Ενα εκπληκτικό τέμενος στη Δράμα μεταμορφώνεται σε χώρο πολιτισμού

Ο εξωτερικός διάκοσμος του τζαμιού με φυτικά μοτίβα. Είναι από τα πιο ωραία ισλαμικά μνημεία στην Ελλάδα. Το Σαντιρβάν Τζαμί στη Δράμα, ένα ...

Ο εξωτερικός διάκοσμος του τζαμιού με φυτικά μοτίβα.

Είναι από τα πιο ωραία ισλαμικά μνημεία στην Ελλάδα. Το Σαντιρβάν Τζαμί στη Δράμα, ένα τέμενος με σπάνιο εξωτερικό διάκοσμο στην παλιά μουσουλμανική συνοικία, είναι παλίμψηστο της Ιστορίας της πόλης. Ο μιναρές του χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, ενώ το κυρίως κτίριο ανακαινίστηκε το 1806 από τον Μεχμέτ Αλί Αγά. Λειτούργησε ως χώρος λατρείας μέχρι και το 1920. Από το 1927 έως και το 1981 στέγασε την τοπική εφημερίδα «Θάρρος». Δύο χρόνια μετά ανακηρύχθηκε διατηρητέο, αλλά λόγω της έλλειψης πόρων και έγνοιας για τη συντήρησή του κόντεψε να καταστραφεί ολοσχερώς μια και η στέγη είχε καταρρεύσει. Μέχρι το 2012 που η εταιρεία Raycap του Δραμινού Κώστα Αποστολίδη αποφάσισε να το σώσει. Η αποκατάσταση άρχισε το 2015 και με απόλυτο σεβασμό από πλευράς επιστημονικής μελέτης και συμβατών υλικών. Η φροντίδα δεν σταμάτησε στο αρχιτεκτόνημα. Η Raycap αγόρασε δύο παρακείμενες πολυκατοικίες που ανεγέρθηκαν μεταγενέστερα και «έπνιγαν» το τζαμί, τις απαλλοτρίωσε και τις κατεδάφισε! Ετσι το τέμενος ανέπνευσε και απέκτησε έναν πανέμορφο κήπο. Σαν να κέρδισε ξανά τον ζωτικό χώρο της ύπαρξής του.

Γ. Μαγγίνης (Μ. Μπενάκη), Κ. Αποστολίδης, Μ. Βερύκοκου, Ν. Μπούρα.
[Credit: www.ergasia-press.gr]

Ηταν το πρώτο βήμα για να «ανθίσει» ξανά. Το δεύτερο ήταν μια δυναμική συνεργασία που ανοίγεται στο μέλλον. Η Raycap και το Μουσείο Μπενάκη αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να το μετατρέψουν σε χώρο πολιτισμού που θα φιλοξενεί δύο με τρεις εκθέσεις τον χρόνο. Την περασμένη Παρασκευή έγιναν τα εγκαίνια του πρώτου αφιερώματος που θα φιλοξενηθεί εκεί και θα προσκαλεί τους Δραμινούς και τους επισκέπτες να περάσουν το κατώφλι του. Το θέμα της έκθεσης είναι απολύτως ταιριαστό με το κτίριο αλλά και τα κύματα των ανθρώπων που συνέδεσαν τη ζωή τους με αυτό: η Δράμα με την Καβάλα είναι οι ελληνικές πόλεις που ενσωμάτωσαν (με βάση τον πληθυσμό τους) τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων το 1923. Με αφορμή, λοιπόν, τη συμπλήρωση 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή εκτίθενται στο Σαντιρβάν Τζαμί 41 εκκλησιαστικά αντικείμενα που έφεραν μαζί τους οι ξεριζωμένοι.

Ο Κώστας Αποστολίδης της Raycap μιλάει στα εγκαίνια.

Αποψη από την έκθεση με τα κειμήλια.

Τίτλος της έκθεσης είναι «Διά τα κειμήλια της Μικράς Ασίας», ο οποίος προέρχεται από τίτλο της εφημερίδας «Θάρρος», με το σχετικό δημοσίευμα στις 20 Ιανουαρίου 1925. Υπάρχουν άλλωστε και μαρτυρίες πως και το ίδιο το Σαντιρβάν είχε δεχθεί πρόσφυγες όταν αυτοί δεν είχαν πού αλλού να μείνουν. Η έκθεση είναι διαρθρωμένη σε ενότητες. Πέρα από τα εκκλησιαστικά κειμήλια των προσφύγων υπάρχουν και τρεις προβολές, οι οποίες ζωντανεύουν μνήμες και πλαισιώνουν τα αντικείμενα σε αυτόν τον ιστορικό χώρο. Μία εξ αυτών των προβολών παρουσιάζει υλικό από τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην πόλη του Βορρά. Η διάρκειά της θα είναι μέχρι και τις 6 Μαρτίου 2023.

Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή