Μια ελληνοαμερικανική φιλία σμιλεμένη στο μνημείο της Ναυμαχίας του Ακτίου

Απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Κορνέλ στο Μνημείο της Νίκης. Το 1978 μια ομάδα Αμερικανών φοιτητών αρχαιολογίας επισκέφθηκε την αρχαία Νικόπολη...

Απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Κορνέλ στο Μνημείο της Νίκης.

Το 1978 μια ομάδα Αμερικανών φοιτητών αρχαιολογίας επισκέφθηκε την αρχαία Νικόπολη σε μια εκπαιδευτική εκδρομή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Ανάμεσα στα σπουδαία που είδαν ήταν και το μνημείο της νίκης που έκτισε ο Οκταβιανός Αύγουστος μετά το 31 π.Χ., ύστερα δηλαδή από την περίφημη ναυμαχία του Ακτίου στην Πρέβεζα. Ως νικητής κατά του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας, έδωσε την εντολή για την ανέγερση ενός μνημείου που συμβολικά σήμανε τη μετάβαση από την ελληνιστική οικουμένη στην παντοκρατορία της Ρώμης. Το μνημείο –που πρωτοανασκάφηκε το 1911 από τον Φιλαδελφέα– πρέπει να ήταν εξαιρετικά εντυπωσιακό, διότι ενσωματώθηκαν σε ειδικές λαξευτές λίθινες «θήκες» 36 πραγματικά ακρόπρωρα, τα χάλκινα έμβολα που έφεραν τα αρχαία πλοία, από τις εχθρικές τριήρεις. Ομως το θέαμα που αντίκρισαν οι εκκολαπτόμενοι αρχαιολόγοι από τις ΗΠΑ τότε ήταν αποκαρδιωτικό, η βλάστηση ήταν οργιώδης και η εγκατάλειψη εμφανέστατη: «Πατάγαμε μέσα σε γαϊδουράγκαθα και βάτα, ενώ βλέπαμε τα πρόβατα να περνάνε κοντά στα σπαράγματα», λέει ο Κωνσταντίνος Ζάχος στη στήλη, ο μόνος Ελληνας που συμμετείχε σε εκείνη την εκδρομή του 1978 μιας και έκανε το διδακτορικό του στη Βοστώνη.

Ο Κωνσταντίνος Ζάχος (αριστερά) και ο Μπάρι Στράους.

Η δυσάρεστη εικόνα τον πείσμωσε, τον έκανε να ντραπεί. Οταν αργότερα χρημάτισε για χρόνια έφορος αρχαιοτήτων Ηπείρου και πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής για τη Νικόπολη, αφιέρωσε τη ζωή του για να αναδείξει αυτό το μνημείο και πράγματι τα κατάφερε. Στο ταξίδι του 1978 ο Ζάχος γνώρισε τον Μπάρι Στράους, ενθουσιώδη νεαρό σπουδαστή του Γέιλ που εντυπωσιάστηκε από την Ηπειρο και έγιναν φίλοι. Δεν θα μπορούσαν οι δυο τους να φανταστούν ότι 45 χρόνια από εκείνη την πρώτη αυτοψία, θα ξανάσμιγαν στο ίδιο μέρος. Πριν από μερικές ημέρες ο Μπάρι Στράους επέστρεψε στην Ηπειρο και έδωσε μια ωραία διάλεξη για τη ναυμαχία στο Ακτιο, που πραγματοποιήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Πρέβεζας, στο πλαίσιο εκπαιδευτικής επίσκεψης που πραγματοποιεί στην περιοχή η Thalassa Journeys με γκρουπ Αμερικανών αποφοίτων του Πανεπιστημίου Κορνέλ.

Η περιοχή ευτυχώς έχει μείνει αλώβητη από την ανοικοδόμηση.

Ο Μπάρι Στράους είναι πια καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών, γνωστός και στο ευρύτερο κοινό των Ηνωμένων Πολιτειών, για τα βιβλία του «The Battle of Salamis», «The Trojan War», «The Spartacus War», «The Death of Caesar». Στη διάρκεια της έρευνάς του για το τελευταίο του βιβλίο, «The war that made the Roman Empire: Antony, Cleopatra and Octavian at Actium», επικοινώνησε με τον παλιό του φίλο Κωνσταντίνο Ζάχο ζητώντας στοιχεία και φωτογραφίες από τις έρευνές του στο μνημείο της νίκης. Κάπως έτσι ξανάπιασαν και οι δυο το νήμα του παρελθόντος που συνέδεσε Ελληνες και Αμερικανούς. Ομως και το πρακτορείο πολιτιστικού τουρισμού Thalassa Journeys έχει και αυτό την ίδια ιστορία. Εχει ιδρυθεί από τον Γιώργο και τον Βάσο Παπαγαπητό, δύο αδέλφια από τη Ρόδο που πήγαν τη δεκαετία του 1960 να σπουδάσουν στην Αμερική και συνέλαβαν πρώτοι την ιδέα του πολιτιστικού τουρισμού με πελάτες όλα τα μεγάλα πανεπιστήμια και ινστιτούτα της Αμερικής.

Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή