Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο είναι το επίκεντρο μουσειακών, εκπαιδευτικών, αλλά και κοινωνικών δράσεων. Μία από τις ευχάρισ...
 |
| Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο είναι το επίκεντρο μουσειακών, εκπαιδευτικών, αλλά και κοινωνικών δράσεων. |
Μία από τις ευχάριστες φετινές εκπλήξεις. Παρακολουθώντας στα τέλη Σεπτεμβρίου τις εργασίες του 12ου Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου στο Ηράκλειο, ένα πράγμα μου έκανε εντύπωση: Σε πολλές συνεδρίες για θέματα προϊστορικού, βυζαντινού ενδιαφέροντος ή ακόμα και εστιασμένες στα νεότερα χρόνια, πάντα υπήρχε στην αίθουσα ένας μεγάλος αριθμός μη συνέδρων, δηλαδή ντόπιων, με διάθεση συμμετοχής και ερωτήσεων.
Εκπαιδευτικοί, δικηγόροι, συνταξιούχοι, φιλομαθείς Κρητικοί κρατούσαν το πρόγραμμα στα χέρια και έβλεπαν ποιες ανακοινώσεις τους ενδιέφεραν περισσότερο για να ακούσουν τους ομιλητές. Ένας εξωτερικός παρατηρητής –όπως εγώ– θα το απέδιδε στον τοπικισμό που έχουν οι Κρήτες. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν αρκεί μόνον αυτό για να αγκαλιάσει μια κοινωνία έναν θεσμό επιστημονικό. Χρειάζεται κάτι παραπάνω. Και αυτό είναι συνεπής και μακρόχρονη δουλειά.
Η Εταιρεία Κρητικών Μελετών ήταν μια ιδέα που στριφογύριζε στο μυαλό τεσσάρων φίλων ήδη από το 1947, όταν η Κρήτη έβγαινε από μια βαρύτατη κατοχή, αλλά χωρίς έντονη συμμετοχή στον Εμφύλιο που δίχαζε τη χώρα. Τελικά, το 1951 ο Ανδρέας Καλοκαιρινός, ο Μενέλαος Παρλαμάς, ο Κώστας Λασιθιωτάκης και ο Νικόλαος Πλάτων ιδρύουν τον φορέα, έχοντας εξαρχής επιστημονικές συντεταγμένες για τη μελέτη της ιστορίας της Κρήτης μέσα από ένα ευρύτερο πρίσμα. Το 1953 ιδρύεται και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης σε νεοκλασικό οίκημα που παραχώρησαν τα Ιδρύματα Καλοκαιρινού.
Έτσι, προσετέθη και ένα σκέλος απτό, που να αφορά τα υλικά σπαράγματα της ιστορίας, από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια μέχρι τα νεότερα, με προίκα αντικείμενα που ήρθαν από κρατικές συλλογές αλλά και δωρεές. Το 1961 οργανώνεται πια το 1ο Κρητολογικό Συνέδριο που θα θέσει πολύ υψηλά τον πήχυ στις ανακοινώσεις, τα πρακτικά, τις συνεργασίες. Σήμερα όλη αυτή η προσπάθεια έχει αποδώσει καρπούς σαν τον σπόρο που φυτεύτηκε σωστά και μετά έγινε ρωμαλέο δένδρο.
Έπειτα από 65 χρόνια, οι ιδρυτές της ΕΚΙΜ θα αισθάνονταν δικαίωση; «Νομίζω ότι οι ιδρυτές δικαιώθηκαν όσο ήταν εν ζωή, υπό την έννοια ότι κατάφεραν τελικά να φέρουν σε επαφή επιστήμονες από διαφορετικά πεδία, οι οποίοι είχαν στην έρευνά τους ως κοινή συνισταμένη την Κρήτη και μάλιστα σε μια περίοδο που η Ελλάδα αναζητούσε τον βηματισμό της», λέει ο πρόεδρός της, Αλέξης Καλοκαιρινός, καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρόεδρος σήμερα της ΕΚΙΜ. «Όμως είναι σημαντικό ότι με τον καιρό πραγματοποιήθηκε το όραμά τους μέσα από ένα πλέγμα επιστημονικών, μουσειακών και κοινωνικών δραστηριοτήτων». Το μουσείο έχει μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις και δωρεάν εκπαιδευτικά προγράμματα για χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο. Διαθέτει μια σειρά από εκδόσεις επιστημονικού χαρακτήρα με μεγάλη ακτινοβολία και αναλαμβάνει συνεδριακές δράσεις με διεθνή εμβέλεια.
Αρκούν αυτά για να έχει κανείς με το μέρος του όχι μόνον τους σοφιστές αλλά και την τοπική κοινωνία; «Πολλά πράγματα εξηγούνται εάν σκεφτεί κανείς ότι ακόμα και κατά την οικονομική κρίση δεν έχουμε μειώσει τις δράσεις, τις εκδόσεις ή το προσωπικό μας, ενώ παράλληλα φροντίζουμε να είμαστε στο πλευρό των ευπαθών ομάδων, παρά τη δυσβάσταχτη φορολογία του Ιδρύματος που στηρίζει το Μουσείο», απαντά ο Αλέξης Καλοκαιρινός.
Τα Ιδρύματα Ανδρέου και Μαρίας Καλοκαιρινού, με μηδενική κρατική χρηματοδότηση, έχουν δημιουργήσει από το 2012 τον «Κοινωνικό Χώρο» που στεγάζει το κοινωνικό παντοπωλείο, τα γεύματα «Με την αγάπη μας» (400.000 έως σήμερα) και φιλοξενεί καθημερινά επιμορφωτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με στόχο την άρση του αποκλεισμού και την κοινωνικοποίηση των ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη: «Να βγούμε στο φως, όλοι και μαζί». Αλλά και το μουσείο είναι ένα φιλόξενο σπίτι για τους Ηρακλειώτες και όλους τους Κρητικούς, από καλοκαιρινά βράδια με τζαζ μέχρι το μέρος όπου θα έρθουν με την οικογένειά τους για να ανακαλύψουν μια πτυχή της ιστορίας της Κρήτης, όπως δεν τη γνώριζαν. Κάπως έτσι οι δεσμοί ενός μουσείου με την τοπική κοινότητα όχι μόνο δεν χάνονται, αλλά ενδυναμώνονται με τον χρόνο.
Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια