Πώς ένας βράχος της Εποχής του Χαλκού έγινε «χάρτης θησαυρού» για τους ερευνητές

Έ να κομμάτι βράχου με μυστηριώδη σημάδια που παρέμενε σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο για 4.000 χρόνια χαρακτηρίζεται τώρα ως «χάρτης θησαυρού...

Ένα κομμάτι βράχου με μυστηριώδη σημάδια που παρέμενε σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο για 4.000 χρόνια χαρακτηρίζεται τώρα ως «χάρτης θησαυρού» για τους αρχαιολόγους, οι οποίοι το χρησιμοποιούν για να αναζητήσουν αρχαίες τοποθεσίες στη βορειοδυτική Γαλλία.

Η λεγόμενη πλάκα Saint-Belec διεκδικήθηκε ως ο αρχαιότερος χάρτης της Ευρώπης από τους ερευνητές το 2021 και έκτοτε εργάζονται για να κατανοήσουν τις χαράξεις της – τόσο για να τους βοηθήσουν να χρονολογήσουν την πλάκα, όσο και για να ανακαλύψουν ξανά χαμένα μνημεία.

«Η χρήση του χάρτη για να προσπαθήσουμε να βρούμε αρχαιολογικούς χώρους είναι μια σπουδαία προσέγγιση. Ποτέ δεν δουλεύουμε έτσι», δήλωσε ο Ιβάν Παγιέ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βρετάνης (UBO).

Οι αρχαίοι χώροι αποκαλύπτονται συχνότερα από εξελιγμένα ραντάρ, αεροφωτογραφίες ή τυχαία στις πόλεις όταν σκάβονται τα θεμέλια για νέα κτίρια.

«Είναι ένας χάρτης θησαυρού», δήλωσε ο Παγιέ.

Όμως, η ομάδα μόλις τώρα αρχίζει το κυνήγι του θησαυρού.

Ο αρχαίος χάρτης σηματοδοτεί μια περιοχή περίπου 30 επί 21 χιλιόμετρα και ο συνάδελφος του Παγιέ, Κλεμάν Νικολά από το ερευνητικό ινστιτούτο CNRS, δήλωσε ότι θα πρέπει να ερευνήσουν ολόκληρη την περιοχή και να διασταυρώσουν τις σημάνσεις στην πλάκα.

Αυτή η εργασία θα μπορούσε να διαρκέσει 15 χρόνια, είπε.

Η λεγόμενη πλάκα Saint-Belec θεωρείται ως ο παλαιότερος χάρτης της Ευρώπης από ερευνητές το 2021.

Ποτάμια και βουνά

Ο Νικολά και ο Παγιέ ήταν μέλη της ομάδας που ανακάλυψε εκ νέου την πλάκα το 2014 – αρχικά είχε αποκαλυφθεί το 1900 από έναν τοπικό ιστορικό, ο οποίος δεν είχε κατανοήσει τη σημασία της.

Στους Γάλλους εμπειρογνώμονες προστέθηκαν συνάδελφοι από άλλα ιδρύματα στη Γαλλία και στο εξωτερικό καθώς άρχισαν να αποκωδικοποιούν τα μυστήρια του.

«Υπήρχαν μερικά χαραγμένα σύμβολα που έκαναν νόημα αμέσως», είπε ο Παγιέ.

Στα χονδροειδή εξογκώματα και τις γραμμές της πλάκας, μπορούσαν να δουν τα ποτάμια και τα βουνά του Ρουντουαλλέκ, μέρος της περιοχής της Βρετάνης, περίπου 500 χιλιόμετρα δυτικά του Παρισιού.

Οι ερευνητές σάρωσαν την πλάκα και τη συνέκριναν με τους σημερινούς χάρτες, διαπιστώνοντας μια ταύτιση κατά περίπου 80%.

«Πρέπει ακόμη να ταυτοποιήσουμε όλα τα γεωμετρικά σύμβολα, τον μύθο που τα συνοδεύει», δήλωσε ο Νικολά.

Η πλάκα είναι γεμάτη με μικροσκοπικές κοιλότητες, οι οποίες οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να παραπέμπουν σε τύμβους ταφής, κατοικίες ή γεωλογικές αποθέσεις.

Η ανακάλυψη της σημασίας τους θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ολόκληρη πλημμύρα νέων ευρημάτων.

Η τελευταία ανασκαφή έχει ήδη φέρει στο φως μια χούφτα από θραύσματα της πλάκας που δεν είχαν ανακαλυφθεί προηγουμένως. [Credit: Fred Tanneau/AFP]

«Καταραμένη» πλάκα

Αρχικά, όμως, οι αρχαιολόγοι πέρασαν τις τελευταίες εβδομάδες σκάβοντας στο σημείο όπου αποκαλύφθηκε αρχικά η πλάκα, το οποίο, σύμφωνα με τον Παγιέ, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα σημεία ταφής της Εποχής του Χαλκού στη Βρετάνη.

«Προσπαθούμε να τοποθετήσουμε καλύτερα το πλαίσιο της ανακάλυψης, για να έχουμε έναν τρόπο να χρονολογήσουμε την πλάκα», δήλωσε ο Παγιέ.

Η τελευταία τους ανασκαφή έχει ήδη φέρει στο φως μια χούφτα από θραύσματα της πλάκας που δεν είχαν ανακαλυφθεί προηγουμένως.

Τα κομμάτια αυτά είχαν προφανώς σπάσει και είχαν χρησιμοποιηθεί ως τοίχος τάφου σε κάτι που, σύμφωνα με τον Νικολά, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη μεταβαλλόμενη δυναμική της εξουσίας στους οικισμούς της Εποχής του Χαλκού.

Η περιοχή που καλύπτει ο χάρτης αντιστοιχεί πιθανώς σε ένα αρχαίο βασίλειο, ίσως ένα που κατέρρευσε σε εξεγέρσεις και επαναστάσεις.

«Η χαραγμένη πλάκα δεν είχε πλέον νόημα και καταδικάστηκε με το να σπάσει και να χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό», δήλωσε ο Νικολά.

Πηγή: Ντ. Στάνκοβιτς, ErtNews, με πληροφορίες από AFP, ArkeoNews