Οι Αγγλοσάξονες πολεμιστές του 6ου αιώνα μπορεί να πολέμησαν ως μισθοφόροι των Βυζαντινών στη βόρεια Συρία

Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες παρείχαν αδιάσειστα στοιχεία ότι αγγλοσάξονες πολεμιστές από τη Βρετανία του 6ου αιώνα συμμετείχαν σε βυζαντ...

Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες παρείχαν αδιάσειστα στοιχεία ότι αγγλοσάξονες πολεμιστές από τη Βρετανία του 6ου αιώνα συμμετείχαν σε βυζαντινές στρατιωτικές εκστρατείες στην ανατολική Μεσόγειο και τη βόρεια Συρία. 

Τα ευρήματα, τα οποία υποστηρίζονται από ευρήματα από εξέχοντες αγγλοσαξονικούς τόπους ταφής, υποδηλώνουν μια προηγουμένως μη αναγνωρισμένη διεθνή διάσταση της ιστορίας τους.

Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία προέρχεται από τη διάσημη τοποθεσία Sutton Hoo στο Suffolk, όπου αποκαλύφθηκε μια ταφή πλοίου μήκους 27 μέτρων, ένα από τα πιο εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα του Ηνωμένου Βασιλείου. Η περιοχή αυτή απέδωσε έναν θησαυρό αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένων βυζαντινών ασημικών και αντικειμένων που δεν θα μπορούσαν να έχουν φτάσει στη Βρετανία αποκλειστικά μέσω συμβατικών εμπορικών οδών. Μεταξύ αυτών των ανακαλύψεων ήταν αντικείμενα όπως προσωπικές σφραγίδες Σασσανιδών και ασημένιες δραχμές, τα οποία, σύμφωνα με τον Δρ St John Simpson, ανώτερο επιμελητή του Βρετανικού Μουσείου, αμφισβητούν την απλοϊκή άποψη ότι όλα τα μη τοπικά αγαθά που βρέθηκαν στη Βρετανία προήλθαν μέσω του εμπορίου.

Ένας πίνακας από την εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου στο Arezzo, του Piero della Francesca. Απεικονίζει τη Μάχη της Νινευή (627 μ.Χ.) μεταξύ του βυζαντινού στρατού του Ηράκλειου και των Σασσανίδων Περσών, με επικεφαλής τον βασιλιά Khosrau II. [Credit: The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei]

Ο Δρ Simpson, μαζί με την Helen Gittos, ιστορικό με εξειδίκευση στον Μεσαίωνα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ανέλυσε σχολαστικά τα εξωτικά αντικείμενα που ανασκάφηκαν στο Sutton Hoo, στο Taplow και στο Prittlewell. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα αντικείμενα αυτά προέρχονται πιθανότατα από την ανατολική Μεσόγειο και τη βόρεια Συρία. Η παρουσία αυτών των αντικειμένων υποδηλώνει ότι οι Αγγλοσάξονες πολεμιστές είχαν συμμετάσχει σε βυζαντινές στρατιωτικές εκστρατείες εναντίον της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών, μιας ισχυρής ιρανικής δυναστείας που ήλεγχε τεράστια εδάφη.

Σε συνέντευξή του στον Guardian, ο Simpson σημείωσε: «Οι ανατολικού τύπου πόρπες των χιτώνων των πολεμιστών στο Prittlewell και στο Taplow, σε συνδυασμό με το σχέδιο των πόρπων των ώμων από το Sutton Hoo, ενισχύουν την ιδέα ότι αυτά τα άτομα που επέστρεψαν από τη Συρία ευθυγραμμίστηκαν ακόμη περισσότερο με την ύστερη αρχαία μόδα της βυζαντινο-σασανιδικής ελίτ της πολεμικής κοινωνίας».

Στο Taplow στο Buckinghamshire, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα λείψανα ενός άνδρα που φορούσε ένα ιππικό χιτώνιο ευρασιατικού τύπου, μια χαρακτηριστική και ασυνήθιστη μορφή ενδυμασίας. Εν τω μεταξύ, ο ταφικός θάλαμος του Prittlewell στο Essex απέδωσε μια χάλκινη φιάλη που κοσμείται με ένα μοναδικό μαργαριταρένιο κόσμημα που απεικονίζει τον Άγιο Σέργιο σε στρογγυλό σχήμα σασανιδικού τύπου. Αυτή η εικονογραφία τοποθετεί σταθερά τη φιάλη σε μια σχεδιαστική γλώσσα των Σασσανιδών, γεγονός που υποδηλώνει ότι κατασκευάστηκε σε αντίστοιχο εργαστήριο.

Αγγλοσαξονική πόρπη ώμου από ταφή πλοίου στο Sutton Hoo, 625-630 μ.Χ. [Credit: Gary Todd, CC0 1.0 Public Domain]

Αγγλοσαξονικό διακοσμητικό άκρο ζώνης ξίφους από ταφή στο Sutton Hoo, 625-630 μ.Χ. [Credit: Gary Todd, CC0 1.0 Public Domain]

«Τα ευρήματα αυτά τοποθετούν τους Αγγλοσάξονες πρίγκιπες και τους ακόλουθους τους στο επίκεντρο ενός από τους τελευταίους μεγάλους πολέμους της ύστερης αρχαιότητας», εξήγησε ο Simpson. «Τους βγάζει από τη νησιωτική Αγγλία στις πεδιάδες της Συρίας και του Ιράκ σε έναν κόσμο συγκρούσεων και ανταγωνισμού μεταξύ των Βυζαντινών και των Σασανιδών και έδωσε σε αυτούς τους Αγγλοσάξονες κυριολεκτικά μια γεύση για κάτι πολύ πιο παγκόσμιο από ό,τι πιθανώς μπορούσαν να φανταστούν».

Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα ήταν η παρουσία σβώλων πίσσας στο Sutton Hoo, που προηγουμένως είχε θεωρηθεί ότι σχετίζονταν με το καλαφάτισμα του πλοίου. Ωστόσο, η επιστημονική ανάλυση έδειξε ότι αυτά τα κομμάτια πίσσας προέρχονταν από μια συγκεκριμένη πηγή στη βορειοανατολική Συρία. Οι Σασανίδες χρησιμοποιούσαν την πίσσα για την επένδυση των αγγείων και για τις θεωρούμενες φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ο Simpson πρότεινε σχετικά: «Νομίζω ότι πρόκειται για άλλο ένα αντικείμενο που έφεραν πίσω με αντιληπτή ή πραγματική θεραπευτική δύναμη οι προληπτικοί πολεμιστές που πιθανόν ακόμη και να ασπάστηκαν τον χριστιανισμό στις ουσιαστικά βυζαντινές σταυροφορίες κατά των Σασανίδων».

Καλλιτεχνική αναπαράσταση του πριγκιπικού ταφικού θαλάμου του Prittlewell. [Credit: MOLA]

Αντικείμενα που βρέθηκαν στις αγγλοσαξονικές ταφές. [Credit: MOLA]

Τα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι Simpson και Gittos παραπέμπουν σε αγγλοσάξονες πολεμιστές που υπηρετούσαν υπό τους βυζαντινούς αυτοκράτορες Τιβέριο Β' και Μαυρίκιο, ο οποίος κατέγραψε στο στρατιωτικό του εγχειρίδιο ότι οι «Βρετανοί» ήταν επιδέξιοι μαχητές σε δασώδεις περιοχές. Η συμμετοχή αυτή πιθανότατα οφειλόταν σε έναν συνδυασμό περιπέτειας και της προοπτικής της αμοιβής, καθώς οι Βυζαντινοί ήταν γνωστό ότι στρατολογούσαν μισθοφόρους από όλη τη Δυτική Ευρώπη για να ενισχύσουν τους κινητούς στρατούς τους.

Η Helen Gittos δήλωσε: «Αυτό ανοίγει μια εκπληκτικά νέα οπτική στην πρώιμη μεσαιωνική βρετανική ιστορία». Οι ανακαλύψεις υποδηλώνουν ότι η αγγλοσαξονική ελίτ όχι μόνο γνώριζε αλλά και συμμετείχε ενεργά στις ευρύτερες γεωπολιτικές και στρατιωτικές συγκρούσεις της εποχής τους, πολύ πέρα από τις ακτές της Βρετανίας.

Πηγή: Archaeology News, ArkeoNews