Μια ιστορία ζωγραφικής 58.000 ετών σε ένα ισπανικό σπήλαιο στη Μάλαγα

Αρχαιολόγοι στο σπήλαιο Cueva de Ardales. [Credit: Ramos-Muñoz et al. / CC-BY 4.0 ] Το 1821, ένας σεισμός συγκλόνισε τη νότια Ισπανία και, σ...

Αρχαιολόγοι στο σπήλαιο Cueva de Ardales.
[Credit: Ramos-Muñoz et al. / CC-BY 4.0]

Το 1821, ένας σεισμός συγκλόνισε τη νότια Ισπανία και, στην πορεία, αποκάλυψε την είσοδο της Cueva de Ardales, μιας κρυμμένης σπηλιάς. Στο εσωτερικό της υπήρχαν, περισσότερα από 1.000 χαρακτικά και κόκκινες ζωγραφιές διάσπαρτα στους τοίχους, τις οροφές, τους βράχους και σε άλλα φυσικά χαρακτηριστικά.

Οι αρχαιολόγοι υποπτεύονταν εδώ και καιρό ότι τα έργα τέχνης του σπηλαίου ήταν πολύ παλιά, αλλά τώρα, πιστεύουν ότι έχουν μια πολύ πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πότε ακριβώς -και ποιος- τα δημιούργησε. Οι Νεάντερταλ και, αργότερα, οι πιο σύγχρονοι άνθρωποι άφησαν το καλλιτεχνικό τους σημάδι στο σπήλαιο ξεκινώντας πριν από περίπου 58.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα εργασία που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS One.

Μια διεθνής ομάδα αρχαιολόγων εξερεύνησε την Cueva de Ardales από το 2011 έως το 2018 και στη συνέχεια χρησιμοποίησε τεχνικές ραδιοάνθρακα και χρονολόγησης ουρανίου-θορίου για να κατανοήσει την ιστορία του σπηλαίου.

Πιστεύουν ότι οι Νεάντερταλ εισήλθαν για πρώτη φορά στο σπήλαιο κατά τη Μέση Παλαιολιθική, ή το μεσαίο τμήμα της Λίθινης Εποχής, ζωγραφίζοντας στους τοίχους και διατηρώντας τα εργαλεία τους στο εσωτερικό του. Μετά από αυτό, οι ανθρώπινες επισκέψεις στην Cueva de Ardales αυξάνονταν και μειώνονταν μέχρι την ύστερη Νεολιθική/Χαλκολιθική περίοδο -το τελευταίο μέρος της Εποχής του Λίθου και της Εποχής του Χαλκού- πριν από περίπου 5.500 χρόνια.

Λίθινα εργαλεία των Νεάντερταλ από την Cueva de Ardales. 
[Credit: Ramos-Muñoz et al. / CC-BY 4.0]

Με βάση τα αντικείμενα που βρήκαν οι αρχαιολόγοι μέσα στο σπήλαιο, υποψιάζονται επίσης ότι χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά για τη δημιουργία έργων τέχνης και την ταφή των νεκρών - και όχι ως καταφύγιο. Αυτό υποδηλώνει ότι ο χώρος είχε υψηλό συμβολισμό για τους επισκέπτες του.

"Αυτό που είναι πολύ συναρπαστικό είναι ότι, απ' όσο μπορούμε να πούμε μέχρι στιγμής, το Ardales δεν ήταν μια κλασική κατασκηνωτική τοποθεσία", λέει ο Gerd-Christian Weniger, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας και ένας από τους συγγραφείς της δημοσίευσης. "Αυτό δεν ήταν ξεκάθαρο πριν από τις ανασκαφές".

Αν και δεν βρήκαν τζάκια ή άλλα στοιχεία που να υποδηλώνουν οικιακή κατοίκηση του σπηλαίου, οι ερευνητές κατέγραψαν ένα δόντι ελαφιού, ένα οστό αγριόγατας, κομμάτια ώχρας, μερικά εργαλεία και τη γνάθο ενός 12χρονου αγοριού, μεταξύ άλλων αντικειμένων. Βρήκαν επίσης ένα θραύσμα σχοινιού και κάρβουνο που χρονολογείται στα τέλη του 16ου ή στις αρχές του 17ου αιώνα, γεγονός που υποδηλώνει ότι κάποιος σκαρφάλωσε στο σπήλαιο μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν ο σεισμός του 1821 αποκαλύψει την είσοδό του.

Καλλιτέχνες έφτιαξαν αυτοσχέδιες λάμπες σε σταλαγμίτες. 
[Credit: Ramos-Muñoz et al. / CC-BY 4.0]

Το φυσικό φως δεν μπορούσε να φτάσει στα ενδότερα του σπηλαίου, οπότε οι προϊστορικοί καλλιτέχνες του έπρεπε να αυτοσχεδιάζουν για να βλέπουν τι σχεδίαζαν. Οι ερευνητές βρήκαν υπολείμματα κάρβουνου στα καλύμματα των σταλαγμιτών κοντά σε ορισμένα έργα τέχνης, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ζωγράφοι δημιούργησαν αυτοσχέδιες λάμπες για να φωτίζουν τον χώρο εργασίας τους.

Μετά τον σεισμό του 19ου αιώνα, περίεργοι τουρίστες περιπλανήθηκαν στο εσωτερικό του Cueva de Ardales, που βρίσκεται στη Μάλαγα της Ισπανίας, περίπου 30 μίλια από τις ακτές της Μεσογείου. Χρειάστηκαν όμως σχεδόν 100 χρόνια για να συνειδητοποιήσουν οι ερευνητές την αξία του αρχαιολογικού του πλούτου. Το 1918, ο Γάλλος αρχαιολόγος Henri Breuil αναγνώρισε ότι τα έργα τέχνης στο εσωτερικό του σπηλαίου ήταν πολύ παλιά, πιθανότατα χρονολογούμενα από την παλαιολιθική περίοδο. Παρά το γεγονός αυτό, οι αρχαιολόγοι έδωσαν λίγη προσοχή στην Cueva de Ardales μέχρι περίπου το 1990, όταν οι ερευνητές έκαναν πλήρη καταγραφή όλων των έργων βραχογραφίας στο σπήλαιο.

Αν και αυτή η τελευταία μελέτη ρίχνει περισσότερο φως στο μυστηριώδες σπήλαιο, υπάρχει ακόμα ένα ολόκληρο τμήμα που οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη ερευνήσει.

Πηγή: LiFO