Αντιδράσεις για την Ταπισερί του Μπαγιέ

Λεπτομέρεια της ταπισερί του Μπαγιέ. O Μακρόν δεσμεύθηκε για τον δανεισμό της στην Αγγλία. [Credit: A.P. Photo/Kamil Zihnioglu, File] Από το...

Λεπτομέρεια της ταπισερί του Μπαγιέ. O Μακρόν δεσμεύθηκε για τον δανεισμό της στην Αγγλία. [Credit: A.P. Photo/Kamil Zihnioglu, File]

Από τον 11ο αιώνα η ταπισερί του Μπαγιέ, αυτός ο εύθραυστος καλλιτεχνικός και ιστορικός θησαυρός που εκτίθεται εδώ και αιώνες στη Νορμανδία ως εξαιρετικό δείγμα έργου τέχνης και διπλωματίας, αποτελεί την απόδειξη της πολυπλοκότητας και ευθραυστότητας των αγγλογαλλικών σχέσεων.

Η ταπισερί την οποία οι ιστορικοί πιστεύουν ότι κεντήθηκε στην Αγγλία με μάλλινα νήματα σε λινό καμβά αποτελείται από εννέα κομμάτια υφάσματος ραμμένα μεταξύ τους και απεικονίζει 626 χαρακτήρες, 37 κτίρια, 41 πλοία και 202 άλογα και μουλάρια σε συνολικά 58 σκηνές. Ως ένα πρώιμο κόμικ το χειροτέχνημα εξιστορεί τη νίκη του Γουλιέλμου στη Μάχη του Χέιστινγκς και ανατέθηκε από τον δούκα της Νορμανδίας Γουλιέλμο, γνωστό ως «ο Κατακτητής», για να δοξάσει την κυριαρχία του. Προφανώς λόγω του συμβολικού κυρίως χαρακτήρα της, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ως πρώτος αρχηγός κράτους της Ε.Ε. που πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit, έχει ανακοινώσει τον δανεισμό της περιβόητης ταπισερί από το μουσείο του Μπαγιέ στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου για να πρωταγωνιστήσει σε μια μεγάλη έκθεση από τον Σεπτέμβριο του 2026 έως τον Ιούλιο του 2027.

Πώς ακριβώς θα μεταφερθεί ο θησαυρός στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι ακόμη σαφές. Ωστόσο ήδη έχουν κλιμακωθεί οι αντιδράσεις στη Γαλλία για τη μετακίνησή του με τη συγκέντρωση 40.000 υπογραφών από άτομα που ανησυχούν ότι η κίνηση αυτή θα μπορούσε να βλάψει το μεσαιωνικό κειμήλιο. Η καμπάνια που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Γάλλου ιστορικού τέχνης Ντιντιέ Ρικνέρ στην πλατφόρμα Change.org, επικαλείται τις εκτιμήσεις ειδικών συντηρητών, σύμφωνα με τους οποίους, η μεταφορά της χιλίων ετών, ανεκτίμητης αξίας ταπισερί, θα μπορούσε να προκαλέσει φθορές στο κεντημένο λινό ύφασμα, ενώ καλεί τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να σταματήσει ένα «έγκλημα κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς».

«Είναι ήδη πολύ εύθραυστη. Υπάρχουν σχισίματα και τρύπες στο ύφασμα. Οποιαδήποτε κίνηση, οποιαδήποτε δόνηση μπορεί να προκαλέσει ζημιά», δήλωσε ο Ρικνέρ στο Reuters. «Δεν μπορείς να χρησιμοποιείς ένα εύθραυστο έργο τέχνης για διπλωματία».

Λεπτομέρεια από την μήκους εβδομήντα μέτρων Ταπισερί της Μπαγιέ -και μεγάλης αξίας ιστορικό ντοκουμέντο.

Να υπογραμμίσουμε ότι αν πραγματοποιηθεί, αυτή θα είναι η πρώτη εμφάνιση της ταπισερί στο Ηνωμένο Βασίλειο ύστερα από σχεδόν 1.000 χρόνια, ενώ κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο Ηνωμένο Βασίλειο, το μουσείο του Μπαγιέ θα ανακαινιστεί με προγραμματισμένη επαναλειτουργία τον Οκτώβριο του 2027, όταν το κέντημα θα μεταφερθεί σε ένα νέο κτίριο, τοποθετημένο σε ένα κεκλιμένο τραπέζι μήκους 70 μέτρων.

Το Βρετανικό Μουσείο όπου θα εκτεθεί η Ταπισερί από τον Σεπτέμβριο του 2026 έως τον Ιούνιο του 2027, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η ομάδα συντήρησης και διαχείρισης των συλλογών του διαθέτει εμπειρία στον χειρισμό και τη φροντίδα αυτού του είδους υλικού και ότι εν όψει της επικείμενης έκθεσης συνεργάζεται με συντηρητές στη Γαλλία.

Παρότι δεν έχει ακόμη ληφθεί απόφαση για το πώς θα μεταφερθεί η ταπισερί, το France 24, μεταδίδει ότι ο Γάλλος αξιωματούχος ο οποίος επιβλέπει τον δανεισμό στο Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε ότι δεν είναι τόσο εύθραυστη ώστε να μην μπορεί να μεταφερθεί. Πρόσθεσε ότι μια μελέτη που διενεργήθηκε στις αρχές του 2025 κάνει λεπτομερείς συστάσεις σχετικά με τον χειρισμό και τη μεταφορά της. «Αυτή η μελέτη δεν δηλώνει σε καμία περίπτωση ότι η ταπισερί δεν μπορεί να μεταφερθεί», τόνισε ο Φιλίπ Μπελαβάλ, χωρίς ωστόσο, να αποκαλύψει τους συντάκτες της ή τα συμπεράσματά τους.

«Το υπουργείο Πολιτισμού [της Γαλλίας] ερευνά περαιτέρω όσον αφορά την αντοχή της ταπισερί στους κραδασμούς και τη δυνατότητα εξάλειψής τους κατά τη μεταφορά, ώστε να διασφαλιστεί η ασφαλής μεταφορά», κατά τον Μπελαβάλ.

Η Σεσίλ Μπινέ, περιφερειακή σύμβουλος μουσείων στη Νορμανδία, δήλωσε σε ανάρτηση στο YouTube τον Φεβρουάριο του 2025 ότι η ταπισερί είναι «πολύ εύθραυστη» για να μετακινηθεί σε μεγάλες αποστάσεις, σημειώνοντας ότι οποιοσδήποτε περαιτέρω χειρισμός θα αποτελούσε «κίνδυνο για τη διατήρησή της».

Το μήκους εβδομήντα μέτρων λινό υφαντό -και μεγάλης αξίας ιστορικό ντοκουμέντο-, το οποίο εικάζεται ότι δημιουργήθηκε στο Κεντ, πιθανότατα κατά παραγγελία του επισκόπου Οντό της Μπαγιέ, αφηγείται μέσα από 58 σκηνές, στις οποίες περιλαμβάνονται 626 πρόσωπα (και 202 άλογα), την ιστορία της κατάκτησης της Αγγλίας από τη Νορμανδία και της μάχης του Χέιστινγκς το 1066, κατά την οποία ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής πήρε τον αγγλικό θρόνο από τον Χάρολντ κόμη του Ουέσεξ και έγινε ο πρώτος Νορμανδός βασιλιάς της Αγγλίας.

Σημειώνεται ότι ο δανεισμός στο Λονδίνο επιτεύχθηκε χάρη σε συμφωνία μεταξύ του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ και του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν.

Πηγή: Μ. Βασιλειάδου, Καθημερινή, The Huffington Post