Λέιζερ αποκαλύπτουν κρυμμένα μοτίβα τατουάζ σε μούμιες 1.200 ετών από το Περού

Ένα μουμιοποιημένο χέρι με τατουάζ από τον πολιτισμό Chancay του Περού ηλικίας 1.200 ετών που μελετήθηκε με τη χρήση της τεχνολογίας LSF. [C...

Ένα μουμιοποιημένο χέρι με τατουάζ από τον πολιτισμό Chancay του Περού ηλικίας 1.200 ετών που μελετήθηκε με τη χρήση της τεχνολογίας LSF.
[Credit: Michael Pittman και Thomas G Kaye]

Μια νέα τεχνική που βασίζεται σε λέιζερ αποκάλυψε τις περίπλοκες λεπτομέρειες των τατουάζ σε μούμιες αιώνων στο Περού, αναφέρουν αρχαιολόγοι σε νέα μελέτη. Ωστόσο, δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι η νέα τεχνική είναι καλύτερη από τις υπάρχουσες μεθόδους ανάλυσης ιστορικών τατουάζ.

Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (13 Ιανουαρίου) στο περιοδικό PNAS, οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερα από 100 μουμιοποιημένα ανθρώπινα λείψανα από τον πολιτισμό Chancay, ο οποίος κατοικούσε στο Περού από το 900 μ.Χ. έως το 1533 περίπου. «Μόνο 3 από αυτά τα άτομα βρέθηκαν να έχουν υψηλής λεπτομέρειας τατουάζ που αποτελούνται από λεπτές γραμμές πάχους μόλις 0,1 - 0,2 mm, οι οποίες μπορούσαν να γίνουν ορατές μόνο με τη νέα μας τεχνική», δήλωσε στο Live Science ο συν-συγγραφέας της μελέτης Μάικλ Πίτμαν, παλαιοβιολόγος στο Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.

Η τεχνική περιλαμβάνει τον διεγερμένο φθορισμό με λέιζερ (LSF), ο οποίος παράγει εικόνες με βάση τον φθορισμό ενός δείγματος, αποκαλύπτοντας έτσι λεπτομέρειες που μπορεί να διαφύγουν από την απλή εξέταση με υπεριώδες (UV) φως. Το LSF λειτουργεί κάνοντας το δέρμα με τατουάζ να φθορίζει έντονα λευκό, γεγονός που προκαλεί το μαύρο μελάνι τατουάζ με βάση τον άνθρακα να ξεχωρίζει καθαρά. Αυτό εξαλείφει σχεδόν εντελώς το ζήτημα της αιμορραγίας και του ξεθωριάσματος των τατουάζ με την πάροδο του χρόνου, που μπορεί να επισκιάσει το σχέδιο, σύμφωνα με τη μελέτη.

Τα τρία εξαιρετικά λεπτομερή τατουάζ που αποκάλυψε η ομάδα στα μουμιοποιημένα λείψανα ήταν «κυρίως γεωμετρικά μοτίβα με τρίγωνα, τα οποία συναντώνται και σε άλλα καλλιτεχνικά μέσα των Chancay, όπως η κεραμική και τα υφάσματα», δήλωσε ο Pittman, ενώ άλλα τατουάζ των Chancay περιλάμβαναν αμπελόμορφα και ζωικά σχέδια.

Ο πολιτισμός Chancay, ο οποίος αναπτύχθηκε κατά μήκος της κεντρικής ακτής του Περού πριν από περίπου μια χιλιετία, είναι περισσότερο γνωστός για τα κεραμικά και τα υφάσματα μαύρου χρώματος σε λευκό, σύμφωνα με την Kasia Szremski, αρχαιολόγο στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις Urbana-Champaign, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη. Οι άνθρωποι του Chancay ήταν «κάτι σαν τον οίκο Frey από το “Game of Thrones”», δήλωσε η Szremski στο Live Science, «δεδομένου ότι περίμεναν τη σύγκρουση Chimu-Inka [γύρω στο 1470] μέχρι να δουν ποιος είχε το πλεονέκτημα και να ενταχθούν στη νικήτρια πλευρά».

Ένα τατουάζ στο αντιβράχιο φαίνεται με μαύρο χρώμα σε σχέση με το ανοιχτότερο δέρμα να φθορίζει με την τεχνολογία LSF.
[Credit: Michael Pittman και Thomas G Kaye]

Όμως λίγα είναι γνωστά για την κοινωνική οργάνωση του πολιτισμού Chancay, γεγονός που καθιστά τη μελέτη ενδιαφέρουσα και σημαντική, σύμφωνα με τον Szremski. «Σε πολλές κοινωνίες, τα τατουάζ χρησιμοποιούνται για να σηματοδοτούν ανθρώπους με ιδιαίτερη θέση», είπε, οπότε «κατανοώντας καλύτερα πώς μοιάζουν τα τατουάζ των Chancay, μπορούμε να αρχίσουμε να ψάχνουμε για μοτίβα που μπορεί να μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε διαφορετικούς τύπους, τάξεις ή καταστάσεις ανθρώπων».

Ωστόσο, ο Aaron Deter-Wolf, ειδικός στα αρχαία τατουάζ στο Τμήμα Αρχαιολογίας του Τενεσί, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δεν είναι πεπεισμένος ότι η τεχνική LSF είναι χρήσιμη. Ο Deter-Wolf δήλωσε στο Live Science ότι οι συγγραφείς της μελέτης παρέλειψαν να συμπεριλάβουν σημαντικές λεπτομέρειες σχετικά με την τεχνική LSF και δεν εξήγησαν γιατί είναι καλύτερη από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται σήμερα, όπως η υπέρυθρη ή η πολυφασματική απεικόνιση υψηλής ανάλυσης.

Επιπλέον, ο Deter-Wolf διαφώνησε με το συμπέρασμα των συγγραφέων ότι δύο από τα τατουάζ που απεικονίζονται στη μελέτη τους δημιουργήθηκαν με τη μέθοδο της παρακέντησης, κατά την οποία κάθε κουκίδα μελανιού τοποθετείται με το χέρι. Αντίθετα, σημείωσε ότι τα τατουάζ δημιουργήθηκαν με εγχάραξη μικρών παράλληλων γραμμών στο δέρμα, με χρωστικές ουσίες που τρίβονταν από την επιφάνεια.

Ο Deter-Wolf ήταν «απογοητευμένος» από τα λάθη που σημείωσε στην εργασία και πρότεινε ότι η μελέτη «δεν συμβάλλει σημαντικά στην τρέχουσα κατανόηση των αρχαίων πολιτιστικών πρακτικών των Άνδεων».

Παρόλο που η δημοσιευμένη μελέτη δεν περιγράφει λεπτομερώς ποιες ακριβώς μούμιες από τη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Arturo Ruiz Estrada στο Περού αναλύθηκαν, ο Szremski επεσήμανε ότι υπάρχει απίστευτη αξία στην επανεκτίμηση των συλλογών των μουσείων με τη χρήση νέων τεχνικών όπως η LSF.

«Αν και ακόμη δεν γνωρίζουμε τι σημαίνουν αυτά τα τατουάζ, η περίπλοκη φύση τους μας λέει ότι οι Chancay είχαν καλλιτέχνες τατουάζ!» δήλωσε ο Szremski. «Δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να έχει κάνει ο οποιοσδήποτε».

Η απεικόνιση LSF «έχει τη δυνατότητα να αποκαλύψει παρόμοια ορόσημα στην ανθρώπινη καλλιτεχνική ανάπτυξη μέσω της μελέτης άλλων αρχαίων τατουάζ», έγραψαν ο Pittman και οι συνεργάτες του στη μελέτη, «συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης των μεθόδων τατουάζ».

Πηγή: Live Science