Η επιτύμβια στήλη αποτελεί τυχαίο εύρημα. Εντοπίστηκε κατά τις εργασίες διαμόρφωσης της Ακρόπολης του Ιτς Καλέ στο Κάστρο Ιωαννίνων το 1985....
Η επιτύμβια στήλη αποτελεί τυχαίο εύρημα. Εντοπίστηκε κατά τις εργασίες διαμόρφωσης της Ακρόπολης του Ιτς Καλέ στο Κάστρο Ιωαννίνων το 1985. Χρονολογείται στους ρωμαϊκούς χρόνους και συνιστά σημαντική ένδειξη της επιβίωσης του αρχαίου οικισμού στη χερσόνησο αυτή της λίμνης Παμβώτιδας.
Είναι κατασκευασμένη από αμμόλιθο. Λείπει το κατώτερο τμήμα και η βάση της. Ανήκει στον τύπο ναΐσκου με τοξωτή επίστεψη που στηρίζεται σε σχηματοποιημένους κίονες. Μέσα στην κόγχη παριστάνονται ανάγλυφες δύο ολόσωμες μορφές. Μία γυναίκα και ένας άνδρας στραμμένοι ελαφρώς ο ένας προς τον άλλο, σε στάση χειραψίας των δεξιών χεριών (δεξίωση). Η γυναικεία μορφή, γηραιότερη πιθανότατα, πιάνει το μπράτσο του άνδρα, ο οποίος κρατά δυσδιάκριτο αντικείμενο. Η ταύτιση του νεκρού μεταξύ των εικονιζόμενων προσώπων δεν μπορεί να γίνει με βεβαιότητα, λόγω της έλλειψης επιγραφικής μαρτυρίας ή συνευρημάτων. Στις πιθανές, ωστόσο, υποθέσεις, θα μπορούσε να περιληφθεί εκείνη του τελευταίου αποχαιρετισμού μεταξύ μητέρας και γιου.
Η λεπτομέρεια του αγγίγματος των χεριών έλκει το βλέμμα και εγείρει τη συναισθηματική φόρτιση του επιτύμβιου μνημείου. Το θέμα της «δεξίωσης» είναι πολύ αγαπητό και διαδεδομένο στις αττικές επιτύμβιες στήλες από την κλασική εποχή και κυρίως από τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Επιβιώνει μέχρι και τους αυτοκρατορικούς χρόνους, οπότε σταδιακά εγκαταλείπεται. Ερμηνεύεται ως χειρονομία αποχαιρετισμού ή σύνδεσης μεταξύ ζωντανού και νεκρού προσώπου και εκφράζει την τάση να αποδοθεί με σαφέστερο τρόπο το συναίσθημα. Παράλληλα δηλώνει τον σεβασμό προς τον νεκρό αναδεικνύοντας τη βαρύτητα που είχαν οι οικογενειακοί δεσμοί.
Το δεξί χέρι αναφέρεται στον Όμηρο (Ιλιάδα Κ 542) και στον Αριστοφάνη (Νεφέλες 81) ως το χέρι του ασπασμού, του χαιρετισμού ή της υποδοχής. Η ύψωσή του προς τους θεούς, περιγράφεται στον Αισχύλο (Αγαμέμνων 852) ως θρησκευτικό καθήκον απόδοσης τιμής σε αυτούς, ενώ ο Όμηρος (Ιλιάδα Β 341) αναφέρει τη χειραψία των δεξιών χεριών και ως σημείο βεβαίωσης ή επικύρωσης συνθήκης. Το ζεύγος των αντιθέτων δεξί – αριστερό, απασχόλησε πλήθος στοχαστών της αρχαιότητας. Ο Αριστοτέλης (Περὶ ζῴων μορίων, 706a21) διατυπώνει την άποψη για την εγγενή ανωτερότητα του δεξιού ως φυσιολογικό γεγονός και ως ιδεώδες, το οποίο διέπει κυρίως τον άνθρωπο. Κατά τον ίδιο, το δεξιό είναι αφετηρία ή αρχή και ως εκ τούτου πολυτιμότερο και ευγενέστερο από το αντίθετό του. Οι ισχυρές αυτές συμβολικές συνδηλώσεις του δεξιού (χεριού) δεν φαίνεται να άφησαν ανεπηρέαστες και τις απεικονίσεις στην τέχνη.
Σοφία Κίγκα, αρχαιολόγος - μουσειολόγος
Επιτύμβια στήλη/Ρωμαϊκή εποχή/Κάστρο Ιωαννίνων, Ακρόπολη Ιτς Καλέ/ Π.Ε. Ιωαννίνων
ύψος: 1,15μ., πλάτος: 0,545μ., πάχος: 0,17μ.
Αρ. Ευρετηρίου: ΑΜΙ 7521, αδημοσίευτο
Βιβλιογραφία:
Ανδρέου, Ι. και Ανδρέου, Η. 1986. «Μουσείο Ιωαννίνων.» ΑΔ 41, Χρονικά: 100.
Lloyd, G.E.R. 1991. «Methods and Problems in Greek Science.
Selected Papers.» New York – Melbourne: Cambridge University Press.
Δράση «ΕΧΩ ΜΙΑ ΑΠΟΡΙΑ». Στο leptomeries100@gmail.com μπορείτε να στείλετε κάποιο ερώτημα για το πιο πάνω εύρημα-έκθεμα και ο/η αρχαιολόγος συντάκτης/τρια του λήμματος θα σας απαντήσει με περισσότερες πληροφορίες σε εύθετο χρόνο. Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας!
Πηγή: Σ. Κίγκα, Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια