Ενα τοπόσημο του Μεσοπολέμου προς κατεδάφιση

Η διπλοκατοικία των μέσων του ’30 στην οδό Σκιάθου 87 και Δροσοπούλου, που αποτελεί αξιόλογο δείγμα προπολεμικού μοντερνισμού. [Credit: MONU...

Η διπλοκατοικία των μέσων του ’30 στην οδό Σκιάθου 87 και Δροσοπούλου, που αποτελεί αξιόλογο δείγμα προπολεμικού μοντερνισμού. [Credit: MONUMENTA]

Η διπλοκατοικία της οδού Σκιάθου 87 και Δροσοπούλου, ανάμεσα στην πλατεία Κολιάτσου και στον Αγιο Λουκά, είναι από τα ελάχιστα εναπομείναντα προπολεμικά κτίσματα στην περιοχή. Είναι ένα όμορφο αστικό σπίτι, χτισμένο στο δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1930, με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εποχής: αρμονική διάταξη, σφυρήλατες εξώθυρες με αρ ντεκό σχέδιο, συμπαγείς εξώστες, αρτιφισιέλ, ελαφρύ έρκερ. Ενα κτίριο που από μακριά φωνάζει «Αθήνα».

Πρόσφατα αποτέλεσε θέμα προς εξέταση στην ημερήσια διάταξη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ για το αν, δηλαδή, θα κριθεί διατηρητέο ή όχι. Αναμένεται η επίσημη γνωμοδότηση. Είναι κτίριο που ανήκει σε ιδιώτη που επιθυμεί την ανοικοδόμηση του ακινήτου αλλά το ζήτημα έχει προκαλέσει την προσοχή όσων ασχολούνται με την αρχιτεκτονική ταυτότητα της Αθήνας και την ιστορική κληρονομιά της πρωτεύουσας. Οι ιδιώτες έχουν το δικαίωμα στην περιουσία τους, αλλά και το κράτος αδυνατεί να προσφέρει ένα θεσμικό πλαίσιο, κίνητρα και ελαφρύνσεις.

Το ενδεχόμενο της κατεδάφισης του κτιρίου της οδού Σκιάθου θα σημάνει την εκθεμελίωση πλέον όλης της προπολεμικής ιστορικής φυσιογνωμίας μιας συνοικίας συνδεδεμένης με τη μεσοαστική ζωή από τις αρχές του 20ού αιώνα. Το θέμα έφερε στην προσοχή του υπουργείου Πολιτισμού με επίσημο αίτημα για τον χαρακτηρισμό του εν λόγω κτιρίου η Monumenta, που ασχολείται μεθοδικά με την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. «Πρόκειται για διπλοκατοικία, η μία κατοικία βρίσκεται στο ισόγειο και η άλλη στον όροφο, με ανεξάρτητες εισόδους», αναφέρει η Ειρήνη Γρατσία, συντονίστρια της Monumenta, στο αίτημα χαρακτηρισμού. «Τα αξιόλογα μορφολογικά χαρακτηριστικά στις όψεις του, η υπέροχη σιδερένια πόρτα με την αρτ ντεκό (Frozen Fountain) διακόσμηση το κατατάσσουν στα αξιόλογα δείγματα του αρχιτεκτονικού ρυθμού του μοντερνισμού, κάτι που επιτρέπει πιστεύουμε την κήρυξή τους ως διατηρητέου μνημείου. Αποτελεί ένα από τα λιγοστά δείγματα του μοντέρνου κινήματος στην περιοχή. Θεωρούμε ότι ο καλός του σχεδιασμός υποδεικνύει την ύπαρξη αρχιτέκτονα που θα πρέπει να αναζητηθεί».

[Credit: MONUMENTA]

Πράγματι. Η απώλεια αυτού του κτίσματος θα επιβαρύνει πολύ την ήδη κορεσμένη περιοχή και η Αθήνα θα χάσει ένα ακόμη σημαντικό δείγμα της προπολεμικής αστικής ταυτότητάς της σε μια περιοχή που είχε μεγάλη πυκνότητα ενδιαφέρουσας αρχιτεκτονικής από την περίοδο 1920-1940. Αλλωστε, το σύγχρονο κύμα των κατεδαφίσεων που αφανίζει σπίτια της Αθήνας λίγο πριν συμπληρώσουν το όριο των 100 ετών, έχει ήδη τεράστια επίπτωση στην ποιότητα του αρχιτε-κτονικού περιβάλλοντος.

Σχολιάζοντας τη γωνιακή διπλοκατοικία της οδού Σκιάθου 87, ο ομότιμος καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών, Ανδρέας Γιακουμακάτος, λέει μεταξύ άλλων πως «η αδρότητα και η απλότητα (μοντέρνα μνημειακότητα θα λέγαμε) της συνολικής σύνθεσης και ιδιαιτέρως η μορφολογία των μπαλκονιών του ορόφου αντλούν από το λεξιλόγιο της ευρωπαϊκής μοντέρνας αρχιτεκτονικής όπως διαδόθηκε και εκλαϊκεύτηκε στην Αθήνα, καθώς στη δεκαετία του 1930 μεταβλήθηκε σε πάνδημο μοντερνισμό».

Στο κτίριο της οδού Σκιάθου 87 συναιρείται η μεσοαστική ζωή της Πατησίων σε εκείνα τα τετράγωνα. Καθώς ελάχιστα πλέον τέτοια σπίτια απέμειναν είναι χρέος μας να φροντίσουμε να διασώσουμε ορισμένες μορφές του παρελθόντος για τις επόμενες γενιές. Και το κράτος οφείλει να δρα τόσον υπέρ της πόλης όσον και υπέρ των πολιτών.

Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή