Αρχαιολογικές επισκέψεις στις Κυκλάδες: Αφιέρωμα στην Αμοργό - Mέρος 4ο

Μινώα. Γενική άποψη, εμπρός το Γυμνάσιο [Φωτογραφία:  Π. Ρούσσος] Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδω...

Μινώα. Γενική άποψη, εμπρός το Γυμνάσιο [Φωτογραφία: Π. Ρούσσος]

Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Διαβάστε εδώ το 2ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Διαβάστε εδώ το 3ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Η Ακρόπολη της Μινώας

Η ακρόπολη της Μινώας ιδρύθηκε στο όρος Μουντουλιά, τη νότια πλαγιά του οποίου καταλαμβάνουν τα κατάλοιπά της.

Ο ορεινός όγκος δεσπόζει επάνω από το λιμάνι των Καταπόλων και συνιστά σήμερα μια προστατευμένη περιοχή η οποία διατηρείται αλώβητη από σύγχρονες επεμβάσεις. 

Η συστηματική ανασκαφή της καθ. κ. Λίλας Μαραγκού έχει μεταξύ 1981 και 1991 καταστήσει γνωστή την ιστορία του αρχαιολογικού χώρου κατά τον 4ο και 3ο αι. π.Χ., έχει όμως και τεκμηριώσει ότι η πρωιμότερη ανθρώπινη παρουσία έλαβε χώρα στη Μινώα ήδη κατά την όψιμη 5η χιλιετία, δηλαδή στους Νεολιθικούς ήδη χρόνους. Κινητά ευρήματα μαρτυρούν τη συνέχιση της ζωής στην περιοχή όπου αργότερα υψώθηκε η οχύρωση και στην 3η π.Χ. χιλιετία, εποχή του σπουδαίου Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού. Απουσιάζουν τεκμήρια πιθανής δραστηριότητας στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού, διαπιστώνεται όμως η ανθρώπινη παρουσία εκ νέου στην περιοχή από τους Πρωτογεωμετρικούς χρόνους και εξής, δηλαδή από το 1100 π.Χ. και μετά. 

Μινώα. Ο ναός με το λατρευτικό άγαλμα [Φωτογραφία: Π. Ρούσσος]

Μινώα. Ο ναός με το λατρευτικό άγαλμα [Φωτογραφία: Π. Ρούσσος]

Η ζωή εξακολούθησε απρόσκοπτα στη Μινώα έως τα τέλη του 3ου – αρχές του 4ου αι. μ.Χ., όταν η ακρόπολη εγκαταλείφθηκε μετά από 14 ολόκληρους αιώνες διαρκούς βίου.

Οι οχυρωμένοι αρχαίοι οικισμοί συνήθως διακρίνονταν σε ακρόπολη και κάτω πόλη, και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τη Μινώα. Μάλιστα είναι τα κατάλοιπα της Κάτω Πόλης που είναι ανεσκαμμένα, καθώς και επισκέψιμα, στα χαμηλότερα άνδηρα του λόφου. 

Η είσοδος γινόταν από μαρμάρινη πύλη, για να ακολουθήσει βαθμιδωτή πορεία περνώντας από ναϊκό οικοδόμημα δωρικού ρυθμού, στον σηκό του οποίου σώζεται τμήμα του λατρευτικού αγάλματος, πιθανότατα του Απόλλωνα. Ανάμεσα στα ανεσκαμμένα κατάλοιπα περιλαμβάνονται ακόμα εργαστήριο αγγειοπλαστικής, Γυμνάσιο, αποχωρητήριο, κατάλοιπα άλλων δημόσιων κτηρίων, ιδιωτικές κατοικίες και αρκετά ακόμα λείψανα ποικίλων χρήσεων. 

Μινώα. Το Γυμνάσιο [Φωτογραφία: Π. Ρούσσος]

Στα κατάλοιπα που ανήκαν στην ακρόπολη, επάνω από την Κάτω Πόλη, συγκαταλέγονται πυλίδα, προμαχώνας καθώς και ιερό στην κορυφή. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ευρύτερος εκωτερικός περίβολος του μνημειακού αυτού συνόλου έφτανε πολύ χαμηλά έως τη θάλασσα, προστατεύοντας τους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους.

Αξίζει να γίνει μνεία σε επιγραφή του 2ου μ.Χ. αι. η οποία αναφέρεται σε εγκατάσταση Σαμίων στη Μινώα. Ανάλογες επιγραφές προερχόμενες από τις άλλες αρχαίες πόλεις του νησιού, Αρκεσίνη και Αιγιάλη, αναφέρονται επίσης σε παρουσία ξένων, όπως οι Νάξιοι και οι Μιλήσιοι. Τα ψηφίσματα του δήμου έχουν ανεξίτηλα χαράξει αυτές τις ιστορικές στιγμές στον λίθο που τα περιέχει, δείχνοντας ότι η προνομιακή θέση της Αμοργού δεν άφησε αδιάφορους επίδοξους κηδεμόνες της, η δράση των οποίων υπήρξε άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο παρεμβατική.

Βιβλιογραφία

Μαραγκού Λ. Ι. (2005). Αμοργός Ι – Η Μινώα. Αθήνα: Αρχαιολογική Εταιρεία.

Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Διαβάστε εδώ το 2ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Διαβάστε εδώ το 3ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων