Γλυπτά του Παρθενώνα: Ο Ελγιν δεν πλήρωσε ούτε τον φόρο

Ο λόρδος Ελγιν περιέγραφε ένα από τα κιβώτια που περιείχε τα αποσπασμένα Γλυπτά του Παρθενώνα ως «ασήμαντες αντίκες και μάρμαρα». Νέα έγγραφ...

Ο λόρδος Ελγιν περιέγραφε ένα από τα κιβώτια που περιείχε τα αποσπασμένα Γλυπτά του Παρθενώνα ως «ασήμαντες αντίκες και μάρμαρα».

Νέα έγγραφα του 19ου αιώνα που ήρθαν στο φως από τον Βρετανό ιστορικό ερευνητή του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ, Ντάνιελ Σίμπσον, καταδεικνύουν ότι ο λόρδος Ελγιν εισήγαγε τα αποκομμένα Γλυπτά του Παρθενώνα χωρίς να πληρώσει φόρο τελωνείου.

Εγγραφα του 19ου αιώνα που αποδεικνύουν ότι ο λόρδος Ελγιν δεν πλήρωσε τον προκαθορισμένο φόρο εκτελωνισμού για την (παράνομη) εισαγωγή των Γλυπτών του Παρθενώνα στη Βρετανία, και μάλιστα προσπάθησε να υποβαθμίσει την αξία τους, ανακάλυψε Βρετανός ιστορικός ερευνητής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ.

Σύμφωνα με τον Guardian, από την πρώτη εξέταση των εγγράφων προκύπτει ότι ο τότε υπουργός Εξωτερικών, υποκόμης Κάστελρεϊ, βοήθησε τον λόρδο Ελγιν να εισαγάγει τα Γλυπτά «αφορολόγητα» και, σύμφωνα με ιστορικούς, ο ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος μάλλον είχε γνώση του σχεδίου του πρώην Βρετανού πρέσβη. Μάλιστα ο Ελγιν περιέγραφε ένα από τα κιβώτια που περιείχε τα αποσπασμένα Γλυπτά του Παρθενώνα ως «ασήμαντες αντίκες και μάρμαρα».

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Ντάνιελ Σίμπσον, ο μεταδιδακτορικός ερευνητής του Κέμπριτζ που ανακάλυψε τα έγγραφα, εκτιμά ότι ο υποκόμης Κάστελρεϊ –ο οποίος ήταν ένα από τα πρόσωπα «κλειδιά» που έπεισαν τη βρετανική κυβέρνηση να αγοράσει τα Γλυπτά από τον Ελγιν– σχεδίαζε εξαρχής να περιέλθουν τα αποσπασμένα μέλη του Παρθενώνα στην κατοχή της Βρετανίας και χρησιμοποίησε τον Ελγιν γι’ αυτόν τον σκοπό. «Αυτό θα ενέπλεκε την κυβέρνηση ακόμη περισσότερο στην αντιπαράθεση για την τύχη των Γλυπτών σήμερα, η κυβέρνηση είχε μεγαλύτερη ευθύνη για την απόκτησή τους από όσο πιστεύαμε», σημείωσε στον Guardian.

Ο Δρ. Κιθ Χάμιλτον, πρώην ιστορικός του Υπουργείου Εξωτερικών, είπε στον Guardian ότι η αναφορά στην επιστολή του 1803 –που γράφτηκε από έναν δημόσιο υπάλληλο στους τελωνειακούς, με βάση τις παρατηρήσεις του Ελγιν– σε «μερικά ασήμαντα… μάρμαρα» ήταν «σίγουρα μια σημαντική υποτίμηση» που έδειξε ότι ο Ελγιν προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί την ιδιότητά του ως διπλωμάτης για να αποφύγει τους φόρους.

Η επιστολή του 1812 «… δείχνει ότι ο Κάσλρεϊ ήξερε τι ήθελε να κάνει ο Ελγιν», σύμφωνα με τον Χάμιλτον.. «Γνώριζε καλά την ποιότητα και την ποσότητα των ″αγορών″ του Ελγιν και μπορεί κάλλιστα να γνώριζε εκ των προτέρων τις προθέσεις του πρώην πρέσβη».

Ωστόσο, ο Χάμιλτον είπε ότι η επιστολή δεν προσέφερε ισχυρή απόδειξη για τη συμμετοχή της βρετανικής κυβέρνησης σε «αυτό που κάποιοι θα έβλεπαν ως λεηλασία», όπως σημειώνει.

Ο Τζέφρι Ρόμπερτσον, κορυφαίος δικηγόρος και υπέρμαχος της επιστροφής των Γλυπτών, είπε ότι οι νέες επιστολές «προστίθενται στα σημαντικά στοιχεία ότι η βρετανική κυβέρνηση ήταν υπεύθυνη, νομικά, για τη ληστεία του Ελγιν-μια μη εξουσιοδοτημένη απομάκρυνση που πέτυχε με άφθονη δωροδοκία Τούρκων αξιωματούχων ώστε να κάνουν τα στραβά μάτια ενώ οι εργάτες του άρπαζαν τα αγάλματα από τους τοίχους του ναού. Στο διεθνές δίκαιο, η συμπεριφορά ενός πρεσβευτή συνεπάγεται την ευθύνη του κράτους του. Αυτά τα νέα έγγραφα δείχνουν ότι η κυβέρνηση βοήθησε και υποστήριξε την κλοπή, επιτρέποντας τα μάρμαρα να εισέλθουν χωρίς τελωνειακό έλεγχο ή δασμούς».

Σε ανακοίνωσή του, το Βρετανικό Μουσείο είπε ότι «παρακολουθεί με ενδιαφέρον όλες τις νέες έρευνες για την ιστορία της συλλογής του;ς. Είμαστε ανοιχτοί και διαφανείς σχετικά με την κληρονομιά των αντικειμένων στη μόνιμη συλλογή μας. Η διαπίστωση της προέλευσης ενός αντικειμένου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας απόκτησης του μουσείου εδώ και δεκαετίες».

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού, Μέσων και Αθλητισμού του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε: «Τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο ανήκουν νόμιμα στους διαχειριστές του μουσείου, το οποίο είναι λειτουργικά ανεξάρτητο από την κυβέρνηση. Οι αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα και τη διαχείριση των συλλογών του είναι υπόθεση των διαχειριστών».

Οι επιστολές προσθέτουν ακόμη μία σημαντική ψηφίδα στο παζλ των Γλυπτών του Παρθενώνα και η ανακάλυψη του νεαρού ερευνητή έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για τις ελληνικές διεκδικήσεις. Το ΥΠΠΟΑ θέτει το ζήτημα της επανένωσης μετ’ επιτάσεως σε διεθνή φόρα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα θέσει από την πλευρά του το αίτημα του επαναπατρισμού των Γλυπτών στην ομόλογό του Λιζ Τρας – αν και η τελευταία, σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξή της, έδειξε απρόθυμη ή τουλάχιστον απροετοίμαστη να το συζητήσει.

Πηγή: Καθημερινή, The Huffington Post