Οι αρχαίοι Ευρωπαίοι έτρωγαν τα μυαλά των νεκρών εχθρών τους πριν από 18.000 χρόνια σύμφωνα με νέα έρευνα

Ανθρώπινη σιαγόνα και θραύσμα αριστερής ωμοπλάτης από το σπήλαιο Maszycka της Πολωνίας.  [Credit: Institut Català de Paleoecologia Humana i ...

Ανθρώπινη σιαγόνα και θραύσμα αριστερής ωμοπλάτης από το σπήλαιο Maszycka της Πολωνίας.  [Credit: Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social]

Μια μελέτη σκελετών από ένα σπήλαιο στην Πολωνία αποκάλυψε εκτεταμένες ενδείξεις από σημάδια κοψίματος και κατάγματα που υποδηλώνουν κανιβαλισμό.

Ανθρώπινα λείψανα που ανακαλύφθηκαν σε σπήλαιο στην Πολωνία αποκάλυψαν ότι αρχαίες ευρωπαϊκές ομάδες κανιβάλιζαν τους νεκρούς σε μια πράξη πολέμου. Μια νέα ανάλυση των σημαδιών κοπής και των καταγμάτων στα οστά υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι αφαιρούσαν τα αυτιά και έβγαζαν τον εγκέφαλο των νικημένων εχθρών τους λίγο μετά το θάνατό τους.

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη (6 Φεβρουαρίου) στο περιοδικό Scientific Reports, οι ερευνητές περιγράφουν λεπτομερώς τις ενδείξεις κανιβαλισμού που βρήκαν σε 53 οστά από το σπήλαιο Maszycka, έναν αρχαιολογικό χώρο κοντά στην Κρακοβία της Πολωνίας. Τα οστά χρονολογήθηκαν πριν από 18.000 χρόνια, κατά τη Μαγδαληνή περίοδο της ευρωπαϊκής προϊστορίας, και προέρχονταν από τουλάχιστον 10 άτομα: έξι ενήλικες και τέσσερα παιδιά.

Χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές τρισδιάστατης μικροσκοπίας, οι ερευνητές εντόπισαν σημάδια κοπής και κατάγματα στο 68% των οστών και μπόρεσαν να αποκλείσουν τα σαρκοφάγα ζώα και το τυχαίο ποδοπάτημα ως αιτίες των τραυματισμών.

Εξετάζοντας δύο δωδεκάδες θραύσματα κρανίου, οι ερευνητές εντόπισαν κοψίματα που προήλθαν από την απολέπιση του τριχωτού της κεφαλής, την απογύμνωση και την αφαίρεση των αυτιών και του σαγονιού. Επιπλέον, τα κατάγματα κατά μήκος των κρανιακών ραμμάτων υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι έσπαζαν τα κρανία των πτωμάτων ειδικά για να αφαιρέσουν τον εγκέφαλο. Περαιτέρω ενδείξεις σφαγής εντοπίστηκαν σε οστά ώμων, βραχιόνων και ποδιών.

«Η θέση και η συχνότητα των σημαδιών κοπής και το σκόπιμο σπάσιμο του σκελετού δείχνουν σαφώς τη διατροφική εκμετάλλευση των σωμάτων», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Francesc Marginedas, διδακτορικός φοιτητής στο Καταλανικό Ινστιτούτο Ανθρώπινης Παλαιοοικολογίας και Κοινωνικής Εξέλιξης (IPHES).

Είσοδος στο σπήλαιο Maszycka στην Πολωνία.
[Credit: Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social]

Το υψηλό ποσοστό των οστών που είχαν υποστεί επεξεργασία μετά το θάνατο υποδηλώνει έντονα κανιβαλιστική συμπεριφορά, γράφουν οι ερευνητές στη μελέτη, καθώς οι άνθρωποι προετοίμαζαν και αφαιρούσαν τα βρώσιμα μέρη των οστών. Επιπλέον, το μοτίβο των σημαδιών κοπής και του σπασίματος υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι έδιναν προτεραιότητα στην αφαίρεση των πιο θρεπτικών και θερμιδικά πυκνών τμημάτων των πτωμάτων - συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, του μυελού των οστών και των μυών - λίγο μετά το θάνατο των ατόμων.

Αλλά ο λόγος για την κανιβαλιστική συμπεριφορά είναι ασαφής. «Σε προϊστορικά περιβάλλοντα, θα μπορούσε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες επιβίωσης ή σε τελετουργικές πρακτικές ή ακόμη και στη δυναμική της βίας μεταξύ των ομάδων», ανέφερε στην ανακοίνωση η συν-συγγραφέας της μελέτης Palmira Saladié, ερευνήτρια στο IPHES.

Ωστόσο, τα αρχαιολογικά στοιχεία από το σπήλαιο Maszycka υποδηλώνουν ότι αυτή η συχνότητα κανιβαλισμού δεν σχετιζόταν με τις ανάγκες επιβίωσης. Κατά την χρονική περίοδο του Μαγδαλένιου πολιτισμού (23.000 έως 11.000 χρόνια πριν) στην Ευρώπη, η περιοχή χαρακτηριζόταν από αύξηση των ανθρώπινων πληθυσμών, γράφουν οι ερευνητές στη μελέτη. Ως εκ τούτου, είπαν, η πείνα είναι μια απίθανη εξήγηση για την κατανάλωση άλλων ανθρώπων.

Επειδή δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι κανιβαλισμένοι άνθρωποι είχαν ταφεί με σεβασμό και τα ανθρώπινα λείψανα είναι αναμεμειγμένα με σφαγμένα οστά ζώων, οι ερευνητές πιστεύουν ότι πρόκειται για παράδειγμα «πολεμικού κανιβαλισμού». Ο συνδυασμός πάρα πολλών ανθρώπων και πολύ λίγων πόρων κατά τη Μαγδαληνή περίοδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε εδαφικές εντάσεις και βίαιους αγώνες για την επιβίωση.

Για τους σκελετούς του σπηλαίου Maszycka, «το ηλικιακό προφίλ μοιάζει με αυτό μιας πλήρους πυρηνικής οικογενειακής μονάδας, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα μπορούσαν να έχουν δεχθεί επίθεση, να έχουν υποταχθεί και στη συνέχεια να έχουν κανιβαλιστεί», έγραψαν οι ερευνητές.

Άλλες ευρωπαϊκές τοποθεσίες που χρονολογούνται στην ίδια χρονική περίοδο έχουν επίσης ενδείξεις κανιβαλισμού, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πρακτική αυτή αποτελούσε σημαντικό μέρος του πολιτισμού στη Μαγδαληνή περίοδο, είτε κατανάλωναν τους δικούς τους νεκρούς είτε τους εχθρούς τους.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Marginedas, F., Saladié, P., Połtowicz-Bobak, M. et al. New insights of cultural cannibalism amongst Magdalenian groups at Maszycka Cave, Poland. Sci Rep 15, 2351 (2025). https://doi.org/10.1038/s41598-025-86093-w

Πηγή: Live Science