Οι ανασκαφές στη Νίκαια καταγράφουν 300 χρόνια ρωμαϊκών και πρώιμων βυζαντινών ταφικών τελετών

Τάφοι με ταφόπλακες από τερακότα του 2ου-3ου αιώνα που ανακαλύφθηκαν στη νεκρόπολη του Hisardere στην Προύσα. [Credit: AA] Αρχαιολόγοι στην ...

Τάφοι με ταφόπλακες από τερακότα του 2ου-3ου αιώνα που ανακαλύφθηκαν στη νεκρόπολη του Hisardere στην Προύσα. [Credit: AA]

Αρχαιολόγοι στην αρχαία πόλη της Νίκαιας, στην Προύσα της βορειοδυτικής Τουρκίας, καταγράφουν το ρωμαϊκό και παλαιοβυζαντινό νεκροταφείο της πόλης στην περιοχή Hisardere, που χρησιμοποιήθηκε από τον 2ο αιώνα έως τα τέλη του 5ου αιώνα.

Η ομάδα, που εργάζεται υπό την αιγίδα του Μουσείου Iznik με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Dokuz Eylul και με την άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, έχει εντοπίσει μια σειρά από τύπους τάφων και πρακτικές που μαζί αποτυπώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι οικογένειες τιμούσαν τους νεκρούς τους από γενιά σε γενιά.

Οικογενειακοί τάφοι κατασκευασμένοι για να ανοίγουν και να επαναχρησιμοποιούνται με την πάροδο του χρόνου

Η επιστημονική συντονίστρια, καθηγήτρια Aygun Ekin Meric, δήλωσε ότι ο χώρος διατηρεί την ταφική παράδοση στην σημερινή περιοχή του Iznik από τον 2ο έως τον 5ο αιώνα και επισήμανε μια εντυπωσιακή ομάδα οικογενειακών τάφων που έχουν σχεδιαστεί για να ανοίγουν και να κλείνουν ανάλογα με τις ανάγκες.

Τάφοι με ταφόπλακες από τερακότα του 2ου-3ου αιώνα που ανακαλύφθηκαν στη νεκρόπολη του Hisardere στην Προύσα. [Credit: AA]

Αυτοί οι θάλαμοι είχαν στέγες από πλάκες τερακότας και, σύμφωνα με τα στοιχεία των ανασκαφών, μπορούσαν να φιλοξενήσουν πολλαπλές ταφές. «Γνωρίζουμε ότι σε αυτούς τους οικογενειακούς τάφους είχαν ταφεί έως και 14 άτομα», σημείωσε η Meric, προσθέτοντας ότι τα καπάκια ανασηκώνονταν για κάθε ταφή και στη συνέχεια σφραγίζονταν ξανά.

Ζωγραφισμένοι θάλαμοι, σκαλισμένες σαρκοφάγοι με λεπτομέρεια και θρησκευτική πίστη

Η ανασκαφή έφερε στο φως θαλάμους τάφων διακοσμημένους με χαρακτηριστικές τοιχογραφίες — παραδεισένιους κήπους με φυτά και πουλιά — και υπόγειους θολωτούς τάφους στους οποίους η πρόσβαση γίνεται μέσω σκαλοπατιών.

Γενική άποψη της ανασκαφής όπου έχουν αποκαλυφθεί ζωγραφισμένοι και υπόγειοι θαλαμωτοί τάφοι. [Credit: AA]

Οι αρχαιολόγοι κατέγραψαν επίσης περίτεχνες σαρκοφάγους με ανάγλυφα γλυπτά, μαζί με τελετουργικά δώρα —αποδεικτικά στοιχεία της λατρείας των νεκρών— δίπλα σε ανθρώπινους σκελετούς. Η Meric υπογράμμισε ότι αυτά τα λείψανα, που εκτίθενται σήμερα στην Αίθουσα Νεκροπόλεως του Μουσείου Iznik, αντικατοπτρίζουν το μεγαλείο των ταφών της ρωμαϊκής περιόδου του 2ου-3ου αιώνα, καθώς και απλούστερες μορφές που χρησιμοποιούσαν άλλοι.

Ένας χώρος ταφής για ελίτ και απλούς πολίτες

Η Meric εξήγησε ότι η νεκρόπολη συγκέντρωνε το κοινωνικό φάσμα της πόλης σε μια περιοχή πέρα από τα οχυρωματικά έργα, περίπου 2,5 χιλιόμετρα από το κέντρο της.

Η καθηγήτρια Aygun Ekin Meric στον αρχαιολογικό χώρο του Hisardere, όπου ανακαλύπτονται τάφοι της ρωμαϊκής και πρώιμης βυζαντινής εποχής. [Credit: AA]

«Βρίσκουμε τάφους σε κλειστή κατάσταση και μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε πολύ καθαρά», είπε, περιγράφοντας το Hisardere ως ένα μέρος που δείχνει πλήρως την ταφική παράδοση της Νίκαιας.

Τρίκλιττη βασιλική υψώνεται πάνω από νεκροταφείο της ύστερης αρχαιότητας

Κατά τη διάρκεια των ερευνών, η ομάδα εντόπισε την τοιχοποιία μίας μεγάλης βασιλικής, ενός τρίκλιτου παλαιοχριστιανικού ναού με ένα κεντρικό και δύο πλευρικά κλίτη. Η Meric χρονολόγησε το κτήριο στον 5ο αιώνα και είπε ότι το κεντρικό κλίτος διατηρεί γεωμετρικά μωσαϊκά χαρακτηριστικά του 4ου-5ου αιώνα.

Με διαστάσεις περίπου 30 επί 70 μέτρα, η εκκλησία χτίστηκε ακριβώς πάνω από τη νεκρόπολη και αργότερα συνέχισε να δέχεται ταφές. «Η χρήση του χώρου ξεκίνησε ως νεκρόπολη και συνεχίστηκε με τη βασιλική και το νεκροταφείο της», παρατήρησε η Meric.

Αρχαιολόγος εξετάζει ένα χάλκινο νόμισμα που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στο Hisardere. [Credit: AA]

Εργάτες συνεχίζουν τις αρχαιολογικές ανασκαφές γύρω από ελαιόδεντρα στην περιοχή της νεκρόπολης Hisarder. [Credit: AA]

Από τις σωστικές ανασκαφές σε σχέδιο υπαίθριου μουσείου

Το Hisardere βρισκόταν κάποτε μέσα σε αμπελώνες και ελαιώνες. Μετά από ένα περιστατικό λεηλασίας το 1992 και απαλλοτρίωσης το 2017, το έργο μετατράπηκε από επιχειρήσεις διάσωσης σε συστηματικές ανασκαφές που ξεκίνησαν το 2018.

Η Meric δήλωσε ότι οι εργασίες αποδίδουν συνεχώς «πολύ συναρπαστικά ευρήματα» και ότι, μόλις ολοκληρωθούν οι ανασκαφές, τα σχέδια προβλέπουν τη διαμόρφωση της Νεκρόπολης του Hisardere σε υπαίθριο μουσείο για να υποδεχτεί τους επισκέπτες.

Πηγή: Turkiye Today