Αναπαράσταση σκελετών δεινοσαύρων από έκθεση σε μουσείο. Μελέτη σε 200 απολιθώματα αποδεικνύει ότι ο νανοτύραννος και ο Τ. rex ήταν δύο διαφ...
 |
| Αναπαράσταση σκελετών δεινοσαύρων από έκθεση σε μουσείο. |
Μελέτη σε 200 απολιθώματα αποδεικνύει ότι ο νανοτύραννος και ο Τ. rex ήταν δύο διαφορετικά είδη τυραννόσαυρου, τα οποία συνυπήρχαν την ίδια εποχή, απαντώντας, μετά από δεκαετίες, σε ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα παλαιοντολογικά ερωτήματα
Ηιστορία του νανοτύραννου ξεκινά το 1942, όταν ο Ντέιβιντ Χ. Ντάνκλ, παλαιοντολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Κλίβελαντ, ανακαλύπτει το κρανίο ενός μικρού θηριόποδου στον σχηματισμό «Χελ Κρικ» της Μοντάνα. Το ίδιο έτος, ο Τσαρλς Γκίλμορ, μία από τις πλέον σεβαστές μορφές της αμερικανικής παλαιοντολογίας, ταυτοποιεί το κρανίο ως απολίθωμα του Gorgosaurus lancensis.
Σχεδόν μισός αιώνας χρειάστηκε μετά την ανασκαφή προκειμένου να φθάσουμε στο 1988, οπότε ο Ρόμπερτ Τ. Μπάκερ απέδωσε το κρανίο σε ένα νέο είδος μικρού τυραννόσαυρου, στον οποίο έδωσε το σημερινό του όνομα Nanotyrannus lancensis. Ο νανοτύραννος παρουσίαζε εκπληκτική ομοιότητα με τον τυραννόσαυρο rex – τον γίγαντα θηρευτή που κυριάρχησε κατά την εποχή του –, ήταν όμως κατά πολύ μικρότερος, σχεδόν ένας νάνος σε σύγκριση με τον υπερμεγέθη συγγενή του.
Το μοναδικό αυτό εύρημα στάθηκε αφορμή για μια έντονη επιστημονική αντιπαράθεση σχετικά με την ταυτότητα του είδους και τους λόγους για τους οποίους φαίνεται να αποτελεί σχεδόν πιστή μικρογραφία του «βασιλιά» των δεινοσαύρων T. rex.
Η επιστημονική διαμάχη
Ο Μπάκερ, μελετώντας τη δομή των οστών του, πίστευε ότι επρόκειτο για έναν ενήλικο δεινόσαυρο και επομένως δεν θα μπορούσε να σχετίζεται με τον T. rex. Η άποψη αυτή όμως δεν επικράτησε, μια και μερικά χρόνια αργότερα, το 1999, μια νέα ανάλυση του απολιθώματος αμφισβήτησε την ωριμότητα των οστών του κρανίου, υποδεικνύοντας ότι πιθανότατα ανήκε σε νεαρό άτομο. Ολα αυτά έως το 2001, οπότε ανακαλύφθηκε η «Τζέιν», ένας ολοκληρωμένος σκελετός νεαρού τυραννόσαυρου, ο οποίος τροφοδότησε ένα νέο κύμα ερευνών και «αναζωπύρωσε» τις αμφιβολίες σχετικά με το εάν ο Nanotyrannus αποτελεί πραγματικά ξεχωριστό γένος ή απλώς έναν ανήλικο T. rex.
Πάνω από τέσσερις δεκαετίες ερευνών και περισσότερα από 200 απολιθώματα χρειάστηκαν ώστε οι συγγραφείς μιας νέας μελέτης από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας να υποστηρίξουν σθεναρά ότι ο νανοτύραννος δεν ήταν τελικά ένας έφηβος T. rex αλλά ένας διαφορετικός, γρήγορος και λεπτός θηρευτής, ο οποίος ζούσε παράλληλα με εκείνον. Η έρευνα (δημοσιευμένη στο κορυφαίο «Nature») δεν δίνει μόνο μόνο μια νέα τροπή στη «βασιλική μάχη» ανάμεσα στους κορυφαίους των κορυφαίων της παλαιοντολογίας, αλλά αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την αποκάλυψη του αρχέγονου οικοσυστήματος που φιλοξενούσε τους δεινόσαυρους – του ίδιου κόσμου που εκατομμύρια χρόνια αργότερα θα γινόταν το σπίτι των θηλαστικών και τελικά του ανθρώπου.
Η έρευνα των «ενθυμίων»
Ηταν περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια πριν όταν ένας αστεροειδής έπεσε με ορμή στη χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό και ο πλανήτης κλονίστηκε από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή που ήρθε ως συνέπεια. Η πρόσκρουση προκάλεσε τεράστια κύματα, πυρκαγιές σε δάση και «γέννησε» μια πυκνή ομίχλη σκόνης που σκέπασε τον πλανήτη. Τα φυτά στερήθηκαν το φως του ήλιου και μαζί τη δυνατότητα να φωτοσυνθέτουν. Η ξαφνική πτώση της θερμοκρασίας και οι αλλαγές στο κλίμα οδήγησαν σε μαζική εξαφάνιση των ειδών (εξαφανίστηκε περίπου το 75%). Μεταξύ αυτών των ειδών περιλαμβάνονταν και οι περισσότεροι δεινόσαυροι, με εξαίρεση τους προγόνους των σημερινών πτηνών. Μετά από αυτή την καταστροφή η ζωή στη Γη άλλαξε για πάντα, σηματοδοτώντας και το τέλος της κρητιδικής περιόδου.
Ο θαμμένος στο έδαφος κρατήρας Τσιξουλούμπ στη χερσόνησο του Γιουκατάν και τα χιλιάδες απολιθώματα που ανακαλύπτονται σε όλον τον κόσμο είναι σήμερα τα «ενθύμια» εκείνης της εποχής. Τα ευρήματα μελετώνται συστηματικά από τους παλαιοντολόγους σε μουσεία και ερευνητικά κέντρα παγκοσμίως. Σκελετοί, αποτυπώματα και φυτικά απολιθώματα εκτίθενται σε επισκέψιμες συλλογές, ενώ ταυτόχρονα οι επιστήμονες χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνικές, όπως αξονικές τομογραφίες και ανάλυση DNA σπάνιων δειγμάτων για να αποκωδικοποιήσουν τη ζωή, τη συμπεριφορά και την εξέλιξη αυτών των αρχαίων πλασμάτων. Κάθε εύρημα αποκαλύπτει ένα κομμάτι της ιστορίας της ζωής στη Γη, φέρνοντας στο φως έναν κόσμο ο οποίος φαινόταν χαμένος πριν από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και το 2020, όταν στη συλλογή του Μουσείου Φυσικών Επιστημών της Βόρειας Καρολίνας προστέθηκε ένα απολίθωμα ηλικίας άνω των 67 εκατομμυρίων ετών. Το απολίθωμα, γνωστό ως «Μαχόμενοι Δεινόσαυροι», το οποίο για χρόνια βρισκόταν σε ιδιωτική συλλογή, διατηρούνταν σε εξαιρετική κατάσταση και απεικόνιζε τη μάχη μεταξύ ενός τρικεράτοπα (μεγάλου φυτοφάγου δεινόσαυρου) και ενός μικρού μεγέθους τυραννόσαυρου. Για άλλη μια φορά, μερικοί επιστήμονες τόνισαν ότι ο μικρός τυραννόσαυρος ήταν απλώς ένας νεαρός T. rex, ενώ άλλοι, από το «απέναντι στρατόπεδο», υποστήριξαν με τη σειρά τους πως ανήκε σε διαφορετικό είδος.
Η απόκτηση του απολιθώματος έδωσε στη Λίντσεϊ Ζάνο, παλαιοντολόγο, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου της Βόρειας Καρολίνας και επικεφαλής Παλαιοντολογίας στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Βόρειας Καρολίνας, την ευκαιρία να εξετάσει για πρώτη φορά έναν σχεδόν πλήρη σκελετό του πλάσματος. Για να την υποστηρίξει στη μελέτη της, η Ζάνο συνεργάστηκε με τον Τζέιμς Νάπολι, παλαιοντολόγο στο Πανεπιστήμιο Στόνι Μπρουκ του Λονγκ Αϊλαντ και ειδικό στην εξέλιξη των κροκοδείλων.
Οι ανατομικές διαφορές
Κατά τη μελέτη του απολιθώματος, οι επιστήμονες παρατήρησαν αρκετά χαρακτηριστικά τα οποία δεν ταίριαζαν με την ανατομία ενός νεαρού T. rex: τα μπράτσα του ήταν ήδη μεγαλύτερα από αυτά ενός ενήλικου τυραννόσαυρου, η ουρά του πιο κοντή, τα πόδια ελαφρώς πιο μακριά και τα δόντια περισσότερα. Επιπλέον, η ανάλυση με αξονική τομογραφία αποκάλυψε μια διαφορετική δομή στα κρανιακά νεύρα και στο αναπνευστικό σύστημα, ενώ υπήρχε και μια επιπλέον ρινική κοιλότητα, η οποία δεν παρατηρείται στον T. rex. Η μελέτη των οστών έδειξε ότι ο νανοτύραννος ήταν περίπου 20 ετών και ήδη ώριμος, γεγονός που καθιστούσε αδύνατο να θεωρηθεί απλώς ένας έφηβος Τ. rex. Πολύ σύντομα η εικόνα ήταν σαφής: ο Nanotyrannus lancensis ήταν ένας ξεχωριστός, μικρόσωμος τυραννόσαυρος, διαφορετικός του τυραννόσαυρου rex.
Ο Τ. rex κατατάσσεται ανάμεσα στα πιο εκτενώς μελετημένα εξαφανισμένα σπονδυλωτά και αποτελεί ένα πρότυπο για την παλαιοντολογία των δεινοσαύρων. Ως ένας από τους τελευταίους επιζώντες (μη πτερόσαυρους) δεινόσαυρους, αποτελεί κρίσιμο σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση της χερσαίας βιοποικιλότητας, της δομής των οικοσυστημάτων και των βιογεωγραφικών ανταλλαγών αμέσως πριν από τη μαζική εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Με ελάχιστο μήκος σώματος τα 13 μέτρα και με δόντια τα οποία μπορούσαν να συνθλίψουν κόκαλα, κατείχε τον ρόλο του κορυφαίου θηρευτή, επηρεάζοντας εμμέσως τη συμπεριφορά άλλων ειδών αλλά και τη δομή των πληθυσμών τους. Δεν είναι επομένως ήσσονος σημασίας η απόδειξη της ύπαρξης και άλλων θηρευτών, ιδιαιτέρως εάν αυτοί ζούσαν την ίδια εποχή με τον γίγαντα Τ. rex.
Αναθεώρηση των θεωριών
Ευρήματα αυτού του είδους είναι αρκετά για να κατανοήσουμε όχι μόνο τις ισορροπίες της συνύπαρξης αυτών των προϊστορικών πλασμάτων, αλλά και το πώς η ζωή στη Γη ανταποκρίνεται και προσαρμόζεται σε ακραίες αλλαγές. Η ανακάλυψη μπορεί να αλλάξει ριζικά την εικόνα που έχουν οι επιστήμονες για τον πιο διάσημο προϊστορικό θηρευτή της Γης και να ρίξει φως στα υπόλοιπα σαρκοφάγα είδη που κυριαρχούσαν λίγο πριν από τον αφανισμό τους. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα ευρήματά τους ενδέχεται να οδηγήσουν σε πλήρη αναθεώρηση των θεωριών για την ανάπτυξη του T. rex, επισημαίνοντας ότι πολλές προηγούμενες θεωρίες είχαν στηριχθεί ακριβώς στην υπόθεση ότι τα απολιθώματα του Nanotyrannus ήταν στην πραγματικότητα εκείνα ενός νεαρού T. rex – μια ιδέα την οποία η νέα μελέτη φαίνεται να ανατρέπει.
Πηγή: Φ. Φράγκου, Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια