Αρχαιότητα, το νέο ελληνικό brand

Ενδύματα από την ειδική έκθεση. Από αριστερά, Klotho, Bernice R. Jones, Philomela, Faye Chatzi και Zeus+Dione. Στις προθήκες του Αρχαι...

Ενδύματα από την ειδική έκθεση. Από αριστερά, Klotho,
Bernice R. Jones, Philomela, Faye Chatzi και Zeus+Dione.

Στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, τα ειδικά σχεδιασμένα κοσμήματα συνδύαζαν το γνώριμο με το ανανεωτικό. 

Κομμάτια με μινωικές αναφορές, έμοιαζαν να ενσωματώνουν χιλιάδες χρόνια ιστορίας, προβάλλοντας συγχρόνως τη δική τους ματιά. Στην ίδια αίθουσα, η ολοήμερη «κουβέντα» είχε επικεντρωθεί στους «Σύγχρονους Μινωίτες» και στους τρόπους με τους οποίους ο πρώτος προηγμένος ευρωπαϊκός πολιτισμός επηρεάζει τους σύγχρονους δημιουργούς. Μία μέρα νωρίτερα, στον κήπο του Ερευνητικού Κέντρου της Βρετανικής Σχολής Αθηνών στην Κνωσό, έξυπνες συσκευές και επαγγελματικά συνεργεία «στόχευαν» τον πρίγκιπα Κάρολο της Ουαλλίας, καθώς έριχνε μέλι στο τσουκάλι όπου σιγόβραζαν οι φακές με τον κόλιανδρο, μια συνταγή 5.000 χιλιάδων ετών.

Χιλιετίες τώρα, η Ελλάδα εμπνέει. Πότε, όμως, η δημιουργική τροφή των αρχαιοελληνικών πηγών γίνεται ανταγωνιστικό προϊόν που ξεπερνά το φολκλόρ και προτείνει κάτι απόλυτα φρέσκο; Για τη δημοσιογράφο Κατερίνα Φρέντζου, η απάντηση είναι τώρα και περισσότερο από ποτέ.

Ιδρύτρια του νέου οργανισμού πολιτισμού Branding Heritage, η Φρέντζου ήταν η κινητήριος δύναμη του πολιτιστικού διημέρου που έφερε κοντά αρχαιολόγους, δημιουργούς και άλλους ειδικούς στην Κρήτη τον Μάιο. Με παρτενέρ την Περιφέρεια Κρήτης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών, η Φρέντζου γέμισε την ατζέντα των παρευρισκομένων με συζητήσεις και παρουσιάσεις, ενώ Ελληνες δημιουργοί σχεδίασαν κοσμήματα και ενδύματα με εκκίνηση τον Μινωικό πολιτισμό για μια προσωρινή έκθεση που παρουσιάστηκε στο μουσείο.

Polina Ellis. Περικάρπιο χειροποίητο από επιροδιωμένο ασήμι,
εμπνευσμένο από τον μύθο του Μινώταυρου.

Η έμπνευση

«Η ελληνική αρχαιότητα έχει βρεθεί επανειλημμένως στο επίκεντρο της έμπνευσης κορυφαίων δημιουργών που καθοδηγούν την παγκόσμια βιομηχανία της μόδας», εξηγεί στην «Κ» η Φρέντζου, αναφερόμενη σε σχεδιαστές όπως ο Ισπανός Μαριάνο Φορτούνι και οι Γαλλίδες Μαντλέν Βιονέ και Μαντάμ Γκρε, οι οποίοι επανερμήνευσαν την αρχαία Ελλάδα στις αρχές του περασμένου αιώνα. Στον 21ο αιώνα, την αποστολή ανέλαβε ο Καρλ Λάγκερφελντ στη Chanel (με τη συλλογή «Ο μοντερνισμός της αρχαιότητας», Resort 2018) ή ακόμα ο Αλεσάντρο Μικέλε στην Gucci (κολεξιόν Dionysus).

«Εκείνο, όμως, που έχει ιδιαίτερη αξία είναι η αναβίωση του αρχαίου στοιχείου στο εσωτερικό της χώρας μας», συνεχίζει η Φρέντζου. «Η στροφή των Ελλήνων δημιουργών στις ρίζες τους και η προσπάθειά τους να αξιοποιήσουν την πολύτιμη κληρονομιά τους σε διάφορους τομείς, σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, ήταν τόσο έντονη και με μεγάλη πολιτισμική σημασία που θεώρησα πως δεν θα έπρεπε να αγνοηθεί».

Η ιδέα για το Branding Heritage ξεκίνησε μέσα από μια δημοσιογραφική έρευνα που έφερνε στο φως την εξελισσόμενη τάση ενός νέου ελληνικού chic. Στα χρόνια της κρίσης αναπτύχθηκε μια μικρή «θάλασσα» από νέα brands που για να κοιτάξουν μπροστά, ήθελαν πρώτα να κοιτάξουν πίσω. Από την αναβίωση αρχαίων τεχνοτροπιών στην υφαντική, μέχρι τη μεγάλη επιστροφή του σανδαλιού, μεταξύ άλλων, ο όγκος των «ευρημάτων» της Φρέντζου ήταν τέτοιος, που όπως λέει η ίδια δύσκολα θα μπορούσε να καλυφθεί σε κάποια άρθρα.

Μέλη του νέου οργανισμού βρέθηκαν τον Μάιο στην Κρήτη για να επικοινωνήσουν τη φιλοσοφία της δουλειάς τους στην πρώτη μεγάλη εκδήλωσή του. Ανάμεσά τους, η Μαρέβα Γκραμπόφσκι και η Μιμίκα Κολοτούρα, ιδρύτριες του lifestyle brand Zeus+Δione, η Χριστίνα Μαρτίνη, συνιδρύτρια των Ancient Greek Sandals (ένα success story που μετρά σήμερα πελάτισσες όπως η Μισέλ Ομπάμα) και η σχεδιάστρια κοσμημάτων Πολίνα Σαπουνά Ελλις (το brand της, Polina Ellis, ενώνει στοιχεία όπως η αρχαιότητα και ο φουτουρισμός).

Όμως, πριν από την έλευση του νέου αυτού κύματος, υπήρξαν και κάποιοι πρωτοπόροι. Μία εξ αυτών η Σοφία Κοκοσαλάκη, που τιμήθηκε στην Κρήτη για την προσφορά στην ανάδειξη της ελληνικής αλλά και της κρητικής της κληρονομιάς.

Η «κατεξοχήν εκπρόσωπος του Grecian Chic», κατά τη Φρέντζου, Ελληνίδα σχεδιάστρια που ζει στο Λονδίνο, βραβεύθηκε από τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη. Μίλησε με την αμεσότητα που τη διακρίνει για το πώς η κρητική της καταγωγή (και οι δύο γονείς της είναι από το νησί) της δίνει πάντα δύναμη, ενώ μινωικές εικόνες, όπως η Θεά των Φιδιών, δεν φεύγουν ποτέ από το μυαλό της. Πριν από εκείνη, ο Γιάννης Τσεκλένης, ο οποίος χαιρέτισε την εκδήλωση μέσω βίντεο, είχε βάλει ελληνικά (μεταξύ των οποίων και μινωικά) μοτίβα στον παγκόσμιο χάρτη. Παράλληλα, άλλος ένας πρωτοπόρος Ελληνας, ο Νίκος Κουτσιανάς, ιδρυτής μαζί με τη σύζυγό του Νίκη της Apivita, εξήγησε στο κοινό πώς η Διπλή Μέλισσα των Μαλίων έγινε το σύμβολο της εταιρείας.

Από αριστερά, η Κατερίνα Φρέντζου, ιδρύτρια του Branding Heritage, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης και η σχεδιάστρια Σοφία Κοκοσαλάκη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Η τιμητική πλακέτα είναι φιλοτεχνημένη από τον ζωγράφο-αγγειογράφο Δημήτρη Ζ. Σταθόπουλο.

Μινωικές γεύσεις

Η γαστρονομία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην Κρήτη το Branding Heritage συνεργάστηκε με τη δρα Τζέρολιν Μόρισον, συνιδρύτρια του προγράμματος πειραματικής αρχαιολογίας «Minoan Tastes». Στον Ερευνητικό Κέντρο της Βρετανικής Σχολής Αθηνών στην Κνωσό, με αυθεντικό γκεστ σταρ τον πρίγκιπα Κάρολο (μαζί με τη σύζυγό του Καμίλα, δούκισσα της Κορνουάλης, βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στην Κρήτη), οικοδεσπότη τον διευθυντή της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, καθηγητή Τζον Μπένετ, και εξαιρετικό «ξεναγό» στη Βίλα Αριάδνη και στο Στρωματογραφικό Μουσείο, τον επιμελητή της Κνωσού, δρα Κωστή Χριστάκη, η μεγάλη «παρέα» του διημέρου γεύθηκε μινωικές γεύσεις, όπως αρνάκι με μπαχαρικά και χόρτα.

Πίσω στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ανάμεσα στα αρχαιοελληνικά ευρήματα, ένας ασυνήθιστος θόρυβος αντηχούσε στο ισόγειο, καθώς κάποιοι επισκέπτες σφυρηλατούσαν μέταλλα υπό το βλέμμα της σχεδιάστριας κοσμημάτων Βούλας Καραμπατζάκη. Δίπλα τους, η σχεδιάστρια Φαίη Χατζή έβαζε νήμα στο αδράχτι, ενώ ένας αργαλειός δούλευε υπό της οδηγίες της σχεδιάστριας Αλεξάνδρας Θεοχάρη, ιδρύτριας της Klotho.

Μεταξωτό φόρεμα, εμπνευσμένο από τον λαβύρινθο και τη Θεά των Φιδιών,
από τον Spyridon Tsagarakis.

«Η αρχαία τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία παρέχοντας πρότυπα με υψηλή αισθητική, ιδεολογική και συμβολική αξία», λέει στην «Κ» η Στέλλα Μανδαλάκη, διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου. «Παράλληλα, η επαφή του αρχαίου παρελθόντος με το παρόν, εκτός από γοητευτική, είναι μια εξαιρετικά δημιουργική διαδικασία που μετουσιώνει τις αρχαίες φόρμες σε νέα σχήματα, τα οποία αντανακλούν σύγχρονες αναζητήσεις».

Επί ένα μήνα, η παρουσίαση των κοσμημάτων και των ρούχων προσέλκυσε Ελληνες και διεθνείς επισκέπτες, ενώ εκδηλώνεται ήδη ενδιαφέρον για να ταξιδέψει η έκθεση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ετους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018 και εκτός συνόρων. Στο μεταξύ, η πλατφόρμα του Branding Heritage εμπλουτίζεται με νέα μέλη και ο οργανισμός επιδιώκει συνέργειες και με άλλα μουσεία και κέντρα πολιτισμού και εκπαίδευσης.

Voula Karampatzaki. Περιδέραιο από μπρούντζο και λάπις λάζουλι, εμπνευσμένο από Κρητικές ιέρειες και θεότητες.

To rebranding

«Στόχος μας είναι η ανάδειξη της διαχρονικής αξίας και παγκόσμιας επιρροής του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, αλλά και της δυναμικής της πολιτιστικής επιχειρηματικότητας. Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο πως ο “Πολιτισμός Επιχειρεί” και παίζει ενεργό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή της μόδας, της γαστρονομίας και του design. Το Branding Heritage επιχειρεί να στηρίξει brands που αναβιώνουν πανάρχαιες τέχνες –δημιουργώντας προϊόντα με πολιτισμική αξία– και να προβάλει το έργο εκείνων που επιχειρούν ένα δυναμικό “rebranding”, υποστηρίζοντας την οικονομική ανάπτυξη της χώρας», καταλήγει η Φρέντζου. «Βρισκόμαστε τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και στη δίνη αρνητικών δημοσιευμάτων. Τα σχόλια για μια Ελλάδα που αργοπεθαίνει πιστεύω πως τελικά λειτούργησαν θετικά για πολλούς δημιουργούς που αναζήτησαν στην πολύτιμη κληρονομιά τους την έμπνευση προκειμένου να αποδείξουν πως η γενέτειρά τους παραμένει ζωντανή, καινοτομεί και διαπρέπει».

Πηγή: Καθημερινή