Οι πολεμιστές των Βίκινγκς ταξίδευσαν στις θάλασσες μαζί με τα αγαπημένα τους ζώα

Ο ταφικός τύμβος των Βίκινγκς στο Heath Wood  που ανασκάπτεται. [Credit: Julian Richards, University of York] Ένα νεκροταφείο των Βίκινγκς σ...

Ο ταφικός τύμβος των Βίκινγκς στο Heath Wood που ανασκάπτεται.
[Credit: Julian Richards, University of York]

Ένα νεκροταφείο των Βίκινγκς στην Αγγλία δεν φιλοξενεί μόνο τα αποτεφρωμένα λείψανα των πολεμιστών αλλά και τα αγαπημένα ζώα τους που έφεραν από τη Σκανδιναβία.

Όταν οι Βίκινγκς έπλευσαν δυτικά προς την Αγγλία πριν από περισσότερο από μια χιλιετία, έφεραν μαζί τους τα αγαπημένα τους ζώα. Μάλιστα, αποτέφρωσαν τα σώματά τους μαζί με τα ανθρώπινα σε μια φλεγόμενη πυρά προτού τα θάψουν μαζί, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Αυτά τα λείψανα ζώων και ανθρώπων βρέθηκαν σε ένα μοναδικό νεκροταφείο αποτέφρωσης στην κεντρική Αγγλία, που εδώ και πολύ καιρό πιστεύεται ότι κρατούσε τα λείψανα των Βίκινγκς - συγκεκριμένα, των πολεμιστών που έπλευσαν δυτικά για να επιδρομήσουν στην ύπαιθρο τον 9ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο, η νέα ανάλυση αποκάλυψε ότι αρκετοί από τους ταφικούς τύμβους δεν περιείχαν μόνο κατάλοιπα ανθρώπων αλλά και οικόσιτων ζώων που οι πολεμιστές έφεραν μαζί τους στο ταξίδι τους.

Αφού οι Βίκινγκς έφτιαξαν μια μεγάλη νεκρική πυρά, πρόσθεσαν λείψανα ανθρώπων και ζώων στη φωτιά.

«Στο Heath Wood οι άνθρωποι μάζεψαν τα υπολείμματα της πυράς, αφαιρώντας τμήματα οστών και ανακατεύοντας ό,τι είχε απομείνει», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Tessi Löffelmann, υποψήφια διδάκτορας αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Durham στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Το βρίσκω ενδιαφέρον γιατί αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρχε πλέον σαφής διαχωρισμός μεταξύ ζώων και ανθρώπων – όλα έγιναν μέρος του ίδιου πράγματος, κάτι καινούριο».

Αποτεφρωμένa οστά ζώου και ανθρώπου από το νεκροταφείο των Βίκινγκς του Heath Wood. [Credit: Julian Richards, University of York]

Χώρος ταφής των Βίκινγκς

Σύμφωνα με το Anglo-Saxon Chronicle, ένα σύνολο ιστορικών αρχείων που γράφτηκαν στην παλιά αγγλική γλώσσα για αρκετούς αιώνες, ο λεγόμενος Μεγάλος Στρατός των Βίκινγκς εισέβαλε στη νοτιοανατολική ακτή της Αγγλίας το 865 και πήρε το δρόμο του προς την ενδοχώρα. Μέχρι το 873, σύμφωνα με το Chronicle, ο στρατός έφτασε στο χωριό Repton, λίγα μόλις χιλιόμετρα από ένα νεκροταφείο που τώρα ονομάζεται Heath Wood. Τις δεκαετίες του 1940 και του 1950, οι αρχαιολόγοι βρήκαν 59 ξεχωριστούς ταφικούς τύμβους στο Heath Wood και ανέσκαψαν 20 από αυτούς, βρίσκοντας σκανδιναβικά ταφικά αντικείμενα - συμπεριλαμβανομένων σπαθιών και ασπίδων - και λείψανα ανθρώπων με ενδείξεις αιχμηρού τραύματος από βία.

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε χθες (1 Φεβρουαρίου) στο περιοδικό PLOS One, μια διεθνής ομάδα ερευνητών παρουσιάζει την ανάλυσή της για έξι ανθρώπους και ζώα που αποτεφρώθηκαν μαζί σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν από πού προέρχονται.

Τα περισσότερα από τα αποτεφρωμένα λείψανα που μελετήθηκαν προέρχονταν από έναν ταφικό τύμβο, ο οποίος περιελάμβανε επίσης μια λαβή σπαθιού, ασημένια και σιδερένια αντικείμενα και ένα θραύσμα ασπίδας. Μαζί με τα λείψανα ενός ενήλικα και ενός νεότερου ατόμου υπήρχαν οστά από ένα άλογο, ένα σκύλο και κάτι που πιθανότατα ήταν ένα γουρούνι. Μελετήθηκε επίσης ένας ενήλικας από άλλο τύμβο.

Διακοσμημένο προστατευτικό λαβής από ξίφος πολεμιστή Βίκινγκ. Το ξίφος βρέθηκε στον ίδιο τάφο με τα υπολείμματα ανθρώπων και ζώων που αναλύθηκαν κατά την τελευταία έρευνα. [Credit: Julian Richards, University of York]

Αν και η χημική ανάλυση του καμένου οστού είναι μια σχετικά νέα τεχνική, το Heath Wood παραμένει ένα ενδιαφέρον σύνολο αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με τη μελέτη της ομάδας για ισότοπα στροντίου - χημικές παραλλαγές που μπορούν να υποδείξουν πού ζούσε ένα άτομο ή ένα ζώο - οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι και τα τρία ζώα και ένας από τους ενήλικες δεν γεννήθηκαν ούτε μεγάλωσαν στην Αγγλία. Αντίθετα, οι τιμές του στροντίου τους ήταν πολύ πιο κοντά σε εκείνες που βρέθηκαν στην περιοχή της Βαλτικής της Σκανδιναβίας, μια γεωλογική περιοχή που αντιστοιχεί περίπου στη σύγχρονη Νορβηγία και τη Σουηδία. Αυτό υποδηλώνει ότι, λίγο πριν από το θάνατό τους, οι πολεμιστές Βίκινγκ έπλευσαν δυτικά, φέρνοντας μαζί τα ζώα τους.

«Αυτά τα αποτελέσματα παρέχουν την πρώτη και μοναδική απόδειξη για τη μετανάστευση στα τέλη του 9ου αιώνα τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων τους - συμπεριλαμβανομένων των αλόγων και των σκύλων - στη Βόρεια Θάλασσα, από τη Σκανδιναβία στην καρδιά της Αγγλίας», έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη τους.

Το γεγονός ότι υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη ζώων προκαλεί ενδιαφέρον, καθώς θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για πολλαπλούς σκοπούς, όπως μεταφορά ή φαγητό. Η Löffelmann είπε ότι δεν είναι σίγουρη ότι υπήρχε λειτουργικός σκοπός για αυτήν την επιλογή. «Νομίζω ότι το άλογο και ο σκύλος ήταν σίγουρα σύντροφοι, αλλά είμαι λιγότερο σίγουρη για τα υπόλοιπα ζώα», είπε. «Γνωρίζουμε ότι τα ζώα ήταν περίπλοκα συνδυασμένα στη μυθολογία της Σκανδιναβίας εκείνη την εποχή». Σημείωσε επίσης ότι η αναγνώριση οστών ζώων σε τάφους αποτέφρωσης μπορεί να είναι δύσκολη, επομένως μπορεί να υπήρχαν περισσότερα ζώα.

Μία λαβή από την ασπίδα του πολεμιστή Βίκινγκ που βρέθηκε κατά τις αρχικές ανασκαφές το 1998-2000. Bρέθηκε στον ίδιο τάφο με τα υπολείμματα ανθρώπων και ζώων που αναλύθηκαν κατά την τελευταία έρευνα.
[Credit: Julian Richards, University of York]

Ο αρχαιολόγος Cat Jarman, ο οποίος δεν συμμετείχε σε αυτήν την έρευνα, δήλωσε στο Live Science: «Το Heath Wood είναι μια εξαιρετικά σημαντική τοποθεσία στην Αγγλία της Εποχής των Βίκινγκ. Η χρήση ανάλυσης ισοτόπων στροντίου σε αποτεφρωμένα λείψανα είναι συναρπαστική, και η πιθανότητα ότι τα άλογα και τα σκυλιά μετακινήθηκαν επίσης σε μεγάλες αποστάσεις -ακόμη και στο εξωτερικό- ταιριάζει καλά με όσα γνωρίζουμε από άλλα μέρη του κόσμου των Βίκινγκ».

Ο Jarman δεν είναι πεπεισμένος, ωστόσο, ότι οι ταφές Heath Wood αντιπροσωπεύουν μέλη του Μεγάλου Στρατού των Βίκινγκ. Οι αρχαιολογικές εργασίες σε κοντινή απόσταση δείχνουν ότι η περιοχή εποικίστηκε από μια Σκανδιναβική ομάδα ξεκινώντας από τα τέλη του 9ου αιώνα και το Heath Wood περιλαμβάνει χρονολογίες ραδιοάνθρακα μέχρι τον 10ο αιώνα, πολύ αργότερα από τις επιδρομές του στρατού. «Αυτό το πλαίσιο κάνει μόνο πιο συναρπαστικά τα αποτελέσματα της μελέτης», είπε ο Jarman, «καθώς υποδηλώνει μια συνεχιζόμενη μετανάστευση πολύ πέρα από τις ιστορικά καταγεγραμμένες κινήσεις του Μεγάλου Στρατού».

Το θραύσμα ενός δείγματος αποτεφρωμένου οστού ωλένης από αλόγο. Βρέθηκε στον ταφικό τύμβο 50 στο Heath Wood.
[Credit: Jeff Veitch, Πανεπιστήμιο Durham]

Ανεξάρτητα από την ακριβή ημερομηνία, οι καύσεις των Βίκινγκς στο Heath Wood ήταν σχεδόν σίγουρα ένα μοναδικό θέαμα. Δεδομένου ότι ο Χριστιανισμός είχε επικρατήσει στην Αγγλία εκείνη την εποχή, οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν προ πολλού στραφεί στο να θάβουν τους νεκρούς τους. Μια αποτέφρωση αυτού του μεγέθους θα απαιτούσε τεράστια ποσότητα ενέργειας, ειδικά αν υπήρχαν ζώα εκτός από ανθρώπους στην πυρά.

«Πρέπει να ήταν μια πολύ μεγάλη, υπαίθρια πυρά που διαχειριζόταν για ώρες και ώρες», είπε ο Löffelmann. «Φαντάζομαι ότι όλο αυτό το συμβάν θα είχε διαρκέσει μέχρι τη νύχτα και το φως πιθανότατα θα είχε φανεί από το κοντινό Repton», που απέχει περισσότερο από 4,8 χιλιόμετρα.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: K. Killgrove, Live Science