Αποτελέσματα της Υποβρύχιας Έρευνας 2023 για το πρόγραμμα Ancient Akrotiri - Dreamer’s Bay

Το «ναυάγιο» με τα κεραμίδια. [Credit: Steven Lopez] Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανακοινώνει τη λήξη της τρίτης φάσης τ...

Το «ναυάγιο» με τα κεραμίδια. [Credit: Steven Lopez]

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανακοινώνει τη λήξη της τρίτης φάσης της ενάλιας έρευνας του Dreamers Bay στη νότια ακτή της χερσονήσου του Ακρωτηρίου. 

Η έρευνα είναι μέρος του Ancient Akrotiri Project, ενός ερευνητικού προγράμματος, που είναι σε εξέλιξη και πραγματοποιείται στην περιοχή από το 2015. Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Καθηγητής Simon James, του Πανεπιστημίου του Leicester. Επίσης, η έρευνα υποστηρίζεται από το Honor Frost Foundation, που είναι ένα ίδρυμα που στηρίζει την έρευνα της ενάλιας αρχαιολογίας κυρίως στις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου (Λίβανος, Συρία, Κύπρος, και Αίγυπτος). Οι έρευνες διήρκησαν από τις 23 Ιουνίου μέχρι και τις 3 Ιουλίου 2023.

Μια ομάδα επαγγελματιών ενάλιων αρχαιολόγων, φωτογράφων, δυτών, και τοπογράφων από την Κύπρο, Αγγλία, και Αμερική, μελέτησαν περαιτέρω τον αρχαίο λιμενοβραχίονα και την γύρω θαλάσσια περιοχή του Dreamers Bay. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την άδεια του Τμήματος Αρχαιοτήτων και των αρχών των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου. Το προσωπικό της Βασιλικής Αεροπορίας βοήθησε στην προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της έρευνας.

Τοπογραφική επισκόπηση του λιμενοβραχιόνα με τη χρήση του Γεωδιατικού Σταθμού (Total Station). [Credit: Καθηγητής Simon James]

Ο βασικός σκοπός της υποβρύχιας έρευνας του 2023 ήταν να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη μελέτη και κατανόηση του ρόλου της θέσης του Dreamers Bay εντός του περίπλοκου ενάλιου πολιτιστικού του τοπίου. Συνεπώς, η τρίτη φάση της έρευνας επικεντρώθηκε σε πέντε βασικούς στόχους: 

(1) περαιτέρω έρευνα και τοπογραφική αποτύπωση του αρχαίου λιμενοβραχίονα, 

(2) λεπτομερής και συστηματική αποτύπωση και φωτογραμμετρία του «ναυαγίου» με τα κεραμίδια, ώστε να επιτευχθεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη του, 

(3) επανεξέταση της περιοχής όπου εντοπίστηκαν οι λίθινες άγκυρες, για μια πιο ολοκληρωμένη μελέτη τους σε σχέση με την υπόλοιπη θέση, 

(4) έρευνα σε πιο βαθιά ύδατα για να επιτευχθεί η καλύτερη κατανόηση της περιοχής, και 

(5) επιπλέον έρευνα και μελέτη της συγκέντρωσης κεραμικών, η οποία εντοπίστηκε ανατολικά του λιμενοβραχίονα, ώστε να ερμηνευθεί.

Μια πιο συστηματική και λεπτομερής τοπογραφική επισκόπηση του λιμενοβραχίονα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση γεωδαιτικού σταθμού (total station). Όλα τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, επεξεργάστηκαν στο πρόγραμμα QGIS. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθούν πλευρικές και εγκάρσιες τομές, οι οποίες να επιτρέψουν την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία της μορφολογίας και φύσης της κατασκευής του λιμενοβραχίονα. Επίσης, συγκεκριμένα τμήματα του λιμενοβραχίονα επιλέχθηκαν για να φωτογραφηθούν ολοκληρώνοντας τη φωτογραμμετρική του αποτύπωση.

Διαδικασία φωτογράφισης μιας λίθινης άγκυρας. [Credit: Carmen Obied]

Επίσης, πραγματοποιήθηκε και η συστηματική αποτύπωση της περιοχής στην οποία εντοπίστηκε το «ναυάγιο» με τη συγκέντρωση κεραμιδιών το 2019. Οι δύτες επισκόπησαν την περιοχή τραβώντας μια σημαδούρα, η οποία βρισκόταν στην επιφάνεια του νερού και μετέφερε ένα GPS, το οποίο κατέγραφε τη διαδρομή που ακολουθούσαν οι δύτες και τα σημεία όπου εντοπίζονταν ευρήματα. Η εφαρμογή αυτής της μεθοδολογίας βοήθησε στην αποτύπωση και στον καθορισμό της ακριβούς θέσης των ευρημάτων. Επίσης, η αποτύπωση αυτής της περιοχής καθόρισε την έκτασή της, με αποτέλεσμα να γίνει πιο εύκολη η διεξαγωγή της φωτογραμμετρικής αποτύπωσης των ευρημάτων, ώστε να δημιουργηθούν τα τρισδιάστα μοντέλα τους.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας το 2019, εντοπίστηκαν και 10 λίθινες άγκυρες στα πιο βαθιά ύδατα. Το 2023, έγινε μια προσπάθεια να εντοπιστούν οι άγκυρες αυτές και να γίνει πιο συστηματική αποτύπωσή τους. Δυστυχώς, μόνο 5 από αυτές τις λίθινες άγκυρες εντοπίστηκαν, οι οποίες φωτογραφήθηκαν και καταγράφηκε η ακριβής τους θέση με τη χρήση του GPS. Δύο από αυτές ανελκύσθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Κουρίου στην Επισκοπή.

Διαδικασία επισκόπησης σε γραμμές με ίση απόσταση μεταξύ των δυτών.
[Credit:  Carmen Obied]

Επίσης, προγραμματίστηκε επιπλέον έρευνα σε πιο βαθιά ύδατα, πέραν των 10 μέτρων και όχι περισσότερο τα 20 μέτρα, ώστε να εντοπιστούν νέα ευρήματα και να επιτευχθεί καλύτερη κατανόηση της περιοχής. Ένα υποβρύχιο όχημα (scooter) είχε αποφασιστεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση αυτής της έρευνας, αλλά κάποια τεχνικά προβλήματα εμπόδισαν τη διεξαγωγή της. Παρόλα αυτά, οι αρχαιολόγοι πραγματοποιήσαν επισκόπηση σε ευθεία γραμμή με ίση απόσταση μεταξύ τους χρησιμοποιώντας πυξίδες και GPS, για να καταγράφουν τα νέα ευρήματα και τη διαδρομή που ακολούθησαν κατά την επισκόπηση τους. Η επισκόπηση κυρίως πραγματοποιήθηκε δυτικά του «ναυαγίου» με τα κεραμίδια. Μόνο κάποια διάσπαρτα θραύσματα κεραμικής εντοπίστηκαν. Όλα τα δεδομένα που καταγράφηκαν στο GPS θα υποστούν επιπλέον επεξεργασία στο πρόγραμμα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ArcGIS).

Τέλος, επιπλέον έρευνα και ανάλυση πραγματοποιήθηκε στα ανατολικά του λιμενοβραχίονα, όπου εντοπίστηκε μια μεγάλη συγκέντρωση κεραμικής. Επιλεγμένα ευρήματα ανελκύσθηκαν ώστε να βοηθήσουν στην τυπολογική και χρονολογική τους ανάλυση.

Πηγή: Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου