Η περίεργη ιστορία του Νικόλαου Λάσκαρη

Ο Κώστας Πασχαλίδης, αρχαιολόγος και επιμελητής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, επισκέπτεται τον χώρο του Sozopolis για να καταθέσει -αν...

Ο Κώστας Πασχαλίδης, αρχαιολόγος και επιμελητής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, επισκέπτεται τον χώρο του Sozopolis για να καταθέσει -αντί στεφάνου- τα ίχνη που ανασυνθέτουν τον βίο του λησμονημένου αρχαιολόγου, και νεαρού αυτόχειρα, Νικόλαου Λάσκαρη.

**********

Όπως μας λέει ο ίδιος:

«Τους τελευταίους μήνες αναζητώ έναν άνθρωπο που πέθανε. Τον λένε Νικόλαο Λάσκαρη, είναι 19 χρονών, σπουδάζει Αρχαιολογία, τον αγαπούν οι πάντες. Τον αγαπά η μάνα του η Μαριέττα. Τον αγαπά η τύχη. Αποφοιτεί, δίνει εξετάσεις στο Δημόσιο και μπαίνει με τα τσαρούχια στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Ξεσπάει νέος πόλεμος, μετατίθεται στο Αρχαιολογικό Τμήμα Σμύρνης. Σκάβει στην αρχαία Νύσα και μια μέρα βγάζει φωτογραφία με τους Τούρκους εργάτες τριγύρω. Τον επιστρατεύουν, επιστρέφει με αναβολή στη Σμύρνη. Σπάει το μέτωπο, μαζεύουν τα πάντα σε κούτες να φύγουν. Τα χέρια του παίρνουν φωτιά. Την τελευταία στιγμή παίρνει μαζί του στον Πειραιά μια μικρή Αφροδίτη γυμνή από μάρμαρο, το μόνο της ζωής του ταξείδιον.

Γίνεται 23 χρονών, σχολάει απ’ τη δουλειά του που είναι πια η δική μου, παίρνει τον ηλεκτρικό, πάει στη μάνα του, τρώνε μαζί, πλένεται, χτενίζεται, μπαίνει στο δωμάτιό του και αυτοπυροβολείται. Γονατίζει και ξεψυχάει στα χέρια της. Αφήνει σημείωμα: «Συγχώρεσέ με πατέρα μου, που σήμερα θα σας σπαράξω την καρδιά. Ας με ξεχάσουν όσο μπορούν πειο γρήγορα να μην πονούν. Νίκος».

Τους τελευταίους μήνες αναζητώ συνεχώς έναν άνθρωπο που πέθανε. Βρίσκω τα σημειώματά του, τον αναγνωρίζω σε φωτογραφίες, πατάω στα ίχνη του, κάνω το δικό του ταξίδι και μπαίνω στο ακριβές σημείο της φωτογραφίας του έναν αιώνα μετά. Φεύγοντας απ’ την ανασκαφή του, βλέπω μπροστά μου μια Αφροδίτη στο νυφικό της να χάνεται κι αμέσως καταλαβαίνω πως με αφήνει να μιλήσω γι΄ αυτόν. Με συγχωρεί με την ψυχή του. Συγγνώμη γαρ εκ του τάφου ανέτειλε».

*******

Ένα post mortem βιογραφικό σημείωμα:

Ο Νικόλαος Λάσκαρης (1901-1924) ήταν το δεύτερο από τα 12 παιδιά του Αγαθοκλή Λάσκαρη, διδασκάλου και ιερέα. Γεννήθηκε στη Νάξο όπου έλαβε τις πρώτες εγκύκλιες σπουδές, τις οποίες συνέχισε στην Αθήνα. Σε ηλικία 16 ετών εισήλθε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου σύντομα ανέλαβε τη θέση ωρομίσθιου υπαλλήλου στο Αναγνωστήριο της Σχολής. Το 1920 διορίστηκε Επιμελητής Αρχαιοτήτων Β’ βαθμού κατόπιν γραπτού διαγωνισμού. Το Μάρτιο του 1921 τοποθετήθηκε στην Ελευσίνα. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους αποσπάστηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Σμύρνης, όπου εργάστηκε σε ανασκαφές, επίβλεψη ερευνών ξένων αρχαιολογικών αποστολών, οργάνωση αρχαιολογικών αποθηκών και διάσωση αρχαιοτήτων ως τις παραμονές της Καταστροφής. Τα επόμενα δύο χρόνια υπηρέτησε εκ νέου στην Ελευσίνα και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αυτοκτόνησε στις 3 Νοεμβρίου του 1924 αφήνοντας ένα σπαρακτικό μήνυμα στον πατέρα του. Γνώριζε γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά. Τα περισσότερα στοιχεία του βίου του μας ήταν άγνωστα έως τώρα.

_________________