Επαναπατρισμός αρχαιοτήτων που κατείχε παράνομα το Μουσείο Getty

Ένα επιτύμβιο ανάγλυφο του 5ου αιώνα π. Χ και μία ενεπίγραφη στήλη με 65 στίχους από το Θορικό Αττικής επαναπατρίζονται από το αμερικανικό...

Ένα επιτύμβιο ανάγλυφο του 5ου αιώνα π. Χ και μία ενεπίγραφη στήλη με 65 στίχους από το Θορικό Αττικής επαναπατρίζονται από το αμερικανικό Μουσείο Γκέτι κατόπιν συμφωνίας που υπέγραψαν χθες στο Λος Αντζελες ο υπουργός Πολιτισμού κ. Παύλος Γερουλάνος και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του μουσείου κ. Τζέιμς Γκούνο.

 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός, ότι το σπασμένο σε δύο κομμάτια ανάγλυφο συνενώνεται με ένα ακόμη θραύσμα, το οποίο βρίσκεται στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου στην Αθήνα. Απόλυτα αποδεικτικό στοιχείο δηλαδή, ότι το συγκεκριμένο ανάγλυφο που βρισκόταν στο Γκέτι προερχόταν από αρχαιοκαπηλική δράση και είχε εξαχθεί παράνομα από τη χώρα.

Από το 1975 είχε επισημανθεί ότι τα θραύσματα του ανάγλυφου ταυτίζονται, χρειάσθηκε να περάσουν όμως 35 χρόνια προκειμένου το έργο να επιστρέψει στην Ελλάδα για να καταστεί δυνατή η επανένωσή του. Στo επιτύμβιο, που αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα γλυπτικής αττικού εργαστηρίου απεικονίζονται δύο γυναικείες μορφές, η κυρία καθισμένη στα αριστερά και η δούλη εμπρός της που ακουμπά το δεξί της χέρι στο μάγουλο.

Επιτύμβιο ανάγλυφο του 5ου αιώνα π.Χ.

Μεγαλύτερη ιστορία ακόμη φαίνεται ότι έχει η ενεπίγραφη στήλη, που χρονολογείται στο 430 - 420 π. Χ. και θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική για το είδος της. Ο λόγος είναι, ότι πρόκειται για ημερολόγιο θυσιών και εορτών, που τελούνταν στον Θορικό προς τιμήν θεοτήτων και τοπικών ηρώων δίνοντας έτσι σοβαρές πληροφορίες για την θρησκειολογία της εποχής. Η στήλη φέρει κείμενο και στις τρεις πλευρές της, την κύρια όψη και τις δύο πλαϊνές (είναι ελλιπές μόνο κατά το άνω αριστερό τμήμα του) και περιήλθε στην κατοχή του Μουσείου το 1979. Εδώ βασικό στοιχείο για την διεκδίκησή της υπήρξε η καταγραφή του κειμένου, που είχε γίνει ήδη από τη δεκαετία του ΄60 από έναν φοιτητή αρχαιολογίας τότε, ονόματι Ντέιβιντ Ογκντεν. Η στήλη δηλαδή τότε βρισκόταν στην Ελλάδα. Αυτός παραχώρησε το κείμενο στον σπουδαίο επιγραφικό Βάντερπουλ, ο οποίος και το δημοσίευσε μερικά χρόνια αργότερα, στην δεκαετία του ΄70 πλέον σε βιβλίο. Ετσι ήταν πασιφανές ότι το Μουσείο Γκέτι κατείχε την στήλη παράνομα, όπως και άλλα αρχαία ελληνικά έργα τέχνης.

Ενεπίγραφη στήλη, 430 - 420 π.Χ. 

Στο Λος Άντζελες πάντως υπογράφηκε και μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού και του Μουσείου Γκέτι, στο οποίο περιλαμβάνεται και η δέσμευση για την αποτροπή της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων. Επίσης το ΥΠΠΟ συζητά και τον δανεισμό στο μουσείο Γκέτι μιας ελληνικής επιγραφής (βάσει του άρθρου 25 του Ν. 3028/02). «Το Γκέτι έχει δεσμευθεί για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και το μνημόνιο με την Ελλάδα αποτελεί πρόοδο για την προσπάθειά μας», δήλωσε εξάλλου ο Τζέιμς Γκούνο.

Πηγή: Μ. Θερμού, Εφημερίδα "Το Βήμα"

Πηγή εικόνων: ΥΠΠΟ