Ο αγρός έκρυβε το τρόπαιο του στρατηγού Σύλλα

Το 2004 στον αρχαιολογικό χώρο του Ορχομενού Βοιωτίας παραδόθηκε μεγάλο λίθινο θραύσμα γλυπτού, το οποίο αμέσως ταυτίστηκε με τμήμα τροπα...

Το 2004 στον αρχαιολογικό χώρο του Ορχομενού Βοιωτίας παραδόθηκε μεγάλο λίθινο θραύσμα γλυπτού, το οποίο αμέσως ταυτίστηκε με τμήμα τροπαίου. Η αρχαιολογική διερεύνηση του αγρού απέδωσε σχεδόν
το σύνολο των αρχιτεκτονικών μελών.

Συγχώρεσε τους ζωντανούς Αθηναίους για χάρη των πεθαμένων, του Περικλή και του Πλάτωνα, καθώς επί των ημερών τους η πόλη είχε μεγάλη και άφθαστη δόξα.

Όμως την ίδια την Αθήνα τη μετέτρεψε σε έναν τρομακτικό ερειπιώνα το 86 π.Χ. Ο Ρωμαίος στρατηγός και κατόπιν αυτοκράτορας Σύλλας κατέστρεψε τα τείχη της, την Αγορά και άλλα σημεία, ξεθεμελιώνοντας οικίες και λεηλατώντας τα ιερά.

Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας (138-78 π.Χ.) ανέλαβε πόλεμο κατά του Μιθριδάτη ΣΤ' του Ευπάτορος την άνοιξη του 87 π.Χ. και στο πλαίσιο αυτού του πολέμου εκστράτευσε εναντίον της Ελλάδας. Για τα μέτρα των αρχαίων η σύγκρουση υπήρξε ιδιαίτερα ανίερη: οι δυνάμεις του Μιθριδάτη είχαν λεηλατήσει το ιερό νησί της Δήλου για χρήματα.

Ο Σύλλας απέσπασε τα πολυτιμότερα των αναθημάτων από την Επίδαυρο και την Ολυμπία, όπως και από αθηναϊκούς ναούς. Οι μάχες της Χαιρώνειας και του Ορχομενού που ακολούθησαν σήμαναν την οριστική και συντριπτική υπεροχή του ρωμαϊκού στρατού και απέδειξαν τις στρατιωτικές ικανότητες του Σύλλα, ο οποίος κατόπιν επέστρεψε στη Ρώμη και ανακηρύχθηκε ισόβιος δικτάτορας. Αφησε πίσω εκτός από ερείπια και δύο σημαντικά μνημεία, δύο τρόπαια, το δεύτερο εκ των οποίων παρουσιάστηκε δημόσια για πρώτη φορά.

Το 2004 στον αρχαιολογικό χώρο του Ορχομενού Βοιωτίας παραδόθηκε μεγάλο λίθινο θραύσμα γλυπτού, το οποίο αμέσως ταυτίστηκε με τμήμα τροπαίου. Για το τρόπαιο μίλησε η διευθύντρια προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, δρ Ελενα Κουντούρη, σε πρόσφατο συνέδριο για τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και σε διεθνές συνέδριο στο Περπινιάν.

Όπως σημειώνει η κ. Κουντούρη, το τμήμα είχε έρθει στο φως κατά τη διάρκεια αγροτικών εργασιών και η αρχαιολογική διερεύνηση του αγρού απέδωσε σχεδόν το σύνολο των αρχιτεκτονικών μελών κατά χώραν.

Διατηρούνταν η ευθυντηρία του βάθρου, διαστάσεων 2,25 Χ 2,25 μ., και η μία πλευρά του πρώτου αναβαθμού.

«Από όλους τους λίθους είχαν αφαιρεθεί τα μεταλλικά στοιχεία, ενώ από τα διάσπαρτα μέλη έγινε αμέσως αντιληπτό ότι ήταν δυνατόν να αποκατασταθεί το μεγαλύτερο μέρος του τροπαίου, το οποίο αποτελούνταν από βάθρο με ανάγλυφη διακόσμηση στους ορθοστάτες, ενεπίγραφη επίστεψη και τμήμα του ξοάνου», τονίζει.

«Η επιγραφή που αποκαλύφθηκε κατά τον καθαρισμό των μελών επιβεβαίωσε την ασφαλή ταύτιση του μνημείου με τρόπαιο που στήθηκε για να θυμίζει τη νίκη του Σύλλα. Το συνολικό ύψος του μνημείου -μαζί με το τρόπαιο- εκτιμήθηκε ότι ξεπερνούσε τα 6 μέτρα».

Το τρόπαιο της μάχης της Χαιρώνειας είχε εντοπιστεί το 1989 στον λόγο Θούριο. Ο Πλούταρχος αναφέρει και τα δύο και περιγράφει τη δύσκολη σύγκρουση στον Ορχομενό, κατά την οποία τόσοι ήταν οι νεκροί των αντιπάλων, ώστε «πλημμύρισαν αίμα τα έλη και πτώματα οι λίμνες».

«Απλό στην αρχιτεκτονική δομή του, χαμηλής καλλιτεχνικής ποιότητας, αδρό και συνοπτικά αποδοσμένο, το τρόπαιο του Ορχομενού αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο μνημείο που ανήγειρε Ρωμαίος στρατηγός, προκειμένου να διαδηλώσει τη νίκη του επί εχθρών», λέει η Ελενα Κουντούρη.

'Οπως φαίνεται, το μνημείο απέληγε σε τμήμα με σχήμα οβελίσκου και έφερε κυκλικές ασπίδες ηττημένων εχθρών, ξόανο επάνω στο οποίο αναρτάται πολεμική εξάρτυση κ.ά.

Ο Σύλλας δεν έκανε προσπάθεια να βελτιώσει την εικόνα του. Τηρώντας αυτή την αρχαία ελληνική παράδοση, επιθυμούσε «να διακηρύξει τη δύναμη και την πυγμή του, απευθυνόμενος τόσο στον στρατό του, στους ίδιους τους Βοιωτούς και τους ελληνόφωνους πληθυσμούς της Ανατολής όσο και στη Σύγκλητο, όντας σε δυσμένεια».

Η 'Ελενα Κουντούρη ετοιμάζει τώρα οριστική δημοσίευση. Είναι πολύ σημαντικό να βρεθεί τρόπος για την αναστήλωσή του κατά χώραν.

Πηγή: Αγγ. Κώττη, Έθνος