Η αναπάρασταση μια παλαιολιθικής γυναίκας που έζησε πριν από 31.000 χρόνια

Ψηφιακή αναπαράσταση μίας γυναίκας της Λίθινης Εποχής. [Credit: Cicero Moraes/Jiri Sindelar/Karel Drbal] Το 1881 αρχαιολόγοι εντόπισαν ένα α...

Ψηφιακή αναπαράσταση μίας γυναίκας της Λίθινης Εποχής.
[Credit: Cicero Moraes/Jiri Sindelar/Karel Drbal]

Το 1881 αρχαιολόγοι εντόπισαν ένα ανθρώπινο κρανίο σε ένα σπήλαιο στο χωριό Μλάντετς στη σημερινή Τσεχία. Η ηλικία του κρανίου διαπιστώθηκε ότι είναι 31 χιλιάδες έτη αλλά αρχικά οι ειδικοί θεώρησαν ότι το κρανία αυτό ανήκε σε ένα άνδρα της λίθινης εποχής.

Μετά από σχεδόν 1,5 αιώνα μετά ερευνητική ομάδα αποτελούμενη από επιστήμονες της Διοίκησης Σπηλαίων της Τσεχίας και της εταιρείας GEO-CZ πραγματοποίησαν μια ιατροδικαστικού χαρακτήρα εργασία στην οποία στην οποία διαπίστωσαν ότι το κρανίο αυτό ανήκε σε μια γυναίκα και όχι σε άνδρα και επιπλέον κατάφεραν να ανασυνθέσουν το πρόσωπο της. Είναι έτσι η αρχαιότερη γυναίκα του είδους μας (σύγχρονος άνθρωπος) που έχουμε μια πλήρη εικόνα της εμφάνισης της και όπως φαίνεται στις εικόνες δεν έχει διαφορές με μια σημερινή γυναίκα. Σύμφωνα με τους ερευνητές πρόκειται για μια γυναίκα ηλικίας περίπου 17 ετών.

Η ομάδα δημοσίευσε τα ευρήματά της ως μέρος ενός νέου διαδικτυακού βιβλίου που ονομάζεται «The Forensic Facial Approach to the Skull Mladeč 1» που περιγράφει πώς οι επιστήμονες δούλεψαν για την κατανομή του «ένα από τα παλαιότερα Homo sapiens που βρέθηκαν στην Ευρώπη».

Οι ερευνητές έκαναν τις ανακαλύψεις γύρω από το φύλο καθώς και την ανασύνθεση του προσώπου αυτή της γυναίκας πραγματοποιώντας ένα πλήθος αξονικών τομογραφιών τόσο σε σημερινούς ανθρώπους όσο και σε κρανία ανθρώπων που ζούσαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους αλλά και σε διαφορετικές περιοχές σε Ευρώπη, Αφρική και Ασία. Η ανάλυση και οι συγκρίσεις των τομογραφιών επέτρεψαν στους ερευνητές να προχωρήσουν στην ανασύνθεση του προσώπου αυτής της γυναίκας.

«Όταν το κρανίο αναλύθηκε μεμονωμένα, τα χαρακτηριστικά έδειχναν ότι ήταν άνδρας», δήλωσε ο Cicero Moraes, Βραζιλιάνος ειδικός στα γραφικά και ένας από τους συν-συγγραφείς του βιβλίου. «Αλλά όταν μεταγενέστερες μελέτες συνέκριναν το κρανίο με άλλα που βρέθηκαν στο σημείο, τα στοιχεία έδειξαν ότι πρόκειται για γυναίκα».

«Έπρεπε να ανακατασκευάσουμε το κρανίο και για αυτό χρησιμοποιήσαμε στατιστικά δεδομένα μέσου όρου και προβολών που εξήχθησαν από περίπου 200 αξονικές τομογραφίες σύγχρονων ανθρώπων και από αρχαιολογικές ανασκαφές που ανήκουν σε διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων Ευρωπαίων, Αφρικανών και Ασιάτων», είπε ο Moraes. «[Αυτό] μας επέτρεψε να προβάλουμε περιοχές του ανθρώπινου προσώπου που λείπουν».

Μόλις είχαν μια πλήρη ψηφιακή εικόνα του κρανίου, ο Moraes χρησιμοποίησε «μια σειρά από δείκτες πάχους μαλακού ιστού που απλώθηκαν σε αυτό», είπε. «Αυτοί οι δείκτες, χονδρικά, υποδεικνύουν τα όρια του δέρματος σε ορισμένες περιοχές του προσώπου. Αν και αυτοί οι δείκτες προέρχονται από στατιστικά δεδομένα που εξάγονται από ζωντανά άτομα, δεν καλύπτουν ολόκληρο το πρόσωπο και δεν επαρέχουν στοιχεία για το μέγεθος της μύτης, του στόματος και τα μάτια, για παράδειγμα».

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια προβολή γραμμών που αντιστοιχούν στα όρια των δομών των μαλακών ιστών και των οστών για να δημιουργήσουν την προσέγγιση του προσώπου. [Credit: Cicero Moraes/Jiri Sindelar/Karel Drbal]

Για να συμπληρώσουν τα δεδομένα, οι ερευνητές «εισήγαγαν αξονικές τομογραφίες ζωντανών ατόμων και παραμόρφωσαν τα οστά και τον μαλακό ιστό από την αξονική τομογραφία ώστε να ταιριάζουν με το πρόσωπο που προσέγγιζε», δήλωσε χαρακτηριστικά. «Στην περίπτωση του απολιθώματος Mladeč 1, παραμορφώσαμε δύο αξονικές τομογραφίες, ενός άνδρα και μίας γυναίκας, και οι δύο συνέκλιναν σε ένα παρόμοιο αποτέλεσμα».

Για το βιβλίο, ο Moraes δημιούργησε δύο ψηφιακές προσεγγίσεις για το πώς θα μπορούσε να έμοιαζε το άτομο. Όμως, έσφαλε ως προς την έκφραση του προσώπου.

«Επιλέξαμε να δημιουργήσουμε ένα ουδέτερο πρόσωπο από την παράδοση, καθώς έχουμε συνηθίσει να παρουσιάζουμε έργα σε ειδικούς», είπε. «Η τάση θα είναι τώρα να παρουσιάσουμε δύο προσεγγίσεις σε τέτοια έργα, μια πιο επιστημονική και απλή σε κλίμακα του γκρι, με μάτια κλειστά και χωρίς μαλλιά, και η άλλη πιο υποκειμενική…όπου δημιουργούμε ένα χρωματιστό πρόσωπο με γούνα και μαλλιά».

Αν και δεν είναι πολύ συνηθισμένο για τους αρχαιολόγους να επαναταξινομούν το φύλο των ανθρώπινων υπολειμμάτων, αυτό συμβαίνει. Ο Moraes έδειξε ένα τέτοιο παράδειγμα, έναν σκελετό που ανακαλύφθηκε στη Βραζιλία, γνωστός ως απολίθωμα "Zuzu".

«Αυτή η περίπτωση ήταν διαφορετική. Αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν γυναίκα, αλλά μεταγενέστερες μελέτες αποκάλυψαν ότι στην πραγματικότητα ήταν άνδρας», είπε.

Σε μια άλλη περίπτωση, ένας Βίκινγκ που θάφτηκε με όπλα στη Σουηδία θεωρήθηκε αρχικά ότι ήταν άνδρας, αλλά αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα, αναφέρει ο Moraes ως παράδειγμα.

Εκτός από το κρανίο, άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στον τόπο ταφής της Λίθινης Εποχής κατά τη διάρκεια της αρχικής ανασκαφής περιελάμβαναν τεχνουργήματα από λίθο, άκρες οστών και αρκετά δόντια. Ωστόσο, λίγα στοιχεία είναι γνωστά για τη νεαρή γυναίκα που θάφτηκε εκεί.

Πηγή: Ναυτεμπορική, Live Science