Καρδίτσα: Ερευνητικές εργασίες στον Παλαμά από Ελληνο–Σουηδική ομάδα αρχαιολόγων και ερευνητών

Η ελληνιστική πόλη στον Βλοχό Από το 2016, πραγματοποιούνται αρχαιολογικές έρευνες πεδίου στο Δημοτικό Διαμέρισμα Παλαμά της Π.Ε. Καρδίτσ...

Η ελληνιστική πόλη στον Βλοχό

Από το 2016, πραγματοποιούνται αρχαιολογικές έρευνες πεδίου στο Δημοτικό Διαμέρισμα Παλαμά της Π.Ε. Καρδίτσας, στο πλαίσιο του Αρχαιολογικού Προγράμματος Παλαμά (Π.Α.Π.).

Τις έρευνες διεξάγει Ελληνο–Σουηδική ομάδα αρχαιολόγων και ερευνητών, με απώτερο στόχο την κατανόηση της ιστορίας της πεδιάδας της Δυτικής θεσσαλίας, από τη Νεολιθική περίοδο μέχρι τις μέρες μας. Οι έρευνες διεξάγονται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καρδίτσας και το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Η Δρ Μαρία Βαϊοπούλου εκ μέρους της Εφορείας και ο Δρ Robin Rönnlund για το Σουηδικό Ινστιτούτο διευθύνουν μια διεθνή ομάδα ερευνητών, η οποία αποτελείται από αρχαιολόγους και φοιτητές αρχαιολογίας, προερχόμενους από την Ελλάδα, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τσεχία.

Η Φωτεινή Τσιούκα από την Εφορεία, ο Johan Klange του Kulturmiljö Halland και οι Δρ Derek Pitman του Πανεπιστημίου του Bournemouth, Δρ Rich Potter του Πανεπιστημίου του Göteborg, καθώς και ο Δρ Ian Randall του Πανεπιστημίου Masaryk προΐστανται των ερευνών στο πεδίο, οι οποίες περιλαμβάνουν, τόσο τις παραδοσιακές ανασκαφικές μεθόδους, όσο και υψηλής τεχνολογίας μέσα, με γεωφυσικές μελέτες και φωτογραφικές αποτυπώσεις με συσκευές drone.

Η έρευνα κατέστη εφικτή, χάρη στη γενναιόδωρη υποστήριξη των εμπλεκομένων μερών, διαφόρων ερευνητικών ιδρυμάτων, του Δήμου Παλαμά και ιδιαιτέρως του Δημάρχου κ. Σωκράτη Δασκαλόπουλου, στον οποίον οφείλουμε ευχαριστίες. Η φετινή χρονιά είναι η καταληκτική για τις εργασίες στο πεδίο.

Τα δεδομένα της αρχαιολογικής έρευνας υποδηλώνουν πως η ευρύτερη επαρχία της Καρδίτσας ήταν μια περιοχή μείζονος πολιτικής και πολιτισμικής σημασίας σε διάφορες ιστορικές περιόδους, ειδικότερα δε κατά την Κλασική–Ελληνιστική περίοδο (τέταρτος–δεύτερος αι. π.Χ.), διάστημα κατά το οποίο έκαναν την εμφάνισή τους πολλές οχυρωμένες πόλεις.

Ο οχυρωμένος οικισμός στη Μεταμόρφωση

Η πόλη στον Βλοχό, της οποίας το αρχαίο όνομα δεν είναι γνωστό, υπήρξε ένα από τα σημεία που εστίασε η έρευνα, με επιφανειακές επιτόπιες έρευνες και ανασκαφές, που έλαβαν χώρα επί δέκα σχεδόν συναπτά έτη. Τα αποτελέσματα του αρχαιολογικού έργου φανερώνουν πως επρόκειτο για μια αρχαία πόλη σημαντικού μεγέθους και αξιόλογου πλούτου, με την τρίτη μεγαλύτερη σε μέγεθος οχυρωμένη ακρόπολη στην Ελλάδα, η οποία εντοπίσθηκε σε περίοπτη θέση, στην κορυφή του εμβληματικού λόφου στο Στρογγυλοβούνι.

Η γεωφυσική μελέτη, καθώς και οι ανασκαφές εντός του χώρου τον οποίο καταλάμβανε η πόλη, στα ριζά του οχυρωμένου λόφου, αποκάλυψαν ένα ευρύ οδικό δίκτυο, με στενά και πλατείες, όπως επίσης και ευμεγέθη κτήρια, θρησκευτικού, δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα, χρονολογούμενα κυρίως στον τρίτο και δεύτερο αιώνα π.Χ.

Η περιοχή ωστόσο δεν φαίνεται να έχασε σε κανένα ιστορικό σημείο τη στρατηγική της σημασία, όπως υποδεικνύει ο μεγάλος οχυρωμένος οικισμός κοντά στη Μεταμόρφωση. Χωροθετημένος στην κορυφή και στις κλιτύες του Κουρτικιανού Βουνού, τα τείχη και οι οικίες που εντοπίσθηκαν εντός του οικισμού χτίστηκαν πιθανώς στην Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ιουστινιανού (έκτος αιώνας μ.Χ.), παρέχοντας προστασία και καταφύγιο από τις επιδρομές πληθυσμών από τον βορρά. Στις ανασκαφές του 2023, προέκυψαν στοιχεία που παραπέμπουν σε μια ιδιαίτερα βραχεία περίοδο κατοίκησης, και υποδηλώνουν πως ο οικισμός εγκαταλείφθηκε λίγο μετά την ίδρυσή του.

Η άδεια που παρείχε το Υπουργείο Πολιτισμού για την αρχαιολογική έρευνα στο πεδίο εκπνέει τη φετινή χρονιά, διάχυτη είναι ωστόσο σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη η ελπίδα, ότι οι εργασίες θα επαναληφθούν μετά και την τελική επιστημονική δημοσίευση των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την πολυετή έρευνα. Ο Παλαμάς και η ευρύτερη Καρδίτσα είναι περιοχές εξαιρετικά πλούσιες σε αρχαιολογικά κατάλοιπα, γι’ αυτό και αξίζει να καταστούν περισσότερο γνωστές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πηγή: Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας