Σταφύλι και βατόμουρο γεύονταν στη Προϊστορική Θεόπετρα

Γενική άποψη του σπηλαίου Τίποτα απ' ό,τι στην πορεία αποκαλύφθηκε δεν προϊδέαζε τι μπορούσε κανείς να συναντήσει σ' αυτό το...

Γενική άποψη του σπηλαίου

Τίποτα απ' ό,τι στην πορεία αποκαλύφθηκε δεν προϊδέαζε τι μπορούσε κανείς να συναντήσει σ' αυτό το θεόρατο βράχο, τη Θεόπετρα, που, μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από αυτούς των Μετεώρων, λες και τσακώθηκε μαζί τους, στέκει ζωντανός μάρτυρας της ιστορίας τούτης της χώρας, πολλές χιλιάδες χρόνια πριν.

Μόλις 280 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, ανηφορίζοντας είτε με τα πόδια είτε με αυτοκίνητο, ο επισκέπτης μπαίνοντας στο σπήλαιο της Θεόπετρας κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο επιστρέφοντας τουλάχιστον 130.000 χρόνια πριν!

Οι ανασκαφές στο σπήλαιο της Θεόπετρας ξεκίνησαν το 1987 και συνεχίστηκαν μέχρι και το 2007, οπότε και ολοκληρώθηκαν οι εργασίες για την ανάπλαση και ανάδειξη του σπηλαίου. Μέσα από τα ευρήματα που αποκαλύφτηκαν, φανερώθηκε μια προϊστορική θέση που κατοικήθηκε για πολλές χιλιάδες χρόνια.

Παλαιότερα ευρήματα ανθρώπων της κρητιδικής περιόδου

Οι παλαιότερες ηλικίες χρονολόγησης μαρτυρούν πως το σπήλαιο κατοικήθηκε κοντά στα 130.000 χρόνια πριν, ενώ συνέχισε να κατοικείται κατά περιόδους μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής Εποχής (περίπου 4.000 χρόνια π.Χ.).

Η Θεόπετρα είναι η μοναδική μέχρι σήμερα θέση στον ελλαδικό χώρο που έχει να επιδείξει τόσο μεγάλη διάρκεια κατοίκησης κατά την Προϊστορία, ενώ τα ευρήματά της την καθιστούν μία από τις σπουδαιότερες προϊστορικές θέσεις στη χώρα μας.

Το νοτιότερο σημείο

Από τις μελέτες που έγιναν στα ιζήματα του σπηλαίου αποκαλύφθηκαν σημαντικές πληροφορίες για το κλίμα της εκάστοτε περιόδου που εναλλάχθηκε από θερμό σε ψυχρό και το αντίθετο, ενώ μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και η ταύτιση ενός ψυχρού επεισοδίου με την ονομασία Νεότερη Δρυάς (Younger Dryas), που έλαβε χώρα περίπου 11.000 χρόνια πριν και η Θεόπετρα αποτελεί το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης στο οποίο έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί.

Στο σπήλαιο της Θεόπετρας αποκαλύφθηκαν τα πρώτα ανασκαφικά ευρήματα, όπως εργαλεία για το κυνήγι μεγάλων ζώων από καφέ πυριτόλιθο.

Στο εσωτερικό του σπηλαίου παρατηρήθηκαν έντονα ίχνη από εκτεταμένες πυρές, υπολείμματα από οστά μεγάλων ζώων (σπηλαίας άρκτου, ελαφιού κ.ά.), ενώ συγκεντρώθηκαν και απανθρακωμένοι καρποί (αγριοαμυγδαλιά, αγριομπιζελιά κ.ά.).

Ακόμη, στο σπήλαιο της Θεόπετρας διαπιστώνεται ανθρώπινη δραστηριότητα κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική Εποχή (35000 - 30000 μέχρι το 10000 περίπου π.Χ.). Το κύριο χαρακτηριστικό σ' αυτή την εποχή είναι η μεταβολή στη μορφή και στο μέγεθος των εργαλείων, τα οποία τώρα γίνονται αρκετά μικρότερα και λεπτότερα. Στη Θεόπετρα βρέθηκαν το 1990-91 τα υπολείμματα δύο σκελετών. Ο πρώτος είναι ένας γυναικείος μεσολιθικός σκελετός (7.500-8.500 ετών), ενώ ο δεύτερος είναι ένας ανδρικός ανωπαλαιολιθικός (14.500 ετών), που εξακολουθεί να είναι ο homo sapiens, του οποίου διασώθηκε δυστυχώς μόνο ο κρανιακός θόλος.

Από το σύνολο των καμένων σπόρων στο σπήλαιο της Θεόπετρας στην Ανώτερη Παλαιολιθική ξεχωρίζουν οι καρποί άγριας φακής, άγριου σταφυλιού, βατόμουρου κ.ά.

Άψητος πηλός

Ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα αυτής της εποχής είναι η παρουσία τμημάτων άψητου πηλού, που δείχνει τις πρώτες προσπάθειες των ανθρώπων να κατασκευάσουν αντικείμενα από πηλό. Στον ίδιο χώρο παρατηρούνται κυκλικά αποτυπώματα που μπορούν να αποδοθούν σε σκεύη από φθαρτά υλικά (δέρμα, ξύλο).

Στην προσπάθεια ανακάλυψης αλλά και ανάδειξης των ευρημάτων, καθοριστικό ρόλο έπαιξε η επιμονή της αρχαιολόγου Νίνας Αποστολίκα-Κυπαρίσση, αλλά και η υποστήριξη του πρώην δημάρχου Βάιου Ζιάκα, ο οποίος ακόμη επιμένει στη δημιουργία μουσείου, όπου θα εκτεθούν τα ευρήματα.

Να σημειώσουμε τέλος πως το σπήλαιο είναι καθημερινά ανοιχτό και προσβάσιμο στους επισκέπτες. 

Πηγή: Χρήστος Κοντός, Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"
Πηγές εικόνων:epirotica.blogspot.com  online-pressblog.blogspot.com