Ανακαλύφθηκε στο Ισραήλ βλήμα ελληνικής σφεντόνας 2.200 ετών

Η λέξη NIKH αναγράφεται στην αρχαία σφαίρα που ανασκάφηκε στο Yavne. [Credit Dafna Gazit/ Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων] Το όπλο φέρει επιγραφή...

Η λέξη NIKH αναγράφεται στην αρχαία σφαίρα που ανασκάφηκε στο Yavne. [Credit Dafna Gazit/ Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων]

Το όπλο φέρει επιγραφή στα ελληνικά και πιθανώς χρησιμοποιήθηκε εναντίον των Ασμοναίων κατά τη διάρκεια της εξέγερσης που σχετίζεται με τη Χανουκά.

Η Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων αποκάλυψε την Πέμπτη ένα μολυβένιο βλήμα σφεντόνας από την ελληνιστική περίοδο που φέρει πάνω του μια ελληνική επιγραφή με όρκο νίκης σε μάχη και πιθανώς να συνδέεται με την ιστορία της Χανουκά.

Σύμφωνα με τα ισραηλινά ΜΜΕ, το βλήμα 2.200 ετών, έχει μήκος 4,4 εκατοστά. Ανασκάφηκε στην πόλη Γιαβνέ (σ.σ κατά τους ελληνορωμαϊκούς χρόνους, ήταν γνωστή ως Ιαμνία) και φέρει την επιγραφή «Νίκη του Ηρακλή και του Αρωνα», σε μια πιθανή απόπειρα εκφοβισμού του εχθρού.

Τα ονόματα δύο θεοτήτων είναι χαραγμένα σε μια αρχαία ελληνική σφαίρα που βρέθηκε στο Yavne. [Credit: Dafna Gazit/ Αρχή Αρχαιοτήτων Ισραήλ]

Η λέξη NIKH αναγράφεται στην αρχαία σφαίρα που ανασκάφηκε στο Yavne. [Credit Dafna Gazit/ Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων]

[Credit Dafna Gazit/ Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων]

«Δεν είναι απίθανο το βλήμα να σχετίζεται με τη σύγκρουση μεταξύ των Ελλήνων και των Ασμοναίων», δήλωσαν ο Πάμπλο Μπέτζερ και ο Δρ. Ντάνιελ Βάργκα, οι διευθυντές της ανασκαφής για λογαριασμό της Εφορείας Αρχαιοτήτων του Ισραήλ.

Ο Μπέτζερ είπε ότι βλήματα σαν αυτό «παρέχουν συγκεκριμένες αποδείξεις ότι μια τεράστια μάχη έλαβε χώρα εδώ (σ.σ στη Γιαβνέ) κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου». Η πόλη ήταν σύμμαχος των Ελλήνων την εποχή της εξέγερσης των Ασμοναίων τον 2ο αιώνα π.Χ. ενάντια στην κυριαρχία της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών που κυβερνούσε ο Αντίοχος Δ′ Επιφανής. Αποτέλεσμα της καταπιεστικής πολιτικής εξελληνισμού του Αντίοχου ήταν να ξεσπάσει η επανάσταση των Μακκαβαίων, η οποία θα οδηγούσε μετά από σκληρούς αγώνες στην ανεξαρτησία της Ιουδαίας.

Οι ερευνητές, ωστόσο, επισήμαναν ότι δεν είναι γνωστό σε ποιο πλαίσιο ακριβώς χρησιμοποιήθηκε η σφεντόνα και ότι δεν υπήρχαν πειστικές αποδείξεις ότι ανήκε σε Ελληνα στρατιώτη της ελληνιστικής περιόδου.

Η αρχαιολογική ανασκαφή στο Yavne όπου ανασκάφηκε η σφαίρα.
[Credit: Emil Aljem/ Αρχή Αρχαιοτήτων Ισραήλ]

Η αρχαιολογική ανασκαφή στο Yavne όπου ανασκάφηκε η σφαίρα.
[Credit: Emil Aljem/ Αρχή Αρχαιοτήτων Ισραήλ]

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Γιούλια Ουστίνοβα του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν η οποία αποκρυπτογράφησε την επιγραφή, «το ζευγάρι των θεοτήτων Αουρών (σ.σ θεότητα των Χαναναίων) και Ηρακλής θεωρούνταν οι θεϊκοί προστάτες της Γιαβνέ κατά την ελληνιστική περίοδο. Η επιγραφή σε βλήμα σφεντόνας είναι η πρώτη αρχαιολογική μαρτυρία των δύο προστατών της πόλης. Μέχρι σήμερα, το ζευγάρι ήταν γνωστό μόνο από μια επιγραφή στο ελληνικό νησί της Δήλου».

«Tα μολυβένια βλήματα από σφεντόνες είναι γνωστά στον αρχαίο κόσμο, ξεκινώντας από τον 5ο αιώνα π.Χ., αλλά στο Ισραήλ βρέθηκαν λίγα μεμονωμένα βλήματα σφεντόνας που περιέχουν επιγραφές. Οι επιγραφές μεταφέρουν ένα μήνυμα συσπείρωσης για τους πολεμιστές με στόχο να ανυψώσει το ηθικό τους, να τρομάξουν τον εχθρό ή ένα κάλεσμα που έχει σκοπό να ενεργοποιήσει μαγικά την ίδια τη σφαίρα της σφεντόνας», είπε η Ουστίνοβα.

«Μπορεί κανείς μόνο να φανταστεί τι σκέφτηκε και πώς ένιωθε εκείνος ο πολεμιστής που κρατούσε τη σφαίρα της σφεντόνας πριν από 2.200 χρόνια, καθώς κρατούσε την ελπίδα της θείας σωτηρίας», δήλωσε ο Eli Escusido, διευθυντής της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων.

Το έθιμο της αναγραφής μηνυμάτων ή συνθημάτων πάνω σε πυρομαχικά έχει επιβιώσει μέχρι τις μέρες μας. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τα αμερικανικά στρατεύματα ζωγράφισαν «Καλές διακοπές Χίτλερ» στις βόμβες που έριχναν πάνω σε γερμανικούς στόχους. Το 2001, μετά την επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, τα στρατεύματα των ΗΠΑ έγραψαν μηνύματα πάνω σε βόμβες που προορίζονταν για τον Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Πηγή: Γ. Κατσαρός, The Huffington Post, Haaretz