Μεσαιωνική πόρπη ζώνης «δράκου» που ανακαλύφθηκε στην Τσεχία μπορεί να προέρχεται από άγνωστη παγανιστική λατρεία

Η χάλκινη πόρπη κατασκευάστηκε περίπου στον 8ο αιώνα. Το κεντρικό του σχέδιο δείχνει ένα φίδι ή έναν δράκο να καταβροχθίζει ένα πλάσμα που μ...

Η χάλκινη πόρπη κατασκευάστηκε περίπου στον 8ο αιώνα. Το κεντρικό του σχέδιο δείχνει ένα φίδι ή έναν δράκο να καταβροχθίζει ένα πλάσμα που μοιάζει με βάτραχο, το οποίο οι ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι ήταν ένα παγανιστικό θρησκευτικό σύμβολο. [Credit: MU Σχολή Τεχνών]

Η αινιγματική απεικόνιση ενός μοχθηρού αρπακτικού - είτε ενός δράκου είτε ενός φιδιού - να καταβροχθίζει έναν βάτραχο σε μια πόρπη ζώνης της πρώιμης μεσαιωνικής εποχής από την Τσεχία μπορεί να είναι σύμβολο μιας άγνωστης παγανιστικής λατρείας, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αρχαιολόγων.

Η πόρπη της χάλκινης ζώνης βρέθηκε με την βοήθεια ανιχνευτή μετάλλων κοντά στο χωριό Lány, περίπου 32 χιλιόμετρα δυτικά της Πράγας.

Οι αρχαιολόγοι αρχικά θεώρησαν ότι το κεντρικό σχέδιο - ένα φίδι ή ένας δράκος που καταβροχθίζει ένα πλάσμα που μοιάζει με βάτραχο - πρέπει να είναι μοναδικό. Αλλά έκτοτε έμαθαν ότι τα τελευταία δώδεκα χρόνια, σχεδόν πανομοιότυπα αντικείμενα έχουν ανακαλυφθεί στη Γερμανία, την Ουγγαρία και αλλού στην Τσεχία.

«Συνειδητοποίησα ότι κοιτάζαμε μια προηγουμένως άγνωστη ειδωλολατρική λατρεία που συνέδεε διαφορετικές περιοχές της κεντρικής Ευρώπης στον πρώιμο Μεσαίωνα, πριν από την άφιξη του Χριστιανισμού», δήλωσε ο Jiří Macháček, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Masaryk στο Μπρνο.

«Το μοτίβο ενός φιδιού που καταβροχθίζει το θύμα του εμφανίζεται στη γερμανική, την αβαρική και τη σλαβική μυθολογία», είπε. «Σήμερα, μπορούμε μόνο να κάνουμε εικασίες για την ακριβή του σημασία, αλλά στον πρώιμο Μεσαίωνα, συνέδεσε τους διαφορετικούς λαούς που ζούσαν στην Κεντρική Ευρώπη σε πνευματικό επίπεδο».

Ο Macháček είναι ο κύριος συγγραφέας μιας μελέτης στο τεύχος Ιανουαρίου του Journal of Archaeological Science που περιγράφει την πόρπη της ζώνης από το Lány μαζί με τρεις άλλες παρόμοιες: μία που βρέθηκε κοντά στο Iffeldorf στη νότια Γερμανία, περίπου 325 χλμ. νοτιοδυτικά του Lány, μία δεύτερη που βρέθηκε κοντά στο Zsámbék της Ουγγαρίας, περίπου 450 χλμ. νοτιοανατολικά του Lány και μία τρίτη που βρέθηκε κοντά στην τσεχική πόλη Nový Bydžov, περίπου 110 χλμ. ανατολικά του Lány.

Οι αρχαιολόγοι θεώρησαν ότι η χάλκινη πόρπη από το Lány στην Τσεχία (Α) ήταν μοναδική, αλλά έκτοτε έμαθαν ότι τουλάχιστον άλλες τρεις έχουν βρεθεί, μεταξύ των οποίων στην Ουγγαρία (Β) και στη νότια Γερμανία (Γ).
 [Credit: MU Faculty of Arts]

Παγανιστικό σύμβολο

Προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι τέτοιου είδους εξαρτήματα ζωνών κατασκευάζονταν στην Κεντρική Ευρώπη τον 7ο και τον 8ο αιώνα και φοριόνταν συνήθως από Αβάρους - έναν νομαδικό λαό, που πιστεύεται ότι προέρχεται από την ευρασιατική στέπα και εγκαταστάθηκε στη λεκάνη των Καρπαθίων της σημερινής Ουγγαρίας.

Οι Άβαροι ίδρυσαν ένα «Χανάτο» (νομαδικό κράτος), σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής Ευρώπης, και ορισμένες από τις συνήθειες τους υιοθετήθηκαν από άλλους λαούς της περιοχής, πολλοί από τους οποίους ήταν Σλάβοι, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους.

Η ανάλυση με φθορισμό ακτίνων Χ, ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης και άλλες τεχνικές έδειξε ότι τα αντικείμενα ήταν αρχικά επιχρυσωμένα και ότι και τα τέσσερα ήταν κατασκευασμένα από χαλκό που εξορύχθηκε στα βουνά μεταλλευμάτων της Σλοβακίας.

Μια ανάλυση των σχημάτων τους βασισμένη σε εικονικά τρισδιάστατα μοντέλα έδειξε ότι ορισμένες από τις πόρπες ή τα εξαρτήματα προέρχονταν από το ίδιο εργαστήριο ή κατασκευάστηκαν από ένα κοινό μοντέλο, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο χύτευσης του "χαμένου κεριού".

Οι ερευνητές είπαν ότι η εντυπωσιακή ομοιότητα των αντικειμένων δείχνει την «ύπαρξη μιας προηγουμένως άγνωστης παγανιστικής λατρείας που συνέδεε διαφορετικούς πληθυσμούς διαφορετικής προέλευσης κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα».

Δεν είναι γνωστό τι σημαίνει το φίδι -ή ο δράκος- και το πλάσμα που μοιάζει με βάτραχο. Αλλά οι αρχαιολόγοι παρατήρησαν ότι οι μάχες με ένα φίδι ή έναν δράκο είναι κοινές στους μύθους της παγανιστικής δημιουργίας, καθώς «η αντίστιξη μεταξύ δύο αντίθετων δυνάμεων που αντιπροσωπεύουν την κεντρική πράξη του κοσμογονικού μύθου», ενώ η «αλληλεπίδραση» μεταξύ του φιδιού και του βάτραχου μπορεί να συνδέεται με τις πρακτικές λατρείας της γονιμότητας, αναφέρουν στη μελέτη.

Πηγή: Live Science