Σημαντικά νέα στοιχεία που διαφωτίζουν πτυχές της κατοίκησης κατά τους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους, έφεραν στο φως οι ανασκαφικές ε...
Σημαντικά νέα στοιχεία που διαφωτίζουν πτυχές της κατοίκησης κατά τους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους, έφεραν στο φως οι ανασκαφικές εργασίες που διεξάγονται από το 2017 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου στην χερσόνησο του Οβριόκαστρου, στην ευρύτερη περιφέρεια της αρχαίας Άντισσας του Δήμου Δυτικής Λέσβου, μιας από τις έξι πόλεις-κράτη της αρχαίας Λέσβου.
Η ανασκαφή, η οποία χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, διεξάγεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου για πρώτη φορά στην εν λόγω χερσόνησο, στην οποία σώζεται το μεσαιωνικό κάστρο των Αγίων Θεοδώρων, που χρονολογείται από τον 13ο αι.
Τα νεότερα από την αρχαιολογική έρευνα που πραγματοποιείται, αποτυπώνονται σε ένα βίντεο για την ιστορία της Αρχαίας Άντισσας που επιμελήθηκε ο αρχαιολόγος και προϊστάμενος της εφορίας αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης.
Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται, ανατολικά της κεντρικής πύλης του νότιου επιθαλάσσιου τοίχους εντοπίστηκε ένα εξαιρετικά σπάνιο εύρημα, μια μαρμάρινη κεφαλή από άγαλμα της θεάς Υγείας, δίπλα σε αυτήν ένα σπάνιο σιδερένιο σφενδόβολο όπλο του 14ου αιώνα που χρησιμοποιήθηκε για την άμυνα του κάστρου. Τα ευρήματα αυτά αναμείχθηκαν λόγω της καταστροφής και ερήμωσης του κάστρου που υπέστη από την πολιορκία των Οθωμανών, το 1462.
Τομές νότια του επιθαλάσσιου τοίχους υπέδειξαν την παρουσία τάφρου καθώς και τόπους διαμονής της μεσαιωνικής φρουράς. Εσωτερικά του επιθαλάσσιου τοίχους , η αρχαιολογική διερεύνηση σε σκάμμα έως των 6 μέτρων κάτω από το επίπεδο του μεσαιωνικού περιδρόμου του επιθαλάσσιου τοίχους, έφερε στο φως οικιστικά κατάλοιπα από ορθογώνιο κτίριο με λιθόστρωτο δάπεδο το οποίο χρονολογήθηκε σύμφωνα με την κεραμική που βρέθηκε στο εσωτερικό του, στη μετάβαση από τη μεσοχαλκή στην ιστεροχαλκή περίοδο, 16ος αιώνας π.Χ.
Ας σημειώσουμε εδώ, ότι όπως πρόσφατα επίσημα ανακοινώθηκε, εντοπίσθηκε κατά τις ανασκαφές πεσμένο, τμήμα μαρμάρινου υπέρθυρου, μήκους 3.50μ. που βρέθηκε κοντά στη θεμελίωση της βυζαντινής πύλης του κάστρου. Το υπέρθυρο φέρει ανάγλυφα τα οικόσημα της δυναστείας των Γατελούζων, καθώς και των Παλαιολόγων, τα οποία έως σήμερα ήταν γνωστά από αντίστοιχα του μεσαιωνικού κάστρου της Μυτιλήνης και υποδηλώνουν την παράδοση της διακυβέρνησης της Λέσβου, αλλά και των κάστρων της από τους Βυζαντινούς στους Γατελούζους στα 1355 μ.Χ. Το πιο ενδιαφέρον όμως του υπερθύρου αυτού της βυζαντινής πύλης είναι ότι βρέθηκε δίπλα στο οικόσημο των Παλαιολόγων αντί του δικέφαλου αετού, συμβόλου του Βυζαντίου, η απεικόνιση ενός κάστρου με την κύρια πύλη και τους τρεις ορθογώνιους πύργους στην ακρόπολη, απεικόνιση η οποία ερμηνεύεται προς το παρόν, ότι ταυτίζεται με το βυζαντινό κάστρο των Αγίων Θεοδώρων.
Το «Οβριόκαστρο» όπως είναι γνωστός ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Άντισσας όπου πραγματοποιείται η ανασκαφή, βρίσκεται πολύ κοντά στο σημερινό Σκαλοχώρι στα διοικητικά όρια του οποίου και ανήκει και εκτείνεται σε βραχώδες ύψωμα, σε στρατηγικής σημασίας θέση που ελέγχει τον διάπλου μεταξύ της Λέσβου και της Μικράς Ασίας.
Στο χερσαίο ύψωμα, σύμφωνα με τις φιλολογικές μαρτυρίες και τις μαρτυρίες των περιηγητών και πλέον και σύμφωνα με τα ανασκαφικά ευρήματα, υψωνόταν το ομώνυμο κάστρο, αφιερωμένο στους στρατιωτικούς Αγίους Θεοδώρους, οι οποίοι προστάτευαν και την ομώνυμη καστροπολιτεία. Ο μοναχός περιηγητής Buoendelmonti αναφέρει το 1422 το κάστρο των Αγίων Θεοδώρων ως ένα από τα επτά της Λέσβου, ενώ Συνοδικές αποφάσεις αναφέρονται σε αυτό ως καστροπολιτεία.
Για τη θέση του κάστρου, ο Ι. Κοντής στο ιστορικό για τη Λέσβο έργο του «Λεσβιακό Πολύπτυχο» (Ι. Κοντής, Λεσβιακό Πολύπτυχο, Αθήνα 1973) αναφέρει ότι «η αρχαία πόλη της Άντισσας, βρισκόταν στο έρημο σήμερα Οβριόκαστρο, όπως ονομάστηκε η θέση από το κάστρο που χτίστηκε εκεί την εποχή της κυριαρχίας των Γατελούζων». Για την χαρτογράφηση της επικράτειας της αρχαίας πόλης, ο Γερμανός αρχαιολόγος Robert Koldewayτο 1890 οριοθετεί τον χώρο που κατείχε η πόλη από το μεταγενέστερο μεσαιωνικό κάστρο και τον λόφο του που χαρακτηρίζεται ως ακρόπολη.
Από παλαιότερες αρχαιολογικές έρευνες διαπιστώθηκε ότι η πόλη κατοικήθηκε αδιάλειπτα από τους τελευταίους αιώνες της 2ης χιλιετίας π.Χ, έως και τη Βυζαντινή περίοδο και η αρχαιολογική έρευνα συνεχίζεται.
Για την αρχαιολογική έρευνα της αρχαίας πόλης, πρώτη στα 1931 και 1932 η Αγγλίδα αρχαιολόγος Winfried Lamb, γνωστή σαν miss Lamb (η οποία ανάσκαψε και την προϊστορική Θερμή), πραγματοποίησε εκ μέρους της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής ανασκαφικές τομές εκτός του Οβριόκαστρου, οι οποίες επιβεβαίωσαν την κατοίκηση της περιοχής από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (τελευταίους αιώνες της 2ης π. Χ. χιλιετίας) έως την αρχαϊκή περίοδο (ύστερος 7ος - 6ος αιώνας π. Χ.), αλλά και την υστεροκλασική περίοδο (4ος αιώνας π. Χ). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα αψιδωτά κτίρια που βρίσκει η miss Lamb, τα οποία χρονολογούνται στον 8ο και 7ο αιώνα π. Χ. και τα οποία χαρακτηρίζονται ως ιερά. Από τις έρευνές της αυτές, διαπιστώθηκε στο απέναντι από τον λόφο του Οβριοκάστρου, ύψωμα, τμήμα της αρχαϊκής και κλασικής οχύρωσης, καθώς και η νεκρόπολη της αρχαίας Άντισσας που βρίσκεται ανατολικά και νότια.
Δεν υπάρχουν σχόλια