Πολλαπλάσια μυστήρια από όσα όλοι θεωρούσαν ότι έκρυβε, περιείχε τελικά ο τάφος της Αμφίπολης. Ο νεκρός, για το όνομα του οποίου στοιχ...
Πολλαπλάσια μυστήρια από όσα όλοι θεωρούσαν ότι έκρυβε, περιείχε τελικά ο τάφος της Αμφίπολης. Ο νεκρός, για το όνομα του οποίου στοιχημάτιζαν πολλοί, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν ένας.
Τουλάχιστον από πέντε σκελετούς προέρχονται τα οστά που εντοπίσθηκαν από τους αρχαιολόγους, όπως είπαν οι ειδικές που τα εξέτασαν. Πρόκειται για τη Σέβη Τριανταφύλλου από το ΑΠΘ και τη Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, οι οποίες στο πόρισμά τους τονίζουν πως από τα 550 οστά που βρέθηκαν, 157 φαίνεται να ανήκουν σε πέντε ανθρώπους.
Μια γυναίκα άνω των 60 ετών, δύο άνδρες μεταξύ 35 και 45, ένα νεογέννητο και ένας άνθρωπος η σορός του οποίου είχε υποστεί καύση, άρα είναι αδύνατον να διαγνωσθεί φύλο και ηλικία, είναι όσοι είχαν ταφεί στην Αμφίπολη. Ισως η περαιτέρω μελέτη δώσει κι άλλες ενδείξεις, για περισσότερους σκελετούς. Μαζί με τα ανθρώπινα οστά, πάντως, εντοπίσθηκαν και οστά ζώων, κυρίως ενός ιππαρίου, που θα δοθούν σε ζωοοαρχαιολόγο.
Ως πρώτο συμπέρασμα από την εξέταση των οστών έχουμε τη μεγάλη πιθανότητα ο τάφος να είναι οικογενειακός. Οι αρχαιολόγοι το συμπεραίνουν από το γεγονός ότι κατά την αρχαιότητα συνηθιζόταν να θάβονται στο ίδιο μνήμα μέλη μιας οικογένειας, ενώ δεν συνηθιζόταν να ενταφιάζονται μαζί νεκροί τους οποίους δεν συνέδεαν οικογενειακοί δεσμοί -αν εξαιρέσει κανείς τους νεκρούς του πολέμου.
Σε αυτό φαίνεται να συμφωνούν όλοι. Ποια ήταν η συγγένεια, μένει να αποδειχθεί με τους ελέγχους DNA εάν και εφόσον έχουν μείνει στοιχεία που να διερευνώνται. Επομένως, θα γνωρίζουμε σε περίπου ενάμιση χρόνο από τώρα τι έδενε τους πέντε ή έστω κάποιους από τους νεκρούς.
Δεύτερο σημείο που πρέπει να διερευνηθεί είναι ποιος τάφηκε πρώτος, άρα για ποιον κατασκευάστηκε ο αρχικός κιβωτιόσχημος τάφος. Παρότι κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο πρώτος νεκρός είναι ίσως εκείνος που είχε καεί σε νεκρική πυρά, μάλλον αυτό δεν ισχύει. Φαίνεται ισχυρότερη η πιθανότητα να ήταν εκείνος που τα οστά του βρέθηκαν στο βαθύτερο σημείο, δηλαδή στον κιβωτιόσχημο τάφο. Δηλαδή, κατά πάσα πιθανότητα ήταν η γυναίκα. Δεν πρέπει να μας μπερδεύει η καύση, τονίζουν οι αρχαιολόγοι. Από τον 11ο αιώνα π.Χ. έως περίπου τον 3ο έχουμε, παράλληλα, ενταφιασμούς και καύσεις. Επομένως, από μόνο του αυτό το στοιχείο δεν αποδεικνύει παλαιότητα μιας ταφής απέναντι σε άλλη.
 |
| Κομμάτια του κρανίου της γυναίκας που βρέθηκε στον τάφο |
Θα μπορούσε η νεκρή να είναι η Ολυμπιάδα και οι δύο νεαροί άνδρες να ήταν δύο από τους γιους του Κάσσανδρου από τη Θεσσαλονίκη; Αυτό το σενάριο διακινήθηκε αρκετά χθες στο Διαδίκτυο, αλλά οι αριθμοί και τα ιστορικά γεγονότα το διαψεύδουν. Μάλιστα ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Μιχάλης Τιβέριος λέει στο «Εθνος» πως τα σενάρια που διακινούνται είναι αστεία. «ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ και θέλω να το γράψετε με κεφαλαία γράμματα», τονίζει.
Η Ολυμπιάδα σκοτώθηκε το 316 στην Πύδνα από τον Κάσσανδρο σε ηλικία 57 ετών. Ο γυναικείος σκελετός είναι άνω των 60. Ο Κάσσανδρος νυμφεύθηκε κατόπιν τη Θεσσαλονίκη, κόρη του Φιλίππου Β' και της Νικησίπολης, την οποία είχε όντως μεγαλώσει η Ολυμπιάδα, καθώς η μητέρα της είχε πεθάνει νωρίς. Απέκτησαν τρεις γιους. Τον Φίλιππο Δ', που γεννήθηκε περί το 315, ανέβηκε στον θρόνο το 297 π.Χ. και βασίλεψε λίγους μήνες πριν πεθάνει, εκεί γύρω στα 18. Τα άλλα δύο μικρότερα αδέλφια του, Αντίπατρος Β' και Αλέξανδρος Ε', βασίλεψαν από το 296 και για δύο χρόνια. Ο πρώτος σε αυτό το διάστημα σκότωσε τη μητέρα τους. Και οι δύο είχαν σκοτωθεί πριν φτάσουν τα 25 χρόνια τους, και όχι μεταξύ τους.
550 οστά το «κλειδί» της αποκάλυψης
Σε περίπου 550 οστά, θρυμματισμένα και ακέραια, αντιστοιχούν τα σκελετικά κατάλοιπα του ταφικού μνημείου, όπως αναφέρει το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε δελτίο Τύπου. Επίσης, στα χέρια των παλαιοανθρωπολόγων έφτασε «ένα κρανίο σε αρκετά καλή κατάσταση, από το οποίο λείπουν τα οστά που συνθέτουν το πρόσωπο και μία σχεδόν ακέραιη κάτω γνάθος. Δεν βρέθηκαν δόντια, εκτός από μία τερηδονισμένη ρίζα δεξιού δεύτερου προγόμφιου, η οποία βρισκόταν μέσα στην κάτω γνάθο και εμφανίζει προχωρημένο ακρορριζικό απόστημα».
Από τα 550 οστά, που καταμετρήθηκαν, τα 157, τα οποία προέκυψαν κατόπιν προσεκτικής ανάταξης από διαφορετικά θραύσματα διάσπαρτων οστών, καταγράφηκαν συστηματικά σε βάση δεδομένων και έγινε προσπάθεια απόδοσής τους σε επιμέρους άτομα, αναφέρει η ανακοίνωση.
Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οστά ζώων, κάποια από τα οποία φαίνεται να ανήκουν σε μακρά οστά ιπποειδούς.
Τα οστά των ζώων θα μελετηθούν από ειδικό ζωοαρχαιολόγο.
Ο ελάχιστος αριθμός των ατόμων που ταυτοποιήθηκαν από τα διαγνωστικά σκελετικά κατάλοιπα αντιστοιχεί σε πέντε άτομα, τέσσερα εκ των οποίων αποδίδονται σε ενταφιασμούς και ένα σε καύση. Κάθε ανθρώπινος σκελετός αποτελείται από 206 οστά.
Οι νεκροί των ενταφιασμών διακρίνονται: σε μία γυναίκα, δύο άνδρες μέσης ηλικίας και σε ένα νεογέννητο βρέφος. Επίσης, υπάρχουν κατάλοιπα από καύση νεκρού, απροσδιόριστου φύλου και ηλικίας.
Απώλεια δοντιών
Η γυναίκα, μπορεί με ασφάλεια να τοποθετηθεί στο ηλικιακό διάστημα άνω των 60 ετών. Οπως φαίνεται, παρουσίαζε «έντονη προθανάτια απώλεια των οπίσθιων δοντιών και στις δύο πλευρές της κάτω γνάθου». Είχε εμφανίσει επίσης μεταβολικά νοσήματα, όπως είναι η οστεοπόρωση και η μετωπιαία υπερόστωση (πάχυνση των τοιχωμάτων του κρανίου, εσωτερικά του μετωπιαίου οστού, η οποία είναι συνήθως ασυμπτωματική και συνδέεται με ορμονικές διαταραχές που εμφανίζονται συχνά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση). Επίσης, είχε έντονες εκφυλιστικές αλλοιώσεις, κυρίως στη σπονδυλική στήλη. Το ύψος της εκτιμάται σε 1,57μ.
Οι δύο άνδρες είναι σχετικά κοντά ηλικιακά, στην κατηγορία των 35 έως 45 ετών: ο ένας στις αρχές και ο δεύτερος προς το τέλος της κατηγορίας αυτής.
Ο σχετικά νεαρότερος από τους δύο άνδρες «φέρει ίχνη τομών (cut marks) στην αριστερή άνω θωρακική μοίρα, σε δύο πλευρές και αυχενικό σπόνδυλο, καθώς και στην κάτω επιφάνεια του στερνικού άκρου της αριστερής κλείδας. Ταυτίζονται πιθανόν με επιθετικά χτυπήματα- τραυματισμούς που θα πρέπει να έγιναν εξ επαφής με αιχμηρό όργανο π.χ. μαχαιρίδιο και προκάλεσαν τον θάνατό του, καθώς δεν διακρίνονται ενδείξεις επούλωσης».
Ο δεύτερος άνδρας «έχει ενδείξεις εγκάρσιου, πλήρως επουλωμένου, κατάγματος στη δεξιά του κερκίδα, σχετικά κοντά στον δεξιό καρπό. Επιπλέον, και οι δύο άνδρες παρουσιάζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδας και σπονδυλαρθρίτιδας σε διαφορετικά σημεία των σκελετών τους». Ο ένας ήταν 1,68μ. και ο άλλος 1,62μ.-1,63μ. Το τέταρτο άτομο είναι ένα νεογέννητο βρέφος (νεογνό). Ο προσδιορισμός του φύλου σε αυτό το άτομο δεν κρίνεται δυνατός, καθώς τα μορφολογικά χαρακτηριστικά διάκρισης φύλου στα οστά των νεογνών δεν είναι σαφή.
Το πέμπτο άτομο εκπροσωπείται από ελάχιστα θραύσματα, μόλις εννέα, κυρίως μακρών οστών, και ανήκει πιθανότατα σε ενήλικο άτομο. Κατά πάσα πιθανότητα ο νεκρός είχε υποστεί καύση.
Η γενική εικόνα εύρεσης των σκελετικών καταλοίπων συνηγορεί στην αναμόχλευσή τους από ανθρωπογενή επέμβαση τόσο στο εσωτερικό του ταφικού θαλάμου όσο και στο εσωτερικό του κιβωτιόσχημου τάφου.
 |
| Ο κιβωτιόσχημος τάφος που έκρυβε την αποκάλυψη |
Η ανατομία των σκελετών
Στον γυναικείο σκελετό φαίνεται ότι αποδίδονται τα περισσότερα οστά που βρέθηκαν στον κιβωτιόσχημο τάφο, από τα 7,8 μ. από την κορυφή του θαλάμου και κάτω, δηλαδή 1 μ. πάνω από το δάπεδο του κιβωτιόσχημου.
Από τα υπόλοιπα 550 που εντοπίστηκαν, 157 ανήκουν σε πέντε σκελετούς. Ο έλεγχος έγινε με βάση συγκεκριμένα οστά. Στον νεκρό από καύση, εξετάστηκαν εννέα θραύσματα κυρίως μακρών οστών που φέρουν παραμορφώσεις και αποχρωματισμούς, συμβατούς με αποτέφρωση.
Στους δύο άνδρες τα οστά της λεκάνης και τα μακρά οστά, τα οποία μετρήθηκαν ώστε να δώσουν το ύψος.
Η γυναίκα
Στη γυναίκα μελετήθηκαν τα οστά της λεκάνης, του κρανίου, της κάτω γνάθου και της σπονδυλικής στήλης. Είχε ύψος 1,57μ. και είναι πιθανό να ήταν η πρώτη ένοικος του τάφου.
Ο 35αρης
Στον άνδρα εντοπίσθηκαν ίχνη τομών στην άνω θωρακική μοίρα και αυχενικό σπόνδυλο, καθώς και στην κάτω επιφάνεια του άκρου της αριστερής κλείδας. Είχε ύψος 1,68μ.
Ο 45αρης
Στον άνδρα 2 υπήρξαν ενδείξεις εγκάρσιου, πλήρως επουλωμένου, κατάγματος στη δεξιά του κερκίδα, κοντά στον δεξιό καρπό. Το ύψος του υπολογίστηκε στα 1,63μ.
Το βρέφος
Όσον αφορά το νεογνό, ο προσδιορισμός της ηλικίας βασίστηκε στις μετρήσεις μήκους και πλάτους του αριστερού βραχιονίου και της αριστερής κάτω γνάθου.
Π. Βαλαβάνης: «Τα στοιχεία δεν «δείχνουν» Ολυμπιάδα»
«Εκτός από το μέγεθος , που δεν σημαίνει απαραίτητα βασιλικό τάφο, δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να τον συσχετίζει με τον οίκο των Τημενιδών» λέει ο καθ.Π. Βαλαβάνης.
«Ήταν έκπληξη ότι υπήρχαν τόσοι πολλοί νεκροί μέσα στον ίδιον τάφο, όχι γιατί δεν περιμένει κανείς σε έναν μακεδονικό τάφο πολλούς νεκρούς –άλλωστε, οι μακεδονικοί τάφοι είναι οικογενειακοί τάφοι- αλλά, γιατί είχε τόσο πολύ ξεστρατίσει το μυαλό μας με τις υποθέσεις και τις συζητήσεις περί ενός σπουδαίου προσώπου, ώστε ασυνείδητα είχε περιοριστεί μόνο σε ένα νεκρό.
Από την άλλη, τα ευρήματα των ανθρωπολόγων αποτέλεσαν μια ωραία υπενθύμιση προς όλους μας, εμού συμπεριλαμβανομένου, ότι δεν πρέπει να αναπτύσσουμε ερμηνευτικές θεωρίες πριν τη συγκέντρωση όλων των δεδομένων μιας ανασκαφής».
«Όπως είχαμε πει, το ταφικό οικοδόμημα κατασκευάστηκε για έναν νεκρό, κατά τη γνώμη μου γι αυτόν που τάφηκε στη «θήκη» του νεκρικού θαλάμου. Όλοι οι υπόλοιποι είναι πιθανότατα συγγενείς του, οι οποίοι μέσα σε ένα χρονικό διάστημα το οποίο δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή να ορίσουμε, τάφηκαν στον ίδιον θάλαμο».
Υπάρχει κάποιο «όριο» ενταφιασμών; ρωτά το TheTOC τον κ. Βαλαβάνη. «Όχι, υπάρχουν και μεγαλύτεροι αριθμοί, ακόμη και 15 νεκροί, αν δεν κάνω λάθος, έχουν βρεθεί θαμμένοι στον ίδιο μακεδονικό τάφο».
«Δεν έχουμε κανένα στοιχείο για τη σύνδεση του τάφου της Αμφίπολης με την Ολυμπιάδα και τον οίκο των Τημενιδών» απαντά ο κ. Βαλαβάνης στη σχετική ερώτηση. «Εκτός από το μέγεθος του τάφου, που δεν σημαίνει απαραίτητα και βασιλικό τάφο, δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να τον συσχετίζει με τον οίκο των Τημενιδών. Εξάλλου, η προσπάθεια σύνδεσής του με την Ολυμπιάδα δεν σχετίζεται με τα ιστορικά δεδομένα, που γνωρίζουμε. Είχαμε επισημάνει εξαρχής, ότι η Ολυμπιάδα έχει ταφεί στην Πύδνα, όπου σκοτώθηκε, πράγμα που έχουν επιβεβαιώσει και δύο αρχαίες επιγραφές ».
Με τα νέα δεδομένα, ποιος θα μπορούσε να είναι ο βασικός «ένοικος» του τάφου; Κάποιος επιφανής Αμφιπολίτης; «Τα νέα δεδομένα όχι μόνον δεν μας δίνουν στοιχεία για να συγκεκριμενοποιήσουμε τον μεγάλο νεκρό αλλά προκάλεσαν μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Φοβάμαι πως δεν θα μπορέσουμε ποτέ να επισημάνουμε με ασφάλεια την ταυτότητα του πρώτου νεκρού».
Το εθιμικό της μακεδονικής ταφής περιελάμβανε και ταφή ζώων, όπως άλογα; Η ανακοίνωση κάνει λόγο για «οστά ζώων, κάποια από τα οποία φαίνεται να ανήκουν σε μακρά οστά ιπποειδούς».
«Δεν γνωρίζω άλλον μακεδονικό τάφο στον οποίον να έχουν ταφεί άλογα, αλλά η ταφή αλόγων είναι φαινόμενο γνωστό σε άλλες περιπτώσεις, όπως στους μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους, στους δρόμους των οποίων συχνά θυσιάζονται τα άλογα που μετέφεραν τη νεκρική άμαξα» λέει ο κ. Βαλαβάνης. «Το ίδιο έθιμο είναι σύνηθες και σε οψιμότερες περιόδους, όπως για παράδειγμα στη ρωμαϊκή επαρχία της Θράκης, για παράδειγμα στην ανασκαφή του κου Διαμαντή Τριαντάφυλλου στη Μικρή Δοξιπάρα του νομού Έβρου. Εκεί έχουν βρεθεί θυσίες των αλόγων μαζί με τις άμαξες, δίπλα στους τάφους των νεκρών.
Για την περίπτωση της Αμφίπολης, θα πρέπει να δει κανείς πόσα είναι αυτά τα οστά, αν υποδηλώνουν συστηματική ταφή ή αν πρόκειται για οστά τα οποία βρέθηκαν τυχαία μέσα στον τάφο. Εάν δεν υπάρχει ικανή ποσότητα οστών που να υποδηλώνει ταφή αλόγου, δεν μπορούμε να εξαγάγουμε συμπεράσματα».
«Συχνά τα βρέφη θάβονταν μαζί με τους υπόλοιπους νεκρούς ως μέλη της οικογένειας. Ας μην ξεχνάμε το τεράστιο ποσοστό της βρεφικής θνησιμότητας στους αρχαίους χρόνους, που με βάση τα δεδομένα αρχαϊκών και κλασικών νεκροταφείων θα μπορούσε να φθάνει και το 15%. Συχνές είναι και οι ταφές μητέρων και βρεφών μαζί, σε περίπτωση θανάτου κατά τη διάρκεια του τοκετού, αλλά εδώ η γυναίκα είναι γύρω στα 60, συνεπώς δεν προκύπτει άμεσος συσχετισμός».
«Eκτός από τον πρώτο νεκρό, για τον οποίο κατασκευάστηκε ο τάφος, ιδιαίτερη σημασία έχει και ο τελευταίος νεκρός, ο οποίος θα μας έδινε και το πότε, ποια χρονική στιγμή σταμάτησαν οι ταφές. Πότε ετάφη και ο τελευταίος νεκρός στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, προκειμένου να διαπιστώσουμε τη διάρκεια χρήσης του μνημείου.
Γενικότερα θα έλεγα ότι η ανθρωπολογική μελέτη του σκελετικού υλικού θα αποκτήσει ουσιαστικότερη διάσταση, μόνον εάν ενταχθεί στην ευρύτερη αρχαιολογική προσέγγιση του τάφου, που σημαίνει συσχετισμό της θέσης εύρεσης των οστών μέσα στους χώρους και στα στρώματα του ταφικού οικοδομήματος».
Χρ. Παλιαδέλη: «Κάποιοι σκελετοί μπορεί να βρίσκονταν απλά στα μπάζα γύρω από τον τάφο»
Από τα μέχρι τώρα στοιχεία, σύμφωνα με την κα. Παλιαδέλη, δεν μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για το μυστικό της Αμφίπολης. «Δεν ξέρουμε αν είναι ομαδικός (τάφος) εξαρχής! Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ποιος ήταν στο κιβωτιόσχημο, ποιος ήταν εκτός, αν μερικοί από αυτούς είναι στα μπάζα, αν δηλαδή είναι σκουπίδια μεταξύ μας».
Η αρχαιολόγος εξηγεί πως το σημείο όπου βρέθηκαν οι σκελετοί μέσα στον τάφο είναι εκείνο που θα μας επιτρέψει να βγάλουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα για αυτούς. «Δεν ξέρουμε τίποτα απολύτως, παρόλο που έχουμε πια λεπτομερή καταγραφή του σκελετικού υλικού. Τώρα χρειαζόμαστε τα δεδομένα τα ανασκαφικά, δηλαδή το αρχαιολογικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρέθηκαν οι σκελετοί. Να ξεκαθαριστεί το τοπίο για να βγάλει η ανασκαφέας τα συμπεράσματά της» και συμπληρώνει. «Όταν βρίσκουμε κόκαλα, κομμάτια αγγείων, το πρώτο που κάνουμε είναι να λέμε ότι βρέθηκαν κάπου. Σε απόσταση τάδε από, σε βάθος τάδε από, αυτό είναι η προϋπόθεση για το ποιο κομμάτι σου σκελετικού υλικού βρέθηκε μέσα στον τάφο, δίπλα στον τάφο, στα χώματα που τον σκέπαζαν, στα χώματα που γέμιζαν τον τάφο. Είναι σύνθετη εικόνα».
To News247 ρώτησε την καθηγήτρια του Αριστοτέλειου αν θα πρέπει να περιμένουμε περισσότερες πληροφορίες από τα ανασκαφικά δεδομένα. «Αν είναι έτοιμη η ανασκαφέας να πει, έχει υποχρέωση επιστημονική να μας πει ότι ξέρετε οι καμμένοι, ο καμένος βρέθηκε εκεί και ήταν ανακατωμένος με τους μη καμένους ή ότι ο τάφος περιείχε μόνο τα οστά του μωρού, για παράδειγμα».
Σε δηλώσεις της στην Καθημερινή αναφέρει: «Δεν μπορώ να σας πω τίποτε διότι λείπουν τα αρχαιολογικά δεδομένα. Οι ανασκαφείς είναι υποχρεωμένοι να δώσουν στοιχεία ως προς τους σκελετούς, πού βρέθηκε ο καθένας. Ήταν λίγο ανακατεμένα τα πράγματα. Στο ανασκαφικό ημερολόγιο πρέπει να γράφουν, να σχεδιάζουν, να φωτογραφίζουν, να γνωρίζουμε πού βρέθηκε τι. Αλλιώς θα λέμε σαχλαμάρες. Αρνούμαι να εμπλακώ σε υποθέσεις που βασίζονται σε ελλιπή δεδομένα».
Ερωτήματα, ελλιπείς πληροφορίες και μετέωρες ακόμα απαντήσεις
Για «μεγάλο ανακάτεμα στην ταφή» κάνει λόγο και ο καθηγητής κ. Πέτρος Θέμελης που στρέφει το ενδιαφέρον του στα υπολείμματα της καύσης του νεκρού. Θεωρεί μάλιστα ότι «αυτός, μάλλον, ήταν ο αρχικός νεκρός». Η γυναίκα και οι υπόλοιποι «ίσως είναι μεταγενέστερες ταφές» στους ρωμαϊκούς χρόνους.
Μείζον ζήτημα, όμως, όπως σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας του ΑΠΘ κ. Μιχάλης Τιβέριος, είναι «να μας δώσουν οι ανασκαφείς το πού ακριβώς βρέθηκε ο μεγάλος αυτός αριθμός του οστεολογικού υλικού και τα τυχόν συνευρήματά τους». Αυτά είναι απαραίτητα, εξηγεί ο καθηγητής, «για αποκτήσουμε μια πιο σωστή εικόνα για τους νεκρούς που θάφτηκαν στον μνημειακό αυτό τάφο».
Έτσι, εκτός από τις φυσικές επιστήμες, η ακριβής θέση όπου βρέθηκαν τα οστά, και τα συνευρήματα τους, μπορούν να συνεισφέρουν σε εκτιμήσεις για το πότε πέθαναν τα άτομα, πότε έγιναν οι ενταφιασμοί και η καύση.
Επίσης, λείπουν ακόμα απαντήσεις, όπως π.χ. για το αν στην ταφή πρόκειται για άτομα που:
- έχουν συγγένεια μεταξύ τους
-γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αμφίπολη ή για άτομα που μετακινήθηκαν από κάπου αλλού κατά την διάρκεια της ζωής τους και ενταφιάστηκαν στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο.
Έτσι, οι επιστήμονες θα προχωρήσουν ακόμα περισσότερο την έρευνα των σκελετικών καταλοίπων, με μεθόδους νέας τεχνολογίας.
Απαντήσεις ως προς τον τόπο καταγωγής των ατόμων αυτών θα βοηθήσουν ιδιαίτερα οι μακροσκοπικές όσο και οι αναλυτικές μέθοδοι που θα εφαρμοστούν σε ένα μεγάλο αριθμό σκελετών, περίπου 300, από τα νεκροταφεία της Αμφίπολης.
Πηγή: Αγγ. Κώττη, Έθνος, Ειρ. Ορφανίδου, The TOC , Λ.Σαββίδης, News247, Γ. Συκκά, Καθημερινή, Π. Μπίτσικα, Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια