Οι αρχαιολόγοι βρήκαν τα πρώτα στοιχεία οικογενειακής ταρίχευσης στην Ευρώπη

Το κρανίο της ατομικά θαμμένης γυναίκας, το οποίο πριονίστηκε σε κομμάτια για να αφαιρεθεί ο εγκέφαλος. [Credit: M. Bessou/CNRS UMR] Νέες αν...

Το κρανίο της ατομικά θαμμένης γυναίκας, το οποίο πριονίστηκε σε κομμάτια για να αφαιρεθεί ο εγκέφαλος. [Credit: M. Bessou/CNRS UMR]

Νέες ανακαλύψεις στο Château des Milandes στο Castelnaud-la-Chapelle, στο Dordogne της Γαλλίας, αποκάλυψαν πρακτικές ταρίχευσης στην πρώιμη σύγχρονη Ευρώπη, που ιστορικά συνδέονται με πολιτισμούς όπως η αρχαία Αίγυπτος ή η Νότια Αμερική. Η Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών (ÖAW) επιβεβαίωσε την ταρίχευση επτά ενηλίκων, πέντε παιδιών και μιας ηλικιωμένης γυναίκας, όλοι μέλη της αριστοκρατικής οικογένειας Caumont, που έζησαν κατά τον 16ο και 17ο αιώνα.

Η οικογένεια Caumont, εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής τους, ασκούσε την ταρίχευση ως μια βαθιά ριζωμένη παράδοση για να τονίσει την υψηλή κοινωνική τους θέση. Η τεχνική αυτή φαίνεται ότι είχε κυρίως τελετουργικό σκοπό, επιτρέποντας την επίδειξη των σωμάτων κατά τη διάρκεια περίτεχνων τελετουργιών κηδείας και όχι τη μακροπρόθεσμη διατήρησή τους. Η Caroline Partiot, ερευνήτρια στο Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο ÖAW, εξήγησε σχετικά: «Η εφαρμογή της ταρίχευσης σε μέλη της οικογένειας, ανεξάρτητα από την ηλικία κατά τον θάνατο και το φύλο, αντανακλά επίσης την απόκτηση κύρους μέσω της γέννησης».

Τα ευρήματα περιλάμβαναν λεπτομερείς εξετάσεις των ταριχευμένων λειψάνων. Οι ερευνητές ανακατασκεύασαν έναν σχεδόν πλήρη σκελετό από διάσπαρτα θραύσματα και εντόπισαν ακριβή σημάδια κοπής στα οστά, γεγονός που υποδεικνύει μια εξαιρετικά τυποποιημένη διαδικασία. Ο Partiot σημείωσε: «Οι εξετάσεις μας ενός πλήρους ατόμου και σχεδόν 2.000 θραυσμάτων δείχνουν προσεκτική και εξαιρετικά τυποποιημένη τεχνική επεξεργασία των νεκρών, παρόμοια τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Αυτό αντικατοπτρίζει τη γνώση που είχε μεταδοθεί επί δύο αιώνες».

Ατομική ταφή ML2021 In situ.
 [Credit: H. Gaillard / C. Partiot et al., Sci Rep (2024), CC BY-NC-ND 4.0]

Η διαδικασία περιλάμβανε την πλήρη απογύμνωση του δέρματος από το σώμα συμπεριλαμβανομένων των άκρων, των άκρων των δακτύλων και των ποδιών. Τα εσωτερικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, αφαιρούνταν και οι κοιλότητες γέμιζαν με βαλσαμικές και αρωματικές ουσίες για να καθυστερήσει η αποσύνθεση. Οι μέθοδοι αυτές ευθυγραμμίζονται με εκείνες που περιγράφονται από τον Pierre Dionis, κορυφαίο Γάλλο χειρουργό των αρχών του 18ου αιώνα, ο οποίος κατέγραψε τέτοιες τεχνικές κατά τη διάρκεια μιας αυτοψίας στη Μασσαλία το 1708. 

Η πρακτική της ταρίχευσης πολλών μελών της ίδιας οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, είναι ασυνήθιστη στα αρχαιολογικά αρχεία της Ευρώπης. Προηγουμένως, μόνο η οικογένεια των Μεδίκων στην Ιταλία του 15ου αιώνα είχε επιδείξει παρόμοιες παραδόσεις. Η κρύπτη της οικογένειας Caumont αποτελεί την πρώτη βιοαρχαιολογική απόδειξη ταρίχευσης που εφαρμόζεται εξίσου σε ενήλικες και βρέφη.

Η κρύπτη του Château des Milandes, που αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2017, φιλοξενούσε διάσπαρτα σκελετικά λείψανα της οικογένειας, ενώ μια μεταγενέστερη ανασκαφή του 2021 αποκάλυψε τον τάφο μιας ηλικιωμένης γυναίκας που είχε ταφεί ξεχωριστά. Οι ανακαλύψεις αυτές αναδεικνύουν τη μακροβιότητα της παράδοσης ταρίχευσης στο γένος των Caumont, η οποία διατηρείται για τουλάχιστον δύο αιώνες. Ο Partiot τόνισε: «Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή η παράδοση διήρκεσε τουλάχιστον δύο αιώνες».

Επιλογή σημαδιών ταρίχευσης σε μετακρανιακά οστά ενηλίκων και ανώριμων ατόμων. [Credit: C. Partiot et al., Sci Rep (2024), CC BY-NC-ND 4.0]

Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature υπογραμμίζει τον τελετουργικό ρόλο της ταρίχευσης στην πρώιμη σύγχρονη Γαλλία. Σε αντίθεση με τους μακροπρόθεσμους στόχους διατήρησης της αιγυπτιακής μουμιοποίησης, η ευρωπαϊκή ταρίχευση αποσκοπούσε στην προσωρινή διαχείριση της αποσύνθεσης, διευκολύνοντας τη μεταφορά και τη δημόσια έκθεση του νεκρού.

Το ίδιο το Château des Milandes, που κατασκευάστηκε από τον François de Caumont στα τέλη του 15ου αιώνα, απέκτησε αργότερα φήμη ως κατοικία της Josephine Baker από το 1947 έως το 1968. Σήμερα, συνεχίζει να γοητεύει με το ιστορικό του παρελθόν και τη μοναδική συμβολή του στην κατανόηση της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Partiot C, Bessou M, Kacki S, Penet M, Sachau-Carcel G, Castex D. (2024). First bioarchaeological evidence of the familial practice of embalming of infant and adult relatives in Early Modern France. Sci Rep.14;14(1):27075. doi: 10.1038/s41598-024-78258-w

Πηγή: Archaeology News