[Credit: Aranzadi] Η ανασκαφή ενός μεσαιωνικού μοναστηριού στο όρος Arriaundi, στη βόρεια Ισπανία, έφερε στο φως έναν αναθηματικό βωμό της ρ...
 |
| [Credit: Aranzadi] |
Η ανασκαφή ενός μεσαιωνικού μοναστηριού στο όρος Arriaundi, στη βόρεια Ισπανία, έφερε στο φως έναν αναθηματικό βωμό της ρωμαϊκής εποχής με αφιέρωση στη βασκική θεότητα Larrahe. Ο βωμός χρονολογείται στον 1ο αιώνα μ.Χ. και είναι ένας από τους τρεις βωμούς που βρέθηκαν στην Ισπανία με αφιέρωση στον Larrahe. Είναι ο μόνος από τους τρεις που έχει ανακτηθεί από αρχαιολογική ανασκαφή.
Σε απόσταση 8 χιλιομέτρων βορειοδυτικά της Παμπλόνα στην κοιλάδα του ποταμού Gulina, κοντά στη μικρή πόλη Larunbe, το όρος Arriaundi φτάνει σε υψόμετρο 3.100 μέτρων. Από την κορυφή μπορείτε να δείτε ολόκληρη τη λεκάνη της Παμπλόνα και αυτό το προνομιακό σημείο θέασης υπερασπίζεται εύκολα χάρη σε έναν προμαχώνα στη νότια πλευρά. Το Arriaundi καταλαμβανόταν από τη ρωμαϊκή εποχή μέχρι τον Μεσαίωνα και τη σύγχρονη εποχή σχεδόν συνεχώς. Υπήρχε ρωμαϊκή παρουσία στη λεκάνη της Παμπλόνα από τον πόλεμο των Σερτοριανών τον 1ο αιώνα π.Χ. Τον 1ο αιώνα μ.Χ., κατασκευάστηκαν οι κύριοι δρόμοι επικοινωνίας, με έναν σημαντικό δρόμο προς την Παμπλόνα από τη ρωμαϊκή εποχή και μετά, ενώ τον 11ο αιώνα χτίστηκε εκεί ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Στέφανο.
 |
| [Credit: Aranzadi] |
 |
| [Credit: Aranzadi] |
Εδώ και δέκα χρόνια, αρχαιολόγοι και εθελοντές ανασκάπτουν την κορυφή για να αποκαλύψουν τα ερείπια του μεσαιωνικού μοναστηριού, η θέση του οποίου χάθηκε με την πάροδο των αιώνων. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν την ορθογώνια κάτοψη του μοναστηριού με τρεις ημικυκλικές αψίδες στο ένα άκρο. Το 2022, ανακάλυψαν το άνοιγμα ενός μεσαιωνικού πηγαδιού στο δάπεδο ενός τειχισμένου δωματίου πίσω από τις δεξιές αψίδες. Μέσα στο πηγάδι, βρήκαν τον λίθινο βωμό. Η παρουσία ενός αναθηματικού βωμού αποτελεί απόδειξη ότι λατρεία λατρείας γινόταν στο Arriaundi τον 1ο αιώνα. Ο βωμός θα ήταν αρχικά όρθιος. Ρίχτηκε ή τοποθετήθηκε στο πηγάδι με την επιγραφή στραμμένη προς τα κάτω.
Η επιγραφή στον βωμό έχει ως εξής:
V[i]
TEL.LA
M(erito?) LA R
A HE VO(tum)
L(ibens) S(olvit)
Πρόλειται για μια τυπική επιγραφή για αναθηματικούς βωμούς που μεταφράζεται σε: «Η Valeria Vitella εκπληρώνει τον όρκο της στον Larrahe ελεύθερα και επάξια».
Αν και αρχαιολογικά ευρήματα από τη ρωμαϊκή περίοδο, όπως κεραμικά θραύσματα, καρφιά σανδαλιών και νομίσματα, έχουν τεκμηριωθεί μεμονωμένα στη θέση Arriaundi, η ανακάλυψη του βωμού παρέχει σημαντική πρόοδο σχετικά με τις πεποιθήσεις των Βάσκων, την περιοχή λατρείας της θεότητας Larrahe και τον συγκρητισμό μεταξύ του ρωμαϊκού και του βασκικού κόσμου.
 |
| [Credit: Aranzadi] |
 |
| [Credit: Aranzadi] |
Το όνομα αυτού του αυτόχθονου θεού ή θεάς μαρτυρείται μόνο σε τρεις άλλους βωμούς από την περιοχή των Βάσκων, που βρίσκονται στη λεκάνη της Arga και στον παραπόταμό της, τον ποταμό Salado: Muruzabal de Andión (Mendigorria, αρχαίο Andelo), Irujo και Riezu. Αυτό του Larunbe είναι εξαιρετικό, καθώς είναι το εύρημα που εμφανίστηκε βορειότερα και σε μεγαλύτερο υψόμετρο και το μόνο που ανακτήθηκε στο πλαίσιο αρχαιολογικής παρέμβασης. Αυτό διευρύνει το πεδίο επιρροής που ήταν μέχρι σήμερα γνωστό για αυτή τη θεότητα.
Πρόκειται λοιπόν για μια προφανώς βασκική θεότητα, αφού έχει ένα τελικό μέρος, γραμμένο -he, το οποίο μπορούμε πιθανώς να ερμηνεύσουμε ως μορφή της βασκικής δοτικής, δηλαδή σηματοδοτεί σε ποιον είναι αφιερωμένο: στη θεότητα Larra. Το βασκικό όνομα, με τη σύνδεσή του με τα σημερινά βασκικά, μας οδηγεί να το ερμηνεύσουμε ως μια θεότητα που σχετίζεται με το χωράφι ή τη γεωργική περιοχή.
 |
| [Credit: Aranzadi] |
Ο βωμός Larunbe επεκτείνει το εδαφικό εύρος των γραπτών μαρτυριών για τις θεότητες και τη βασκική γλώσσα βορειότερα. Ο τόπος εύρεσης του βωμού βρίσκεται στα όρια αυτού που θα μπορούσε να είναι το έδαφος της βασκικής κληρονομιάς και των γειτόνων του (πιθανότατα του Vardulo). Η μαρτυρία του βωμού οριοθετεί λίγο περισσότερο αυτό το εύρος και μας υποδεικνύει αυτή την περιοχή λατρείας της βασκικής θεότητας στα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για μια ακόμη μαρτυρία που βοηθά να εμβαθύνουμε στην προέλευση και την εξέλιξη των βασκονικών γλωσσών και των βασκικών.
Πηγή: The History Blog
Δεν υπάρχουν σχόλια