλα εκείνα τα στοιχεία, που προκαλούν τον άνθρωπο να αναδείξει τις δυνατότητές του και ιδίως τις δυνάμεις της επιβίωσης».

Την έμπνευση και τον ενθουσιασμό του Δημήτρη Παντερμαλή θυμάται η προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας Σταυρούλα Σδρόλια, τονίζοντας ότι ιδιαίτερα για το Δίον, η συμβολή του ήταν μοναδική και καθοριστική.

«Αυτός ο σπουδαίος αρχαιολογικός τόπος δεν θα υπήρχε καθόλου. Οφείλεται στην έμπνευσή του και στο μεράκι του». 

Ο Δημήτρης Παντερμαλής στο Δίον το 1982 κατά την ανασκαφή του ιερού της Ίσιδας

Οταν ο Δημήτρης Παντερμαλής κινητοποίησε ολόκληρο μηχανισμό

«Οι προσπάθειές του Δημήτρη Παντερμαλή και το μεράκι του οδήγησαν στο να κινητοποιηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός. Τον στήριξαν ισχυροί άνθρωποι, ακριβώς επειδή μπορούσε να τους πείσει για τη σημασία αυτού του ιερού τόπου των Μακεδόνων. Το πίστεψε πρώτος και μετά όλο το πανεπιστήμιο και πολλοί άλλοι φορείς» λέει η κ. Σδρόλια, προσθέτοντας ότι τώρα η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας εισπράττει τους καρπούς αυτού του σπουδαίου αρχαιολογικού χώρου.

«Πάντα, με πολύ κόπο, γιατί και η διατήρηση και η ανάπτυξή του, απαιτούν μεγάλες προσπάθειες, αλλά η ύπαρξή του οφείλεται στον ενθουσιασμό του Δημήτρη Παντερμαλή που κράτησε δεκαετίες», σημείωσε η προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας.

Όπως τόνισε η κ. Σδρόλια, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο σπουδαίος αρχαιολόγος δεν ξέχασε ποτέ το Δίον. «Παρόλο που ήταν πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, το Δίον το στήριζε όσο μπορούσε και απ' όλες τις θέσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής μέχρι πρόσφατα επισκεπτόταν τον χώρο και σε κάθε επίσκεψή του ενθουσίαζε, ενέπνεε το προσωπικό. «Φέτος ήταν η μόνη χρονιά που δεν ήρθε» σημείωσε η κ. Σδρόλια, η οποία υπήρξε και μαθήτριά του. Για τον καθηγητή της Δημήτρη Παντερμαλή θυμάται ότι «μας άφηνε να δούμε την ωραιότητα της αρχαιολογίας. Αυτό το συναρπαστικό που έχει. Να μη μας τρομάξει ο πλούτος των πληροφοριών, αλλά να δούμε την ομορφιά και ότι αξίζει να προσπαθήσουμε για αυτή».

Ξεναγώντας την γεμάτη θαυμασμό Αμάλ Αλαμουντίν Κλούνεϊ στον «Παίδα του Κριτίου» στο Μουσείο Ακρόπολης

Ο πολυμήχανος Οδυσσέας και η πολιτική

Κάποια στιγμή μάλιστα είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα ως «διαβολεμένο τόπο», με την έννοια, ότι είναι ένας τόπος «επινοητικός», όπως είχε πει, που μπορεί να δίνει λύσεις στα αδιέξοδα, μέσα στα οποία έχουμε ζήσει πολύ και συχνά, με αποτέλεσμα την εξάσκησή μας στην επιβίωση.

«Ουσιαστικά ο χαρακτηρισμός, που μας ταιριάζει είναι αυτός του πολυμήχανου Οδυσσέα, που κατάφερε να επιβιώσει μέσα από όλες τις περιπέτειες και τις φουρτούνες», έλεγε. «Γι΄ αυτό κι ο δικός μας πολιτισμός είναι διαφορετικός. Βασίζεται στην έμφυτη ικανότητα επινόησης και τόλμης. Γιατί μόνον αν να ρισκάρεις, μπορείς να ξεπεράσεις τα στερεότυπα και να αναδειχθείς».

Με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή

Κατά την τελετή των εγκαινίων του Μουσείου Ακρόπολης παρουσία του τότε πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή

Η ανάμειξή του με την πολιτική ήταν ένα τέτοιο ρίσκο στην περίοδο 1996-2000 επί κυβερνήσεως Κ. Σιμίτη ως βουλευτής Επικρατείας. «Εγώ ήμουν στις παρυφές της πολιτικής», διευκρίνιζε όμως.

«Αλλά ήταν τεράστια εμπειρία, διότι τότε κατανόησα πώς λειτουργεί το σύστημα της σημερινής δημοκρατίας, τι είναι αυτό που φαίνεται και τι είναι αυτό που δεν φαίνεται. Πρόκειται για έναν άλλο κόσμο εκεί. Προσωπικά πάντως επέλεξα έναν συγκεκριμένο χώρο για να δραστηριοποιηθώ, του απόδημου ελληνισμού, για τον οποίο είχα από παλιά ζωηρό ενδιαφέρον. Και νομίζω ότι εκεί έκανα κάποιο έργο μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μου».

Ξεναγώντας τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ

Η Αρχαιολογία ως βίωμα

Η Αρχαιολογία άλλωστε, την οποία ο Δημήτρης Παντερμαλής υπηρέτησε ακατάπαυστα από το 1969 υπήρξε ο βασικός προορισμός της ζωής του, «ένα βίωμα που εμπεριέχει ένα ολοκληρωτικό δόσιμο, γι΄ αυτό εμείς οι αρχαιολόγοι είμαστε λίγο παράξενοι», όπως είχε πει.

Χωρίς να πιστεύει ωστόσο, ότι μπορεί η Αρχαιολογία να μας διδάξει για το μέλλον: «Ούτε η Αρχαιολογία, ούτε  η Ιστορία διδάσκουν. Δεν το πιστεύω. Γιατί αν διδασκόμασταν από την Ιστορία δεν θα κάναμε τα ίδια λάθη κάθε τόσο, χωρίς να μας νοιάζει. Παγκοσμίως φυσικά. Αυτό που επιτυγχάνει όμως, είναι να δίνει μία ακόμη διάσταση στην μονοδιάστατη ζωή μας, φέρνοντάς μας κοντά στο παρελθόν. Γίνεσαι έτσι σοφότερος, είναι σαν να έχεις ζήσει περισσότερες ζωές, άπειρες σπουδαίες στιγμές, άπειρους  αιφνιδιασμούς».

Ο ίδιος πάντως δεν γεννήθηκε αρχαιολόγος, όπως έλεγε με χιούμορ, αλλά έγινε στην πορεία, καθώς αποφάσισε πως έκλινε περισσότερο προς τη διανόηση και τη θεωρία, αν και οι γονείς του θα ήθελαν να τον δουν γιατρό ή μηχανικό. Γεννημένος τον Μάιο του 1940 στη Θεσσαλονίκη από γονείς με μικρασιατική καταγωγή –ο πατέρας του είχε αρτοποιείο αλλά και λεωφορείο–  σπούδασε στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό τμήμα του ΑΠΘ με καθηγητές τον Γεώργιο Μπακαλάκη και τον Μανόλη Ανδρόνικο και συνέχισε στη Φιλοσοφική σχολή στο τμήμα Γερμανικής γλώσσας και Φιλολογίας.

Ξεναγώντας την βασίλισσα της Ισπανίας Σοφία

Ακολούθησαν σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ της Γερμανίας, απ΄ όπου έλαβε το διδακτορικό του το 1968. Ήδη όμως από το 1966 δίδασκε στο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό σε ξένους φοιτητές, παίρνοντας έτσι το βάπτισμα του πυρός για την διδασκαλία του αργότερα στην Ελλάδα.

Σπουδαίο έργο

Με την επιστροφή στην Ελλάδα, η πρώτη του θέση ήταν στο Μουσείο Εκμαγείων του ΑΠΘ ενώ από το 1973 ανέλαβε την πανεπιστημιακή ανασκαφή στο Δίον, το θρησκευτικό κέντρο των αρχαίων Μακεδόνων. Επίκουρος καθηγητής  αρχικά, εκλέχτηκε το 1979 καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ από όπου αποχώρησε το 2007 με σύνταξη. Στο διάστημα αυτό πολλά άλλαζαν στη ζωή του, τόσο η ολοκλήρωση της ανασκαφής στο Δίον όσο και η ανάληψη της προεδρίας του Οργανισμού Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακροπόλεως από το 2000.

Παράλληλα όμως είχε κάνει σχεδόν τον γύρο του κόσμου, δίνοντας ομιλίες και λαμβάνοντας μέρος σε σεμινάρια ξένων πανεπιστημίων, ερευνητικών ινστιτούτων και μουσείων. Η αρχαία γλυπτική και αρχιτεκτονική ήταν τα κύρια επιστημονικά ενδιαφέροντά του, όπως αναφέρθηκαν στις δεκάδες διεθνείς δημοσιεύσεις τους. Ανάμεσά τους «Ο νέος Μακεδονικός τάφος της Βεργίνας», «Η κεράμωση του ανακτόρου της Βεργίνας», «Λατρείες και ιερά στο Δίον Πιερίας», «Οι επιγραφές του Δίου», κ.ά.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής σε περιοδική έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης

Επίσης διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και επί σειρά ετών πρόεδρος του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών. Ήταν τακτικό μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας των Αθηνών και του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βερολίνου και είχε τιμηθεί με το παράσημο του Μέγα Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος της Ελληνικής Δημοκρατίας,  του Διοικητή Πρώτης Τάξεως  του Τάγματος του Λέοντος  της Φινλανδίας, του Τάγματος του Αστέρος της Ιταλίας  και του Σταυρού Α΄ Τάξης του Τάγματος Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Ο θάνατός του Δημήτρη Παντερμαλή κλείνει μια μεγάλη εποχή για το Μουσείο Ακρόπολης, το πρώτο μουσείο στην Ελλάδα που λειτούργησε ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, κάτι για το οποίο πολεμήθηκε, από όσους ήλπιζαν στην αποτυχία του.

Ο Δημήτρης μπροστά στη λεοντοκεφαλή της υδρορροής από τον αρχαϊκό Παρθενώνα

Το αντίθετο συνέβη, χάρις στον Δημήτρη Παντερμαλή καθιερώθηκε σε παγκόσμια κλίμακα κι αυτή η κληρονομιά αποτελεί μία σπουδαία παρακαταθήκη για τον διάδοχό του στην προεδρία του ΔΣ, αλλά κυρίως για τον διευθυντή του, καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη, που υπήρξε μαθητής του δασκάλου στο Αριστοτέλειο.

Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Ν. Σταμπολίδης αποχαιρετά τον Δημήτρη Παντερμαλή

Ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης αποχαιρετά τον Δημήτρη Παντερμαλή με την παρακάτω δήλωση:

«Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για την απώλεια ενός τόσο αγαπημένου προσώπου, όπως ο καθηγητής Δημήτριος Παντερμαλής, τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίζω από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ως φοιτητής.

Η διδασκαλία του, το φωτεινό παράδειγμά του, το έργο του στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης –όχι μόνο ως δάσκαλος αλλά και ως Πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής– για όλους τους μαθητές και συνεργάτες του είναι μοναδικό.

Ιδιαίτερα το έργο του στο πεδίο, που δεν έμενε μόνο στην ανακάλυψη των αρχαιοτήτων και στη δημοσίευσή τους, αλλά προχωρούσε άμεσα και αποτελεσματικά στη συντήρηση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου στο Δίον, υπήρξε πρωτοπόρο.

Η μνήμη των ανθρώπων που φεύγουν διατηρείται ακέραιη στις επόμενες γενιές μέσα από το έργο τους. Και το μέγιστο έργο και η προσφορά του Δημήτρη Παντερμαλή είναι η δημιουργία του Μουσείου της Ακρόπολης.

Δεν θα αναφερθώ στις αντιξοότητες και δυσκολίες που αντιμετώπισε, άλλωστε αυτά είναι γνωστά σε όλους. Θα πω όμως για την αγάπη, τη φροντίδα και την αφοσίωση με την οποία περιέβαλε το Μουσείο Ακρόπολης χρόνια πριν τη δημιουργία του και σε όλη τη διάρκεια των 13 ετών λειτουργίας του.

Το Μουσείο Ακρόπολης, ένα από τα καλύτερα Μουσεία του κόσμου, δεν περιέχει μόνο το κάλλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου αλλά και την ψυχή του δημιουργού του και των ανθρώπων που συμπορεύτηκαν και συμπορεύονται μαζί του.

Θα τον θυμόμαστε με αγάπη και ευγνωμοσύνη πάντα γιατί "ό,τι θυμάμαι υπάρχει και ό,τι ξεχνώ πεθαίνει".

Στον αγαπημένο του γιο Στέφανο, ένα στεφάνι αγάπης από όλους μας».

Δημόσιο Ψήφισμα Διοικητικού Συμβουλίου Μουσείου Ακρόπολης

Το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Γενικός Διευθυντής  του Μουσείου  Ακρόπολης αποχαιρετούν με βαθιά θλίψη τον Πρόεδρό τους Καθηγητή Δημήτριο Παντερμαλή και εκφράζουν τα θερμά συλλυπητήριά τους στους οικείους του.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει:

• Να καταθέσει στεφάνι κατά την εξόδιο ακολουθία του εκλιπόντος Προέδρου.

• Να παραστούν τα μέλη του Δ.Σ. και ο Γενικός Διευθυντής στην εξόδιο ακολουθία.

• Να δοθεί το όνομα του εκλιπόντος στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης.

• Θεσπίζει μία υποτροφία Κλασικής Αρχαιολογίας του Μουσείου Ακρόπολης με το όνομα του εκλιπόντος, οι όροι της οποίας θα εξειδικευθούν και ανακοινωθούν.

Πηγή: Μ. Θερμού, MonoNews, iefimerida, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Ναυτεμπορική