Μυστηριώδες ρωμαϊκό 12έδρο που βρέθηκε στο Βέλγιο μπορεί να χρησιμοποιήθηκε για μαγικές τελετουργίες

Κανείς δεν ξέρει τι χρησίμευαν τα ρωμαϊκά δωδεκάεδρα. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι πιθανότατα είχαν θρησκευτική ή μαγική χρήση. [Credit: Kri...

Κανείς δεν ξέρει τι χρησίμευαν τα ρωμαϊκά δωδεκάεδρα. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι πιθανότατα είχαν θρησκευτική ή μαγική χρήση. [Credit: Kris Vandevorst/Flanders Heritage Agency]

Ένα θραύσμα από ένα μυστηριώδες τεχνούργημα γνωστό ως ρωμαϊκό δωδεκάεδρο βρέθηκε στο Βέλγιο.

Ένας Βέλγος με την χρήση ανιχνευτή μετάλλων ανακάλυψε ένα θραύσμα από ένα μυστηριώδες χάλκινο τεχνούργημα γνωστό ως ρωμαϊκό δωδεκάεδρο που πιστεύεται ότι είναι άνω των 1.600 ετών.

Περισσότερα από εκατό τέτοια αινιγματικά αντικείμενα - κούφια, δωδεκάπλευρα γεωμετρικά σχήματα από χυτό μέταλλο περίπου στο μέγεθος μίας μπάλας του μπέιζμπολ, με μεγάλες τρύπες σε κάθε πλευρά και καρφιά σε κάθε γωνία - έχουν ανακαλυφθεί στη Βόρεια Ευρώπη τα τελευταία 200 χρόνια. Κανείς όμως δεν ξέρει γιατί και πώς χρησιμοποιήθηκαν.

«Υπήρξαν αρκετές υποθέσεις για αυτά — κάποιο είδος ημερολογίου, ένα όργανο για τη μέτρηση της γης, ένα σκήπτρο κ.λπ. — αλλά καμία από αυτές δεν είναι ικανοποιητική», δηλώνει ο Guido Creemers, επιμελητής στο Γαλλορωμαϊκό Μουσείο Tongeren του Βελγίου. «Πιστεύουμε μάλλον ότι έχει να κάνει με δραστηριότητες όπως μαγεία, μαντική και ούτω καθεξής».

Το θραύσμα που βρέθηκε σε ένα χωράφι κοντά στην πόλη Kortessem στη Φλάνδρα είναι σαφώς μέρος ενός ρωμαϊκού δωδεκάεδρου. [Credit: Kris Vandevorst/Flanders Heritage Agency]

Ο Creemers και οι συνάδελφοί του στο Γαλλορωμαϊκό Μουσείο έλαβαν το συγκεκριμένο θραύσμα και το αναγνώρισαν τον περασμένο Δεκέμβριο. Αποτελείται μόνο από μια γωνία του αντικειμένου με ένα μόνο γωνιακό καρφί, αλλά είναι αναμφισβήτητα μέρος ενός δωδεκάεδρου που αρχικά είχε διάμετρο λίγο πάνω από 5 εκατοστά.

Ο Patrick Schuermans με την χρήση του ανιχνευτή μετάλλων είχε βρει το θραύσμα μήνες νωρίτερα σε ένα οργωμένο χωράφι κοντά στη μικρή πόλη Kortessem, στη βόρεια περιοχή της Φλάνδρας του Βελγίου.

Σύμφωνα με τον Creemers το Γαλλορωμαϊκό Μουσείο εκθέτει ήδη ένα πλήρες αρχαίο χάλκινο δωδεκάεδρο που βρέθηκε το 1939 ακριβώς έξω από τα ρωμαϊκά τείχη της πόλης Tongeren και το νέο θραύσμα θα εκτεθεί δίπλα του τον Φεβρουάριο.

Οι αρχαιολόγοι ερευνούν τώρα την τοποθεσία όπου βρέθηκε το θραύσμα του δωδεκάεδρου. Ίσως να ήταν η τοποθεσία μιας ρωμαϊκής έπαυλης. [Credit: Kris Vandevorst/Flanders Heritage Agency]

Μυστήρια δωδεκάεδρα

Το πρώτο ρωμαϊκό δωδεκάεδρο που ανακαλύφθηκε στη σύγχρονη εποχή βρέθηκε στην Αγγλία τον 18ο αιώνα και περίπου άλλα 120 έχουν βρεθεί από τότε στη Μεγάλη Βρετανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία.

Δεν είναι δυνατό να χρονολογηθεί το ίδιο το μέταλλο, αλλά μερικά δωδεκάεδρα βρέθηκαν θαμμένα σε στρώματα που χρονολογούνται μεταξύ του 1ου και του 5ου αιώνα μ.Χ.

Το μυστήριο δεν τελειώνει εκεί. Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να εξηγήσουν τη λειτουργία του γεωμετρικού αντικειμένου και δεν έχει βρεθεί ποτέ γραπτή καταγραφή των δωδεκάεδρων.

Είναι πιθανό να χρησιμοποιούνταν κρυφά για μαγικούς σκοπούς, όπως η μαντεία, η οποία ήταν δημοφιλής στη ρωμαϊκή εποχή αλλά απαγορευμένη κατά τον Χριστιανισμό, τη θρησκεία της μετέπειτα Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, είπε ο Creemers. «Αυτές οι δραστηριότητες δεν επιτρέπονταν και οι τιμωρίες ήταν αυστηρές», εξήγησε. «Αυτός είναι πιθανώς ο λόγος που δεν βρίσκουμε καμία αναφορά αυτών των αντικειμένων στις γραπτές πηγές».

Αρκετές εξηγήσεις για τα μυστηριώδη αντικείμενα έχουν προταθεί όλα αυτά τα χρόνια. Αρχικά, περιγράφονταν ως «κεφάλι ροπάλου» και θεωρήθηκε ότι ήταν μέρος ενός όπλου. Άλλες ιδέες που έχουν προταθεί είναι ότι πρόκειται για εργαλεία για τον προσδιορισμό της κατάλληλης στιγμής για τη φύτευση σιτηρών, ότι ήταν ζάρια ή άλλα αντικείμενα ενός παιχνιδιού. Ακόμη ότι ήταν όργανα για τη μέτρηση της απόστασης, πιθανώς για την εύρεση της σωστής εμβέλειας για το ρωμαϊκό πυροβολικό, όπως οι βαλίστρες.

Μια πρόσφατη πρόταση είναι ότι τα δωδεκάεδρα ήταν σχέδια πλεξίματος για ρωμαϊκά γάντια.

Αλλά οι περισσότεροι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι τα αντικείμενα πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν σε μαγικές τελετουργίες. Τα δωδεκάεδρα δεν έχουν σημάδια που να υποδεικνύουν πώς χρησιμοποιήθηκαν, όπως θα ήταν αναμενόμενο για τα όργανα μέτρησης, και όλα έχουν διαφορετικά βάρη και μεγέθη, που κυμαίνονται από 4 έως 11 εκατοστά σε πλάτος.

Ρωμαϊκά δωδεκάεδρα βρίσκονται επίσης μόνο στις βορειοδυτικές περιοχές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και πολλά ανακαλύφθηκαν σε χώρους ταφής. Αυτές οι ενδείξεις υποδηλώνουν ότι η λατρεία ή η μαγική πρακτική της χρήσης τους περιοριζόταν στις "γαλλορωμαϊκές" περιοχές - τα μέρη της μεταγενέστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας όπου διέμεναν Γαλάτες ή Κέλτες, σύμφωνα με τον Tibor Grüll, ιστορικό στο Πανεπιστήμιο του Pécs στην Ουγγαρία, ο οποίος έχει αναθεωρήσει την ακαδημαϊκή βιβλιογραφία σχετικά με τα δωδεκάεδρα.

Ένα πλήρες ρωμαϊκό δωδεκάεδρο που βρέθηκε κοντά στα αρχαία ρωμαϊκά τείχη της πόλης Tongeren στο Βέλγιο το 1939. [Credit: Gallo-Romeins Museum Tongeren]

Αρχαίο αίνιγμα

Ο Creemers είπε ότι το θραύσμα δωδεκάεδρου που βρέθηκε κοντά στο Kortessem θα μπορούσε να ρίξει περισσότερο φως σε αυτά τα μυστηριώδη μεταλλικά αντικείμενα. Πολλά ρωμαϊκά δωδεκάεδρα έχουν βρεθεί σε ιδιωτικές ή μουσειακές συλλογές, επομένως το αρχαιολογικό τους πλαίσιο είναι άγνωστο, είπε.

Αλλά η τοποθεσία του θραύσματος Kortessem είναι καλά τεκμηριωμένη, είπε, και οι επακόλουθες αρχαιολογικές έρευνες αποκάλυψαν θραύσματα τοιχογραφίας στον χώρο, υποδεικνύοντας ότι ίσως επρόκειτο για μια ρωμαϊκή βίλα.

Μια μεταφρασμένη δήλωση από την Υπηρεσία Κληρονομιάς της Φλάνδρας ανέφερε ότι οι σπασμένες επιφάνειες του θραύσματος δείχνουν ότι το δωδεκάεδρο είχε σπάσει σκόπιμα, πιθανώς κατά τη διάρκεια ενός τελευταίου τελετουργικού.

Η τοποθεσία θα ερευνηθεί τώρα για περαιτέρω ευρήματα.

«Χάρη στη σωστή μέθοδο εργασίας με τον ανιχνευτή μετάλλων, οι αρχαιολόγοι γνωρίζουν για πρώτη φορά την ακριβή θέση ενός ρωμαϊκού δωδεκάεδρου στη Φλάνδρα», αναφέρεται στην ανακοίνωση. «Αυτό ανοίγει την πόρτα για περαιτέρω έρευνα».

Πηγή: Live Science