Το πρόσφατο μέλλον - Η κλασική αρχαιότητα ως βιοπολιτικό εργαλείο

Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Πλάντζου εντάσσεται στον χώρο της πολιτισμικής κριτικής και στόχος του είναι να διερευνήσει το...

Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Πλάντζου εντάσσεται στον χώρο της πολιτισμικής κριτικής και στόχος του είναι να διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους η κλασική αρχαιότητα επιβάλλεται ως βιοπολιτικό εργαλείο στη σημερινή Ελλάδα· δηλαδή ως μηχανισμός οργάνωσης ομάδων και συλλογικοτήτων γύρω από συγκεκριμένες πολιτικές ή ιδεολογικές ατζέντες, με πρόσχημα ένα καταστατικό αρχαιολατρικό ήθος. 

Το βιβλίο καλύπτει την τελευταία περίπου δεκαετία – από την τελετή έναρξης του 2004 έως την Αμφίπολη. Ενδιαμέσως αναλύονται άλλες στιγμές του πρόσφατου εθνικού βίου: τελετές και επιτελέσεις μικρότερης εμβέλειας, αλλά και οι αρχαιολατρικές χρήσεις του παρελθόντος στα επεισόδια της Κερατέας, στις πιο πρόσφατες οργανωμένες αντιδράσεις στη λεγόμενη «μνημονιακή» πολιτική, ή στην πολιτική και κοινωνική δράση του ομοφυλόφιλου κινήματος. Το ιστορικό υπόβαθρο αυτών των εξελίξεων καλύπτεται με αναδρομές στην πνευματική παραγωγή 100 και πλέον χρόνων – από τους ποιητές της γενιάς του ’30 έως τους σημερινούς επιγόνους τους, με ενδιάμεσους σταθμούς τον λαϊκό ελληνικό κινηματογράφο, τη μοντερνιστική αρχιτεκτονική και ζωγραφική, τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Σαββόπουλο, τη Γιουροβίζιον. 

Αν και δεν πρόκειται για ένα βιβλίο για την κρίση, Το πρόσφατο μέλλον επιχειρεί να σκιαγραφήσει την πολιτισμική ιστορία της κρίσης: τους λόγους περί βίας, κοινωνίας των πολιτών, και ευρωπαϊκού κεκτημένου, καθώς και τη διαπλοκή τους στον λόγο περί παρελθόντος ως μηχανισμού για τον καθορισμό (όσο και τον έλεγχο) του παρόντος. Τολμά επίσης την κριτική προσέγγιση σε ένα ακανθώδες ζήτημα της νεοελληνικής κουλτούρας: τον τρόπο που η κλασική κληρονομιά προσφέρεται για χρήση από τον ακροδεξιό χώρο (είτε πρόκειται για τη Χρυσή Αυγή είτε για ομάδες και συλλογικότητες που αφιερώνουν χρόνο και προσπάθεια στη διάδοση και εμπέδωση υπερσυντηρητικών, ξενοφοβικών, σεξιστικών και ακραία εθνικιστικών ιδεών, με πρόσχημα την καλλιέργεια της κλασικής κληρονομιάς).

Ο Δημήτρης Πλάντζος είναι κλασικός αρχαιολόγος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. 

Έχει δημοσιεύσει μονογραφίες, μελέτες και άρθρα για την ελληνική τέχνη, τη θεωρία και μεθοδολογία της κλασικής αρχαιολογίας, τις νεωτερικές προσλήψεις του κλασικού πολιτισμού και τις βιοπολιτικές χρήσεις της αρχαιότητας.

Από το 2009 συνδιευθύνει την πανεπιστημιακή ανασκαφή στο Άργος Ορεστικό Καστοριάς και από το 2013 διδάσκει κλασική αρχαιολογία στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Πολλά από τα δημοσιεύματά του είναι προσβάσιμα στο www.academia.edu.

Άλλα έργα του συγγραφέα:

• Παγκοσμιοποίηση και εθνική κουλτούρα (επιμ.). Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2009.
• Οι αρχαιολογίες του κλασικού. Αναθεωρώντας τον εμπειρικό κανόνα. Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2014.
• Ελληνική Τέχνη και Αρχαιολογία, 1200-30 π.Χ. Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα 2016.
• Greek Art and Archaeology, c. 1200-30 BC. Kapon Editions και Lockwood Press, Αθήνα και Ατλάντα 2016.

Πηγή: Εκδόσεις Νεφέλη