Μεσαιωνική κολυμβήθρα ανακαλύφθηκε στο Quedlinburg της Γερμανίας

Ο χώρος της κολυμβήθρας του 10ου αιώνα. [Credit: Andrea Hörentrup / Κρατικό Γραφείο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιολογίας Σα...

Ο χώρος της κολυμβήθρας του 10ου αιώνα.
[Credit: Andrea Hörentrup / Κρατικό Γραφείο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιολογίας Σαξονίας-Άνχαλτ]

Αρχαιολόγοι στο Quedlinburg της Γερμανίας ανακάλυψαν τα λείψανα μιας βαπτιστικής κολυμβήθρας του 10ου αιώνα, που πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε από μέλη της δυναστείας των Οθωνιδών.

Η κολυμβήθρα βρέθηκε σε κρύπτη της εκκλησίας του Αγίου Σερβάτιου στο Stiftsberg και θεωρείται ότι είναι το παλαιότερο τεκμήριο του είδους της βόρεια των Άλπεων. Στη δυτική περιοχή της κρύπτης της εκκλησίας, οι αρχαιολογικές έρευνες αποκάλυψαν ένα τετράφυλο σχήμα λαξευμένο στον ψαμμίτη, να βρίσκεται στον κεντρικό άξονα του δωματίου, το οποίο είχε βάθος περίπου 0.50 μ. και πλάτος 2 μ.

Το τετράφυλλο σχήμα της, με τις τέσσερις αψίδες, υποδηλώνει τη χρήση της για βαπτίσεις στο πλαίσιο της χριστιανικής πίστης. Παρά το γεγονός ότι η ίδια η κολυμβήθρα δεν σώζεται, η περίτεχνη επένδυση της κοιλότητας με γύψο υποδηλώνει ότι ήταν κατασκευασμένη από υλικό υψηλής ποιότητας. Οι τοίχοι του κοιλώματος, το οποίο δημιουργήθηκε τον 10ο αιώνα, πριν από την κατασκευή της κρύπτης, ήταν περίτεχνα επενδεδυμένοι με κομμάτια γύψου που είχαν παρθεί από τον προηγούμενο όροφο. Αυτή η επίστρωση, υποβάσταζε τη βαπτιστική κολυμβήθρα, η οποία δεν έχει διασωθεί, αλλά οι ειδικοί υποθέτουν ότι ήταν κατασκευασμένη από υψηλής ποιότητας υλικό. Αργότερα, κατά τον 10ο αιώνα, η βάση της ενισχύθηκε και αυξήθηκε σε ύψος, για άγνωστο ακόμη λόγο. Από άποψη τέχνης και ιστορίας της αρχιτεκτονικής, το γεγονός ότι, το πρόσφατο εύρημα αποτελεί την παλαιότερη ένδειξη βαφτιστικής, τετράφυλης κολυμβήθρας, είναι τεράστιας σημασίας.

Επιπλέον κρίσιμη είναι η θέση της, για την ανασκευή της αρχιτεκτονικής ιστορίας του Stiftsberg. Το δωμάτιο στο οποίο βρισκόταν αρχικά η κολυμβήθρα, πρέπει να ήταν το δωμάτιο των λαϊκών στρωμάτων μέσα στο ιερό κτίριο. Δεν υπάρχει ένδειξη ότι, την περίοδο αυτή υπήρχε στην περιοχή κάποιο ανάκτορο. Η κολυμβήθρα, ανήκε σε μία εκκλησία και χρονολογείται στις πρώτες δεκαετίες της μεσαιωνικής ιστορίας του Stiftsberg της Οθωνικής περιόδου, για την οποία μέχρι στιγμής, ελάχιστα είναι γνωστά.

Σε πρώτο πλάνο διακρίνεται η θέση της κολυμβήθρας του 10ου αιώνα.
[Credit: Andrea Hörentrup / Κρατικό Γραφείο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιολογίας Σαξονίας-Άνχαλτ]

Το Quedlinburg, που βρίσκεται στην κεντρική Γερμανία, έχει τεράστια ιστορική σημασία, ιδίως κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας της δυναστείας των Οθωνιδών στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η αποκαλυφθείσα κολυμβήθρα βάπτισης θεωρείται ότι έπαιζε καθοριστικό ρόλο στις θρησκευτικές τελετές αυτής της περιόδου.

Αν και, οι  τόποι και οι ημερομηνίες θανάτου των μελών των οικογενειών της άρχουσας τάξης, αναφέρονται συχνά σε σύγχρονες γραπτές πηγές, δεν έχουν διασωθεί πληροφορίες σχετικά με το μυστήριο της βάπτισης. Αυτό σημαίνει ότι, το σημερινό αρχαιολογικό εύρημα, αποτελεί εξαιρετικά σπάνιο δείγμα υλικού  και τεκμήριο της τέλεσης του χριστιανικού μυστηρίου της βάπτισης. Σύμφωνα με τον Ρωμαιό-γερμανικό κανόνα του 10ου αιώνα, σε αντίθεση με σήμερα, το βάπτισμα γινόταν μία φορά τον χρόνο, το Μεγάλο Σάββατο, ως συλλογική βάπτιση βρεφών ή νηπίων, με την εμβάπτιση τους στο νερό.

Οι υποψήφιοι για τη βάπτιση, βυθίζονταν στο νερό της λεκάνης με την  μορφή σταυρού, στην προκειμένη περίπτωση, με τα κεφάλια τους να κοιτούν, πρώτα προς την ανατολή, μετά προς τον βορρά και τέλος, προς τον νότο. Διατυπωνόταν επίσης, η δήλωση της βάπτισης  «σε βαπτίζω εις το όνομα του Πατρός, του Υιού, και του Αγίου Πνεύματος». Η τελετή γινόταν υπό το φως των κεριών και το άναμμα του θυμιάματος, καθώς και συνοδεία λειτουργικής μουσικής και λιτανείας. Λίγες ημέρες αργότερα, το Σάββατο πριν από τη Λευκή Κυριακή (τη δεύτερη Κυριακή του Πάσχα), απομακρυνόταν το βαπτιστικό ένδυμα από τους νεοφώτιστους και, το νερό του ενδύματος αποστραγγιζόταν στην κολυμβήθρα.

Θέα του Stiftsberg στο Quedlinburg.
[Credit: Juraj Lipták / Κρατικό Γραφείο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιολογίας Σαξονίας-Άνχαλτ]

Οι αρχαιολόγοι εικάζουν ότι εξέχοντα μέλη της κυρίαρχης δυναστείας, όπως ο Δούκας Ερρίκος Α΄ της Βαυαρίας, η Ματθίλδη (κόρη του αυτοκράτορα Όθωνα του Μεγάλου και της αυτοκράτειρας Αδελαΐδας) και η Αδελαΐδα Α΄ (κόρη του αυτοκράτορα Όθωνα Β΄ και της αυτοκράτειρας Θεοφάνους Σκλήραινας), μπορεί να έχουν βαπτιστεί σε αυτή τη θέση.

Ο Rainer Robra, υπουργός Πολιτισμού και επικεφαλής της κρατικής καγκελαρίας της Σαξονίας-Άνχαλτ, εξέφρασε την εκτίμησή του για την ανακάλυψη, δηλώνοντας: "Υπάρχουν πολλά που κάνουν την πόλη Quedlinburg, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μοναδική. Τώρα υπάρχει άλλο ένα μοναδικό χαρακτηριστικό με τον πρόσφατα αποκαλυφθέντα χώρο βαπτιστικής κολυμβήθρας του 10ου αιώνα".

Η εκκλησία του Αγίου Σερβάτιου, μαζί με το περιβάλλον κάστρο και την παλιά πόλη, έχει αναγνωριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1994. Οι προσπάθειες αρχαιολόγων, ιστορικών και συντηρητών έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αποκάλυψη και τεκμηρίωση αυτού του σημαντικού κομματιού της ιστορίας.

Πηγή: Enikos, Archaeology News