Ουπς,τι είναι αυτό;

Η αιγυπτιακή μούμια, ηλικίας 2.400 ετών, πιθανόν πέθανε στην ηλικία των 40 ετών.  Εργαλείο αφαίρεσης εγκεφάλου που χρησιμοποιήθηκε από...

Η αιγυπτιακή μούμια, ηλικίας 2.400 ετών,
πιθανόν πέθανε στην ηλικία των 40 ετών. 

Εργαλείο αφαίρεσης εγκεφάλου που χρησιμοποιήθηκε από αρχαίους Αιγύπτιους ταριχευτές ανακαλύφθηκε μέσα σε κρανίο γυναικείας μούμιας , ηλικίας 2.400 ετών περίπου.


Η αφαίρεση του εγκεφάλου ήταν μια αιγυπτιακή διαδικασία μουμιοποίησης που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής πριν από 3.500 χρόνια περίπου, και χρησιμοποιήθηκε ακόμα και σε μεταγενέστερες περιόδους.

Ο εντοπισμός του αρχαίου εργαλείου ήταν δύσκολος, και οι ερευνητές σημειώνουν ότι αυτή είναι μόλις η δεύτερη φορά που εργαλείο τέτοιου είδους έχει εντοπισθεί σε κρανίο μούμιας.

Η ανακάλυψη

Το αντικείμενο ανακαλύφθηκε το 2008, μέσω μιας σειράς αξονικών τομογραφιών, να βρίσκεται μεταξύ του αριστερού βρεγματικού οστού και του οπίσθιου μέρους του κρανίου, το οποίο είχε γεμίσει με ρητίνη. Οι ερευνητές στη συνέχεια εισήγαγαν ένα ενδοσκόπιο (έναν λεπτό σωλήνα που χρησιμοποιείται συχνά σε ιατρικές επεμβάσεις) στη μούμια προκειμένου να εξετάσουν προσεκτικότερα την περιοχή και τελικά να αποσυνδέουν το εργαλείο από την ρητίνη με την οποία είχε πλέον κολλήσει.

«Το κόψαμε με έναν σφιγκτήρα μέσω του ενδοσκοπίου και στη συνέχεια το αφαιρέσαμε από το κρανίο», δήλωσε ο δρ. Mislav Čavka, επικεφαλής ερευνητής του πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Dubrava στο Zagreb της Κροατίας, σε συνέντευξή του στο LiveScience.

Αξονικές τομογραφίες της γυναικείας μούμιας αποκάλυψε ένα κυλινδρικό αντικείμενο μέσα στο κρανίο της, μεταξύ του αριστερού βρεγματικό οστού του εγκεφάλου και της ρητίνης, με την οποία είχε γεμίσει το πίσω μέρος του κρανίου. Θα αποδειχθεί τελικά ότι είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για την αφαίρεση του εγκεφάλου. Αυτή είναι μόλις η δεύτερη φορά που ένα τέτοιο εργαλείο έχει εντοπισθεί σε κρανίο αρχαίας αιγυπτιακής μούμιας.

Οι ερευνητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα αντικείμενο μήκους μεγαλύτερου των 8 εκατοστών, που είχε χρησιμοποιηθεί για την υγροποίηση και αφαίρεση του εγκεφάλου. «Είναι σχεδόν σίγουρο ότι είχε χρησιμοποιηθεί για την αφαίρεση του εγκεφάλου της μούμιας», δήλωσε ο Čavka.

Το εργαλείο εισαγόταν μέσω διάτρησης του ηθμοειδούς οστού κοντά στην μύτη. «Ορισμένα τμήματα [του εγκεφάλου] τυλίγονταν γύρω από αυτό το ραβδί και αφαιρούνταν, ενώ τα υπόλοιπα μέρη που έμεναν έπρεπε να υγροποιηθούν», δήλωσε ο Čavka.

Στη συνέχεια η αιγυπτιακή μούμια μπορούσε να τοποθετηθεί στην κοιλιά της και το υγρό στράγγιζε μέσα από την οπή της μύτης. «Πρόκειται για λάθος των ταριχευτών που άφησαν αυτό το ραβδί μέσα στο κρανίο», δήλωσε ο Čavka, προσθέτοντας ότι το εργαλείο μπορεί και να έσπασε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Δυστυχώς για την αρχαία μούμια, αυτό το ατύχημα κατά την διαδικασία της ταρίχευσης, έδωσε στους ερευνητές ένα σπανιότατο τεχνούργημα. Η ομάδα του Čavka επισημαίνει σε άρθρο της που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό RadioGraphics RSNA ότι το μοναδικό άλλο εργαλείο αφαίρεσης εγκεφάλου που βρέθηκε ποτέ σε εσωτερικό κρανίου μούμιας χρονολογείται πριν από 2.200 χρόνια.

«Πιθανώς να υπάρχουν πολλές μαρτυρίες σε μουσεία της Αιγύπτου, αλλά δεν βρέθηκαν μέσα σε κρανίο», καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό τέτοιων τεχνουργημάτων όπως του συγκεκριμένου εργαλείου, είπε ο Čavka.

Η μούμια βρίσκεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Zagreb της Κροατίας. Πρόκειται για την μούμια μιας γυναίκας που πέθανε κοντά στην ηλικία των 40 ετών. Η μούμια ήρθε στην Κροατία τον 19ο αιώνα, χωρίς φέρετρο, ενώ δεν είναι γνωστό το ακριβές σημείο εύρεσής της στην Αίγυπτο. Οι μέθοδοι της ραδιοχρονολόγησης και της αξονικής τομογραφίας της μούμιας την χρονολογούν πριν από περίπου 2.400 χρόνια. Η δε αιτία του θανάτου παραμένει άγνωστη.

Νέες ιδέες

Το ραβδί είναι αρκετά εύθραυστο και η ομάδα δεν μπορούσε να προβεί σε τόσο διεξοδική ανάλυση του όσο πραγματικά θα ήθελε. Εξετάζοντάς το κάτω από ένα μικροσκόπιο, βοτανολόγοι ανακάλυψαν ότι το εργαλείο είναι κατασκευασμένο από φυτά που ανήκουν στην ομάδα των Μονοκοτυλήδονων, η οποία περιλαμβάνει διάφορες μορφές του φοίνικα και του μπαμπού.

Το αντικείμενο, το οποίο έχει μήκος 8 εκατοστά, αποκόπηκε από την ρητίνη που είχε κολλήσει πάνω του  (εξ ου και η οδοντωτή άκρη). Κατασκευασμένο από φυτό Μονοκοτυλήδονου είδους, χρησιμοποιήθηκε για την αφαίρεση του εγκεφάλου της μούμιας. Έμεινε τελικά μέσα στο κρανίο από λάθος των ταριχευτών, πιθανότατα επειδή κόπηκε.

Όμως, το πιο περίεργο εύρημα βρέθηκε όταν οι ερευνητές συνέκριναν την ανακάλυψή τους με μια αρχαία αναφορά αφαίρεσης εγκεφάλου που γίνεται από τον Ηρόδοτο τον 5ο αιώνα π.Χ. Ως επισκέπτης στην Αίγυπτο, ανέφερε τον τρόπο με τον οποίο οι Αιγύπτιοι αφαιρούσαν τον ανθρώπινο εγκέφαλο (όπως μεταφράζεται από τον A.D. Godley, Cambridge, Harvard University Press, 1920, μέσω του Perseus Digital Library):

«Αφού συμφώνησαν στην τιμή, οι τραυματιοφορείς φεύγουν μακριά, και οι εργάτες, μένουν μόνοι στη θέση τους, βαλσαμώνοντας το σώμα. Εάν το κάνουν αυτό με τον πιο τέλειο τρόπο, τότε αφαιρούν μέρος του εγκεφάλου μέσα από τα ρουθούνια με ένα σιδερένιο άγκιστρο, και εγχέουν ορισμένα φάρμακα στο υπόλοιπο μέρος».

Η πρόσφατη ανακάλυψη μας έδωσε ένα οργανικό ραβδί, όχι ένα «σιδερένιο άγκιστρο», που χρησιμοποιήθηκε σε ορισμένες τουλάχιστον από τις διαδικασίες ταρίχευσης, πιθανότατα για οικονομικούς λόγους. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι και το άλλο εργαλείο που βρέθηκε στο κρανίο της μούμιας, και χρονολογείται πριν από 2.200 χρόνια, ήταν επίσης κατασκευασμένο από οργανικά υλικά.

«Είναι γνωστό ότι η μουμιοποίηση ήταν μια ευρέως διαδεδομένη πρακτική σε όλο τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό, αλλά ήταν μια χρονοβόρα και δαπανηρή πρακτική. Ως εκ τούτου, δεν έχουν όλοι την οικονομική δυνατότητα να εκτελέσουν με ακρίβεια την ίδια διαδικασία μουμιοποίησης», γράφουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.


Πηγή: LiveScience