Αρχαιολόγοι ταυτοποίησαν την τοποθεσία της μάχης του al-Qadisiyyah στο Ιράκ

Αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Durham στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Πανεπιστήμιο της Al-Qadisiyah στο Ιράκ εντόπισαν με επιτυχία την τοπο...

Αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Durham στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Πανεπιστήμιο της Al-Qadisiyah στο Ιράκ εντόπισαν με επιτυχία την τοποθεσία της κρίσιμης μάχης του 7ου αιώνα στο Al-Qadisiyyah. 

Διασταυρώνοντας αποχαρακτηρισμένες δορυφορικές εικόνες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου με ιστορικά κείμενα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι εντόπισαν το πεδίο της μάχης περίπου 30 χιλιόμετρα νότια της Κούφα, στο κυβερνείο Νατζάφ του Ιράκ. Η μάχη αυτή, που χρονολογείται στο 636 ή 637 μ.Χ., έπαιξε κεντρικό ρόλο στην πρώιμη ισλαμική επέκταση, οδηγώντας σε μια αποφασιστική νίκη των Αράβων μουσουλμάνων επί της αυτοκρατορίας των Σασανίδων και ανοίγοντας το δρόμο για την εξάπλωση του Ισλάμ στην Περσία και πέρα από αυτήν.

Πιθανή τοποθεσία της μάχης του al-Qadisiyyah.
[Credit: W.M Deadman / Bing imagery © 2024 Microsoft]

Η ανακάλυψη προέκυψε από μια φιλόδοξη αρχαιολογική έρευνα με επικεφαλής τον Δρ William Deadman, εμπειρογνώμονα στην αρχαιολογική τηλεπισκόπηση στο Πανεπιστήμιο του Durham. Αρχικά, η ομάδα του Deadman είχε ως στόχο να χαρτογραφήσει το Darb Zubaydah, μια ιστορική διαδρομή προσκυνήματος που εκτείνεται από την Κούφα στη Μέκκα, χρησιμοποιώντας τόσο δορυφορικές εικόνες κατασκοπείας των ΗΠΑ της δεκαετίας του 1970 όσο και σύγχρονες φωτογραφίες. Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης, ο Deadman παρατήρησε δομικά χαρακτηριστικά στις δορυφορικές εικόνες που έμοιαζαν να ταιριάζουν με περιγραφές σε αρχαία κείμενα για το πεδίο μάχης al-Qadisiyyah. «Σκέφτηκα ότι αυτή ήταν μια καλή ευκαιρία να προσπαθήσω να το βρω», δήλωσε στο CNN.

Τα ευρήματα της ομάδας επικεντρώθηκαν σε ένα μοναδικό χαρακτηριστικό διπλού τείχους μήκους 9,5 χιλιομέτρων περίπου, το οποίο πιστεύουν ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια της μάχης. Η δομή αυτή συνέδεε ένα στρατιωτικό φυλάκιο της ερήμου με έναν οικισμό στην άκρη της νότιας πεδιάδας της Μεσοποταμίας, ανταποκρινόμενη σε μεγάλο βαθμό στις ιστορικές περιγραφές του τόπου της μάχης. Ο Δρ Deadman περιέγραψε την αντίδρασή του στην ανακάλυψη ως «κατάπληκτη», προσθέτοντας ότι ήταν «εξαιρετικά σίγουρος» ότι η τοποθεσία ταυτίζεται με τις ιστορικές καταγραφές.

Εικόνες του 1973 KH9 των κύριων χαρακτηριστικών που ανακαλύφθηκαν.
 [Credit: W.M Deadman / Γεωλογική Υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής]

Οι επιτόπιες έρευνες που διεξήχθησαν από αρχαιολόγους του Πανεπιστημίου Al-Qadisiyah παρείχαν πρόσθετη επιβεβαίωση, αποκαλύπτοντας θραύσματα αγγείων και άλλα αντικείμενα που συνάδουν με την εποχή της μάχης. Αυτά τα αντικείμενα, μαζί με χαρακτηριστικά όπως μια βαθιά τάφρος, οχυρά και απομεινάρια μιας αρχαίας διάβασης ποταμού που κάποτε διέσχιζαν τα περσικά στρατεύματα που επέβαιναν σε ελέφαντες, προσφέρουν μια απτή σύνδεση με τις ιστορικές αναφορές.

Η μάχη της al-Qadisiyyah σηματοδότησε ένα κρίσιμο σημείο καμπής στην ισλαμική ιστορία, οδηγώντας τελικά στην πτώση της Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών. «Η αποφασιστική μάχη προανήγγειλε το τέλος της Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών στην επικράτηση και την επέκταση της μουσουλμανικής επικράτειας στη Μεσοποταμία, την Περσία και πέρα από αυτήν», σχολίασε στο CNN ο Mustafa Baig, λέκτορας Ισλαμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Exeter.

Χαρακτηριστικά που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας (εικόνες Sentinel-2, ευγενική προσφορά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος). [Credit: W.M Deadman et al., Antiquity (2024)]

Η χρήση από την ερευνητική ομάδα δορυφορικών εικόνων της εποχής του Ψυχρού Πολέμου αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο της τηλεπισκόπησης στην αρχαιολογία. Ο Deadman σημείωσε: «Το εκπληκτικό με αυτές τις κατασκοπευτικές εικόνες είναι ότι μας επιτρέπει να γυρίσουμε το ρολόι 50 χρόνια πίσω», καθιστώντας τα προηγουμένως καλυμμένα χαρακτηριστικά προσβάσιμα στους σύγχρονους αρχαιολόγους.

Τα ευρήματα ενισχύουν επίσης την κατανόηση της διαδρομής προσκυνήματος Darb Zubaydah. Η ομάδα εντόπισε με επιτυχία δύο σημαντικά σημεία κατά μήκος της διαδρομής, το al-Qadisiyyah και το al-'Udhayb, που χρησιμοποιούνταν τόσο από στρατούς όσο και από προσκυνητές. Αυτά τα σημεία στάσης όχι μόνο βοηθούσαν τις μουσουλμανικές δυνάμεις, αλλά αργότερα παρείχαν και υλικοτεχνική υποστήριξη στους προσκυνητές που ταξίδευαν από το Ιράκ στη Μέκκα.

Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Antiquity.

Deadman WM, Jotheri J, Hopper K, Almayali R, al-Luhaibi AA, Crane A. (2024). Locating al-Qadisiyyah: mapping Iraq’s most famous early Islamic conquest site. Antiquity:1-8. doi:10.15184/aqy.2024.185

Πηγή: Archaeology News