Στο φως αποκαλυπτικά αρχεία από την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β

Ένας συνταξιούχος καθηγητής Κλασικών Σπουδών από το Τέξας δώρισε μια συλλογή εργασιών στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι που περιγράφει λεπτομερ...

Ένας συνταξιούχος καθηγητής Κλασικών Σπουδών από το Τέξας δώρισε μια συλλογή εργασιών στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι που περιγράφει λεπτομερώς την αποκρυπτογράφηση μιας αρχαίας ελληνικής γλώσσας που μπέρδεψε γενιές μελετητών.

Ο ομότιμος καθηγητής Thomas Palaima του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ώστιν δώρισε κουτιά με έγγραφα, αλληλογραφία, αρχεία και φωτογραφίες που καταγράφουν τη συντονισμένη προσπάθεια μετάφρασης της Γραμμικής Β που χρησιμοποιείται στη μυκηναϊκή γλώσσα.

«Χαίρομαι που αυτά τα ανεκτίμητα υλικά βρήκαν ένα σπίτι στο UC Classics», δήλωσε ο Sean Gurd, πρόεδρος του Τμήματος Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν. «Το αρχείο Classics του UC μπορεί στην πραγματικότητα να είναι η καλύτερη ερευνητική βιβλιοθήκη ειδικά για κλασικά στον κόσμο, και έχω εργαστεί στα περισσότερα από αυτά».

Η Γραμμική Β χρονολογείται από το 1400 π.Χ. και προηγείται της ελληνικής κατά αρκετούς αιώνες. Οι μελετητές επί δεκαετίες εμπόδιζαν την κατανόηση και τη μετάφραση των συμβόλων του.

«Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β έχει ονομαστεί το Έβερεστ της ελληνικής αρχαιολογίας. Ήταν ένα αίνιγμα που αιχμαλώτισε τη φαντασία πολλών μελετητών», δήλωσε ο Jeff Kramer, ερευνητικός συνεργάτης και αρχειοθέτης στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του UC.

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν τις πρώτες επιγραφές για τη Γραμμική Β στην Κρήτη το 1900. Ο διάσημος καθηγητής κλασικών του UC Carl Blegen προστέθηκε σε αυτό το θεμέλιο όταν ανακάλυψε περισσότερες από 600 πινακίδες με τη Γραμμική Β κατά την ανασκαφή στην Πύλο, στην Ελλάδα, το 1939.

Ο Blegen είναι περισσότερο γνωστός για τις ανασκαφές του στην αρχαία πόλη της Τροίας και το έργο του στην Ελλάδα ανακαλύπτοντας το Παλάτι του Νέστορα, το κέντρο του μυκηναϊκού πολιτισμού στην Εποχή του Χαλκού. Αλλά η ανακάλυψή του για τις ταμπλέτες αποδείχθηκε ανεκτίμητη για την κατανόηση της Γραμμικής Β.

«Όταν ο Blegen βρήκε τόσες πολλές πλάκες ήταν πραγματικά σε θέση να αποκρυπτογραφήσουν τη γλώσσα», είπε ο Kramer.

Η διεθνής μεταφραστική προσπάθεια ξεκίνησε σοβαρά με την καθηγήτρια του Brooklyn College Alice Kober, η οποία για χρόνια συνεργάστηκε με τον απόφοιτο UC Classics Emmett Bennett Jr., μαθητή του Blegen’s, σε μια προσπάθεια να κατανοήσει τη γλώσσα.

Η μελετήτρια Alice Kober του Brooklyn College κατέγραψε τα μεμονωμένα σύμβολα που βρέθηκαν στη Γραμμική Β και προσδιόρισε τόσο τη συχνότητά τους στις πινακίδες όσο και την παράθεσή τους σε άλλα σύμβολα. Αποθήκευσε τις σημειώσεις - περισσότερες από 180.000 από αυτές - σε παλιές κούτες τσιγάρων. [Credit: Andrew Higley]

Ο Bennett εργάστηκε ως κρυπτογράφος για τους Συμμάχους, επιφορτισμένος με τη μετάφραση κωδικοποιημένων μηνυμάτων από την Ιαπωνία.

Η αποκωδικοποίηση μιας γλώσσας 3.500 ετών χρησιμοποιώντας μόνο γραπτά σύμβολα ήταν μια πρόκληση που άξιζε κάθε γλωσσολόγο ή ακαδημαϊκό.

Υπάρχει μια παλαιότερη εκδοχή αυτής της ελληνικής γραφής που ονομάζεται Γραμμική Α, η οποία εξακολουθεί να μην έχει αποκρυπτογραφηθεί, κυρίως λόγω του πόσο λίγα παραδείγματα αυτού του κειμένου παραμένουν.

Η Kober μέσα από την επίπονη ανάλυσή της, ανακάλυψε ότι οι καταλήξεις των γραμμών της Γραμμικής Β ήταν σταθερά διαφορετικές, υποδηλώνοντας μια αλλαγή στη μορφή μιας λέξης όπως κάνουν πολλές γλώσσες σήμερα με πληθυντικούς ή φωνήεντα που αντικατοπτρίζουν το φύλο. Ο Kramer είπε ότι αυτά ονομάζονται κλίση.

Εν τω μεταξύ, η Kober και ο Bennett αλληλογραφούσαν επίσης με έναν Άγγλο αρχιτέκτονα που είχε και ταλέντο στις γλώσσες και είχε εμμονή με το σπάσιμο της Γραμμικής Β. Όπως η Kober, ο αρχιτέκτονας Michael Ventris μιλούσε πολλές γλώσσες και στον ελεύθερο χρόνο του έφτιαχνε ένα πλέγμα που συνέδεε τα σύμβολα με σύμφωνα και φωνήεντα.

Δυστυχώς, το έργο της Kober σταμάτησε μετά από τον πρόωρο θάνατό της από ασθένεια το 1950. Αλλά τόσο η Palaima όσο και ο Kramer είναι πεπεισμένοι ότι ήταν κοντά στο να κάνει μια κρίσιμη ανακάλυψη στη Γραμμική Β.

Αντίθετα, ήταν ο Ventris και ο ερευνητικός του συνεργάτης John Chadwick που ανακάλυψαν το 1952 ότι η Γραμμική Β είναι μια μορφή της ελληνικής και παρείχαν την πρώτη δημοσιευμένη μετάφραση.

Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν Thomas Palaima δώρισε στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι μια συλλογή επιστολών, ημερολογίων, εγγράφων και φωτογραφιών που καταγράφουν τη μετάφραση της Γραμμικής Β. Στη φωτογραφία απεικονίζονται ο αρχειοφύλακας του Τέξας Garrett Bruner, αριστερά, ο Jeff Kramer, νεώτερος ερευνητικός συνεργάτης του UC Classics, ο Δημήτρης Νακάσης, απόφοιτος διδακτορικού στο Τέξας, ο οποίος σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και ο Palaima.
[Credit: Andrew Higley]

Με βάση τις μεθόδους της Kober και τα νέα δισκία που ανασκάφηκαν στην Πύλο, κατάφερε να απομονώσει κάποια αρχαία τοπωνύμια. Από αυτές τις γεωγραφικές αναφορές, ο Ventris «ξετύλιξε τη Γραμμική Β, με κάθε λέξη να αποκαλύπτεται όλο και πιο ξεκάθαρα» και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γλώσσα της Γραμμικής Β δεν ήταν τα Μινωικά, αλλά τα Ελληνικά. Ουσιαστικά, είναι η «παλαιότερη διατηρημένη γραφή της ελληνικής γλώσσας που γνωρίζουμε και πιθανώς επινοήθηκε στην Κνωσό γύρω στο 1450 π.Χ. όταν οι Μυκηναίοι κατέλαβαν την πόλη και εξαπλώθηκαν από εκεί στην ηπειρωτική Ελλάδα».

«Ο Kober και ο Bennett έχτισαν τη σκάλα που ανέβηκε ο Ventris», είπε ο Kramer του UC. «Δεν έφτιαξε κανένα από τα ανυψωτικά ή σκαλοπάτια, αλλά έκανε τα τελευταία βήματα που μπορεί να είχε κάνει η Kober αν ζούσε».

Ο Ventris πέθανε επίσης πρόωρα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1956. Ήταν μόλις 34 ετών.

Συνολικά έχουν βρεθεί περί τα 5.000 κείμενα σε Γραμμική Β (κυρίως πινακίδες και δευτερευόντως αγγεία). Από αυτά γύρω στα 3.000 προέρχονται από την Κνωσό, γύρω στα 1.400 από την Πύλο, γύρω στα 300 από τη Θήβα, 90 από τις Μυκήνες ενώ μικρότερος αριθμός προέρχεται από τα Χανιά, τα Μάλια, την Τίρυνθα, την Ελευσίνα, τον Ορχομενό και αλλού.

Πηγή: Στ. Νικήτας, The Huffington Post, Phys